Ülken T. BABAOĞLU, Sibel CEVİZCİ, Murat ARSLAN

İstanbul’da çalışan Veteriner Hekimlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri

Günümüzde iş sağlığını olumsuz yönde etkileyen düşük iş doyumu ve yüksek tükenmişlik düzeyleri, farklı mesleklerden çok sayıda çalışanı tehdit etmektedir. Bu çalışmada İstanbul’da çalışan veteriner hekimlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerini ve bununla ilişkili faktörleri belirlemek amaçlandı. Kesitsel tipteki bu çalışmaya 145 kişi katıldı. Verilerin toplanmasında web tabanlı anket formu kullanıldı. Anket formunun ilk bölümünde sosyo-demografik özellikleri inceleyen sorular, ikinci bölümünde Minnesota iş doyumu ile Maslach tükenmişlik düzeyini ölçen sorular yer aldı. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde bağımsız gruplar arasında t testi, Tukey testi ve tek yönlü varyans analizi uygulandı. Katılımcıların yaş ortalaması 36.8 idi (min:24-maks:57). Katılımcıların %73.8’i (n:107) erkek, %73.1’i (n:106) evli, %57.2’sinin (n:83) çocuğu vardı. Cinsiyet ve “mesleğini kendi isteği ile seçenler” ile iş doyumu ve tükenmişlik puanları arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı. Düşük iş doyumu ve tükenmişlik gözlenen bireylerde, medeni durum, yaş grubu, “şimdi olsa yine aynı mesleği seçerim” ve “şu anda çalıştığım yerden ayrılmayı düşünüyorum” ifadeleri ile ölçek puanları arasında istatistiksel anlamlı bir fark vardı. Çalışma grubunda veteriner hekimler arasında iş doyumu orta düzeyde, tükenmişlik ise alt düzeyde saptandı. İşe bağlı risk faktörlerinin de inceleneceği çalışmaların aydınlatıcı olacağı düşüncesindeyiz.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul, veteriner hekim, veteriner uygulama, iş tatmini, Türkiye

Job satisfaction and burnout level of Veterinarian working at Istanbul

Low job satisfaction and high levels of job burnout which is a threat to occupational health is affecting a large number of professions. In the present study, it was aimed to identify factors associated with job satisfaction and burnout levels. 145 people participated in this cross-sectional study. Data was obtained using a web based questionnaire including questions about socio-demographic variables, Minnesota satisfaction questionnaire and the Maslach burnout inventory. The mean age of the participants was 36.8 (min: 24 - max: 57). 73.8% (n=107) were male, 73.1% (n=106) were married and 57.2% (n=83) had children. Choosing the profession with his own request and gender showed no relation with job satisfaction and burnout. Marital status and age group significantly contributed to the answers of the survey questions: “I would choose the same profession again if I had another chance” and “I think to resign from my current workplace” in terms of job satisfaction and burnout. In the present study, moderate levels of job satisfaction and lower levels of burnout among veterinarians was found. We believe that further studies evaluating work-related risk factors can be useful.

Keywords:

Istanbul, veterinarians, veterinary practice, work satisfaction, Turkey,

PDF

___

1. Dağ H: Örgütlerde iş tatmini ve askerlik mesleğine yönelik eğitimin iş tatmini üzerine etkisine ilişkin bir araştırma. Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniv. Sosyal Bil. Enst., İstanbul, 1993.
2. Özaltın H, Kaya C, Demir C, Özer M: Türk silahlı kuvvetlerinde görev yapan muvazzaf tabiplerinin iş doyum düzeylerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Derg, 44 (4): 423-427, 2002.
3. Özyurt A, Hayran O, Sur H: Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. QJM, 99 (3): 161-169, 2006.
4. Çelik S: İş doyumu ve güdümün verimlilik üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniv. Sosyal Bil. Enst., İstanbul, 1999.
5. Faragher EB, Cass M, Cooper CL: The relationship between jop satisfaction and health: A meta-analysis. Occup Environ Med, 62, 105-112, 2005.
6. Söylemez D: Sağlık personelinin iş doyumu ile ilgili bir meta analizi çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniv. Sağlık Bil. Enst., İstanbul,2002.
7. Gözüm S: Koruyucu sağlık hizmetlerinde görev yapan hemşire ve ebelerin iş doyumu, tükenmişlik ve işe devamsızlığı etkileyen faktörlerin araştırılması. Doktora Tezi, Atatürk Üniv. Sağlık Bil. Enst., Erzurum, 1996.
8. Çetinkanat C: Örgütlerde Güdülenme ve İş Doyumu. 1. Baskı, Anı Yayıncılık. Ankara. 2000.
9. Freudenberger NJ: Staff burnout. J Soc Issues, 30, 159-165, 1974.
10. Maslach C, Jackson SE: Maslach Burnout Inventory. 2nd ed/, Consulting Psychologists Press, Palo Alto, CA, 1986.
11. Ergin C: Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, s. 143-154, Ankara, 1992.
12. Panagopoulou E, Montgomery A, Benos A: Burnout in intenal medicine physicians: Differences between residents and specialists. Eur J Intern Med, 17 (3): 195-200, 2006.
13. Ahola K, Hakanen J: Job strain, burnout, and depressive symptoms: A prospective study among dentists. J Affect Disord, 104 (1-3): 103-110, 2007.
14. Lacovides A, Fountoulakis KN, Kaprinis G: The relationship between jop stres, burnout and clinical depression. J Affect Disord, 75 (3): 209-221, 2003.
15. Ersoy F: Tükenmişlik sendromu. STED, 2, 11-17, 2001.
16. Gardner DH, Hini D: Work-related stress in the veterinary profession in New Zealand. New Zealand Vet J, 54, 119-124, 2006.
17. Gabel C, Gerberich G: Risk factors among veterinarians. Veterinary Injury Risk, 13, 80-86, 2001.
18. Visser MR, Smets EM, Oort FJ, De Haes HC: Stress, satisfaction and burnout among Dutch medical specialists. CMAJ, 168 (3): 271-275, 2003.
19. Tabolli S, Ianni A, Renzi C, Di Pietro C, Puddu P: Job satisfaction, burnout and stress amongst nursing staff: A survey in two hospitals in Rome. G Ital Med Lav Ergon, 28 (1 Suppl 1): 49-52, 2006.
20. Özyurt A: İstanbul hekimlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniv. Sağlık Bil. Enst., İstanbul, 2004.
21. Özen A, Yüksel E, Özen R, Atıl E, Yaşar A, Yerlikaya E: A sudy on life satisfaction of Turkish Veterinary Practitioners. FU Sağlık Bil Derg (Veteriner), 21 (1): 05-10, 2007.
22. Özen A, Kalın R, Yerlikaya H, Şeker İ, Çetinkaya B: Evaluating the curriculum of the veterinary school of Firat University, Turkey, in terms of professional and technical skills. J Vet Med Educ, 31 (3): 281-288, 2004.
23. Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H: Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler: I. bilgi edinme eğilimi ve deontolojik tutum. FU Sağlık Bil Derg (Veteriner), 19 (2): 115-121, 2005.
24. Yüksek N, Altuğ N, Özkan C, Küçük M: Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde çalışan serbest veteriner hekimlerin mesleki değer-lendirmeleri: Bir anket çalışması, YYÜ Vet Fak Derg, 19 (2): 57-59, 2008.
25. Hansez I, Schins F, Rollin F: Occupational stres, work-home interference and burnout among Belgian veterinary practitioners. Ir Vet J, 61 (4): 233-241, 2008.
26. Hatch PH, Winefield HR, Christie BA, Lievaart JJ: Workplace stress, mental health and burnout of veterinarians in Australia. Aust Vet J, 89 (11): 460-468,2011.
27. Baycan A: An analysis of several aspects of job satisfaction on between different occupational groups, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniv. Sosyal Bil. Enst., İstanbul , 1985.
28. Serinkan C, Haybat A: Pamukkale Üniversitesi öğretim elemanlarının iş tatmini ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. http://ab.org.tr/ab06/ozet/104.html, Erişim Tarihi: 15.12.2011.
29. Sevimli F, İşcan ÖF: Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. www.eab.ege.edu.tr/pdf/5/C5-S1-2-M7.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2011.
30. Aslan D, Kiper N, Karaağaoğlu, Topal F, Güdük M, Cengiz ÖS: Türkiye’de tabip odalarına kayıtlı olan bir grup hekimde tükenmişlik sendromu ve etkileyen faktörler. TTB yayınları, Ağustos, Ankara, 2005.
31. Yavuzyılmaz A, Topbaş M, Çan E, Çan G, Özgün Ş: Trabzon il merkezindeki sağlık ocakları çalışanlarında tükenmişlik sendromu ile iş doyumu düzeyleri ve ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (1): 41-50, 2007.
32. Ebrinç S, Açıkel C, Başolu C, Çetin M, Çeliköz B: Yanık merkezi hemşirelerinde anksiyete, depresyon, iş doyumu, tükenme ve stresle başa çıkma. Karşılaştırmalı bir çalışma. Anadolu Psikiyatri Derg, 3, 162- 168, 2002.
33. Tözün M, Çulhacı A, Ünsal A: Aile hekimliği sisteminde birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hekimlerin iş doyumu (Eskişehir). TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7 (5): 377-384, 2008.
34. Serinkan M, Ergör A, Çımrın AH, Ersoy G: İzmir ilindeki acil servis hekimlerinin tükenme düzeyleri. Toplum ve Hekim Derg, Temmuz-Ağustos, 18 (4): 293-299, 2003.
35. Budak G, Sürgevil O: Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Derg, 20 (2): 95-108, 2005.
36. Hayran O, Aksayan S: Pratisyen hekimlerde iş doyumu. Toplum ve Hekim Derg, 16-17, 1991.
37. Özbek K, Girgin G: Pratisyen hekimlerde meslekte tükenmişlik (burnout) sendromu (İzmir örneklem çalışması). IV Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, s. 662- 665, Didim, 2001.
38. Özdemir M: Sağlık çalışanlarının sorunları. Toplum ve Hekim Derg, Kasım - Aralık, 16 (6): 402-412, 1999.
39. Trimpop R, Kirkcaldy B, Athanasou J, Cooper C: Individual differences in working hours, work perceptions and accident rates in veterinary surgeries. Work Stress, 14 (2): 181-188, 2000.