GRİ İLİŞKİ ANALİZİ YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME UYGULAMASI

Bu çalışmada, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden Gri İlişki Analiz (GİA) yönteminin Tedarikçi Değerlendirme sürecindeki etkinliği incelenmiştir. Bu kapsamda çalışmanın teorik bölümünde kullanılan yöntemlerin temel prensiplerine değinilmiş, uygulama kısmında sac mobilya imalatı yapan bir üretim işletmesinde Tedarikçi Değerlendirme çalışması yapılmıştır. Bu işletmede tedarikçi değerlendirme yapılması için, firma karar vericisi tedarikçilerini yedi kritere kriterlere göre değerlendirmişler daha sonra her bir kriter Analitik Hiyerarşik Proses (AHP) tekniği ile ağırlıklandırılmıştır. Daha sonra GİA yöntemi ile, tedarikçiler değerlendirme puanlarına göre sıralanmışlardır. Klasik yöntem sıralaması ile GIA sıralaması karşılaştırıldığında; Klasik yöntemle, T15-T16-T20, aynı puanı alarak 1. Sırada, yani en önemli tedarikçi olurken, T8, T10, T12 ve T18 aynı puanı alarak 4. Sırada yer almışlar, yine T3, T6, T7 ve T14 aldıkları aynı puanla 8. Sırayı paylaşmışlardır. Buradan da anlaşıldığı gibi alınan puanlar ortaya net bir fark çıkarmamaktadır. Gri İlişki Analizi yöntemiyle, T18 1. Sırada, T8 ikinci sırada, T15 ve 16 aynı puan ile 3 sırada yer almışlardır. Klasik yöntemde 1. Sıradaki T15-T16 ve T20, Gri İlişki Analizi yönteminde 3-3 ve 17. sırada yer almışlardır. Yine Gri İlişki Analizinde 1. Sırada çıkan T18, klasik yöntemde 4. Sırada yer almıştır. Değerlendiriciler tarafından gri ilişki analizi yöntemi ile yapılan değerlendirmenin daha doğru bir sıralama elde edildiği kanısına varılmıştır

Supplier Assessment with Gray Relationship Analysis Method

In this study, the efficiency of Gray Relationship Analysis (GRA), which is one of the methods of Multiobjective Decision Making (MDM) was analyzed in the Supplier Evaluation Process. In this context, in the theoretical part of the study, the methods used was mentioned, in the application part of the study a supplier evaluation study was carried out in a manufacturing business producing the sheet metal furniture. In order to conduct supplier evaluation of this business, decision makers of the firm evaluated their suppliers in accordance with seven criteria, and then each criterion was weighed with the Analytical Hierarchical Process (AHP) technique. Then through GIA method, the suppliers were ranked in accordance with the evaluation scores. When classical method rankings were compared to GIA rankings: through classical method, T15-T16-T20 were ranked as the first getting the same score, that is they became the most remarkable suppliers, T8, T10, T12 and T18 were ranked as the fourth getting the same scores, T3, T6, T7 and T14 got the same score and were ranked as the 8th. As it is understood from these figures, there are not meaningful differences among the received scores. Through Gray Relationship Analysis (GRA) T18 was ranked as the first, T8 as the second, T15 and 16 were ranked as the third. While T15-T16 and T20 were ranked as the first through classical method, they were ranked as 3-3 and 17th through Gray Relationship Analysis. Similarly, while T18 was ranked as the first through Gray Relationship Analysis, it was ranked as the fourth through classical method. It was suggested by the evaluators that the evaluation carried out by gray relation analysis gives the better rankings

___

Adıgüzel, O., Çetintürk, I. & Er, O. (2009). Konaklama işletmelerine olan müşteri tercihinin analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ile belirlenmesi, SDÜ Vizyoner Dergisi, 1 (1),s. 17-35

Akdeniz, H.A. & Turgutlu, T. (2007). Türkiye‟de perakende sektöründe analitik hiyerarşik süreç yaklaşımıyla tedarikçi performans değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sa: 9 (1), s.1- 17.

Aksoy A. Öztürk N. 2011: Supplier selection and performance evaluation in justintime production environments, Expert Systems with Applications, Sa:38, s.6351– 6359

Aydemir, E., Bedir, F. & Özdemir, G. (2013). Gri sistem teorisi ve uygulamaları: bilimsel yazın taraması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sa:18: 3, s.187-200

Araz, C., Özfırat, P. M. & Özkarahan, İ. (2007). An integrated multi-criteria decision making methodology for outsourcing management, Computers and Operations Research, Sa:34, s.3738-3756.

Çakır S. & Perçin S. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü, Ege Akademik Bakış, 13(4), s.449-459

Çetişli, H. (2009). Doğaltaş imalat tesislerinde çalışanların performanslarının değerlendirilmesi için AHP tekniğinin kullanılması ve bu teknikte geliştirilen farklı öncelik vektörü türetme modellerinin kıyaslanması, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli

Chankong, V. & Haimes, Y.Y. (1983). Multiobjective decision making: Theory and methodology, New York: North Holland

Dağdeviren, M., Dönmez, N. & Kurt, M. (2006). Bir işletmede tedarikçi değerlendirme süreci için yeni bir model tasarımı ve uygulaması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Sa:21(2), s.247-255.

Dağdeviren, M., Akay, D. & Kurt, M. (2004). İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi prosesi ve Uygulaması, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Sa:19( 2), s.131-138

Deng, J. (1982). Control problems of grey systems, Systems & Control Letters, Sa:1 (5), s.288-294

Deng, J. (1989). Introduction to grey system theory, The Journal of Grey System, Sa:1, s. 1-24,

Dinçer, H. & Görener, A. (2011). Performance evaluation using AHP-VİKOR and AHP-TOPSİS approaches: The case of service sector, Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sigma 29,s. 244-260

Doğan, N., Gencan, Ö. (2013). Seyahat acentesi yöneticilerinin bakış açısıyla en uygun otel Seçimi : Bir analitik hiyerarşi prosesi(AHP) uygulaması, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 41, s.69-88

Göktürk, İ. F., Eryılmaz, A. Y., Yörür, B. & Yuluğkural, Y. (2011). Bir işletmenin tedarikçi değerlendirme ve seçim probleminin çözümünde AAS ve VİKOR yöntemlerinin kullanılması, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sa:25, s.61-74

Karadağ Albayrak, Ö. (2015). Gri ilişki analizi ile personel değerlendirme üzerine bir çalışma, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kars

Kayhan, G. (2010) İnsan kaynakları performans değerlendirilmesinde bulanık AHP/bulanık TOPSİS ile hibrit bir yapının oluşturulması ve bir uygulama, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri

Kuruüzüm, A. & Atsan N. (2001). Analitik hiyerarşi yöntemi ve işletmecilik alanındaki uygulamaları, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Sa:1, s.83- 105

Lee, A. H. I., Kang, H. Y., Hsu C. F. & Hung H. C. (2009). A green supplier selection model for 51 high-tech industry”, Expert Systems with Applications Sa:36 , s.7917–7927

Liu, Y. & Lin, Y. (2006). Grey information theory and practical applications, Splinger, s.1-34

Liu, Y. & Lin, Y. (2010). Grey information theory and applications, Verlag Berlin Heidelberg Almanya Springer, s.1-55

Li, G. D.,Yamaguchi, D. & Nagai, M. A. (2007). Grey-based decision-making approachto the supplier selection problem, Mathematical and Computer Modeling: 46, s. 537-581

Öz, E, & Baykoç, Ö.F. (2004) Tedarikçi seçimi problemine karar teorisi destekli uzman sistem yaklaşımı, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Sa:19(3), s.276- 285.

Önder, G. & Önder, E. (2014). Analitik hiyerarşi süreci, Yıldırım, B., F., Önder, E. (Ed.), Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Bursa: Dora Yayıncılık

Palaz, H. & Kovancı, A. (2008). Türk deniz kuvvetleri denizaltılarının seçiminin AHP ile değerlendirilmesi, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Sa: 3(3), s: 53-60

Peker, İ. & Baki, B. (2011). Gri ilişkisel analiz yöntemiyle türk sigortacılık sektöründe performans ölçümü, International Journal of Economic and Administrative Studies, 4(7), s.1-17

Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process, Int. J. Servise, 1(1), s.83-98

Şenkayas, H. & Hekimoğlu, H. (2013). Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine Promethee yöntemi uygulaması, Verimlilik Dergisi, 2,s. 63-80

Sinan, T. S. (2008). Bir hazırgiyim işletmesinde tedarikçi seçme ve ahp destekli tedarikçi değerlendirme sistemi, İstanbul üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

Supçiller, A., A., Çapraz, O. 2011: Ahp-Topsıs Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sa:13, s. 1-22

Şen, E. (2006). Kobi‟lerin uluslararası rekabet güçlerini artırmada tedarik zinciri yönetiminin önemi, T.C Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E. & Erem, I. (2014). BİST‟ te kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişki analizi (GİA) yöntemi ile değerlendirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, s.19-30

Timör, M. (2011). Analitik hiyerarşi projesi, İstanbul: Türkmen Kitapevi Türer, S., Ayvaz, B., Bayraktar, D. & Bolat, B. (2009). Tedarikçi değerlendirme süreci için bir yapay sinir ağı yaklaşımı: gıda sektöründe bir uygulama, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 20(2), 31-40.

Vaidya, O. S. & Kumar, S. (2006). Analytic hierarchy process: An overview of applications, European Journal of Operational Research, Sa: 169, 1–29

Wu D.D., 2010: A systematic stochastic efficiency analysis model and application to international supplier performance evaluation, Expert Systems with Applications, Sa: 37, s. 6257–6264.

Yıldırım, B., F., Önder, E. (Ed.) (2014). Yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri, Bursa: Dora Yayıncılık.