AMİSOS KENTİNDE TESPİT EDİLEN MEZAR TİPLERİNİN TESPİTİ VE MEZARLARA İLİŞKİN BAZI DEĞERLENDİRMELER

Çakalca-Karadoğan Höyüğü kazıları Amisos kentinin MÖ 6. yüzyılın ortalarında ilk kez Miletoslular tarafından kolonize edildiğini ortaya koymuştur. Amisos nekropolünün de ilk olarak bu alan ve çevresinde oluşmaya başladığını söyleyebiliriz. MÖ 4. yüzyılın sonlarında Toraman Tepe ve çevresine konumlanarak ikinci kez temelleri atılan Amisos kentinin nekropol alanı ise hemen batısındaki Kalkanca ile Baruthane Mahallelerini, güneybatısındaki Karasamsun Mahallesi’ni ve batı yamaçlarındaki Liman, Cedit ile Selahiye Mahallelerini içine almaktadır. Ayrıca, kentin mezar yapıları Atakum, Canik ve Tekkeköy İlçelerinde de yayılım göstermektedir. Amisos nekropolü ve nekropolün yayılım alanlarında urne mezar kapları, basit toprak mezarlar, kiremit mezarlar, pişmiş toprak lahit mezarlar, sandık mezarlar, khamosorion mezarlar, tümülüsler, yer altı kaya mezarları ve mezar stelleri olarak 9 gruba ayırabileceğimiz mezar tipleri karşımıza çıkmaktadır. Bu mezar tipleri, Geç Arkaik Dönem’den Erken Hıristiyanlık Dönemi’ne dek kent nekropolü ve yayılım alanlarında ortaya çıkmıştır. Amisos kentinin nekropolü ve teritoryumundaki mezar yapılarına baktığımızda yoğun olarak karşımıza çıkan mezar tipleri olarak yer altı kaya mezarları, basit toprak ve kiremit mezarlar, tümülüs ve pt. lahit mezarlar gömü geleneğinde tercih edilen tipler olarak ön plana çıkmaktadır. Tekil örnekleri oluşturan khamasorion ve sanduka tipi mezarların fazla tercih edilmediğini belirtmek olasıdır. Mezarlarda, kremasyon ve inhumasyon olmak üzere iki farklı şekilde gömü gerçekleştirilmiştir.

___

  • Akkaya, M. (1993). Amisos Antik Kenti kurtarma kazısı, 3. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, (27-30 Nisan 1992, Efes), Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, s. 207-2018. Akyüz, U. (2013). Samsun-Kurupelit’de ele geçen bir grup mezar steli ve Çakalca-Karadoğan höyük üzerine bir inceleme, Kubaba, 10(22), ss. 33-50. Arrianus, Arriani Periplus Ponti Euxini: Arrianus’un Karadeniz seyahati, Murat Arslan (çev.), Odin Yayıncılık, İstanbul, 2005. Arslan, M. (2007). Mithradates VI Eupator: Roma’nın büyük düşmanı, Odin Yayıncılık, İstanbul. Atasoy, S. (1997). Amisos Karadeniz kıyısında antik bir kent, Samoto Otomobil/Koç Holding, Samsun. Atasoy, S. & Zeyrek, T. H. (2004). Amisos (Eski Samsun) pişmiş toprak eserleri İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nden Yayınlanmamış Örnekler, Anadolu Araştırmaları, 16(2), ss. 87-123. Atasoy, S., Endoğru, M. & Dönmez, Ş. (2005). Samsun-Baruthane tümülüsleri kurtarma kazısı, Anadolu Araştırmaları Dergisi, 18(2), ss. 153-165.