Hüseyin GUDUCUOGLU, Gökhan OTO, İrfan BAYRAM, Ahmet Cumhur DÜLGER, Mehmet FIRAT

Sıçanlarda Çölyak Hastalığı Oluşturma Potansiyeline Sahip Gliadin Maruziyetinde Ferula pseudalliacea Rech. f. Bitkisinin Sitoprotektif Etkileri

Amaç: Çölyak hastalığı genetik olarak duyarlı kişilerde başlıca buğdaydaki gluten ve arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllardaki gluten benzeri diğer tahıl proteinlerine karşı kalıcı intolerans olarak gelişen proksimal ince barsak hastalığıdır. Bu çalışmada; sıçanlarda deneysel olarak oluşturulan çölyak modelinde Ferula pseudalliacea Rech (FP) bitkisinin toprak üstü bölümlerinin su ekstraktlarının sitoprotektif etkileri incelenmiştir. Materyal ve Metot: FP bitkisi üzerinde daha önce yapılan bir araştırma tespit edilemediği için öncelikle farelerde akut toksisite testleri yapılmıştır ve probit analizi ile tedavi edici 3 doz belirlenmiştir. Daha sonra Wistar albino cinsi sıçanlarda 9 grup (n=8) oluşturulmuştur. Akabinde 17. gün çalışma sonlandırılmıştır. Sıçanlardan kan ve doku numuneleri alındıktan sonra, histopatolojik (proksimal jejunum örnekleri) ve immünolojik ve biyokimyasal yöntemler ile terapotik etkinlik değerlendirilmiştir. Bulgular: T-TG (Tissue Transglutaminase) IgA ve IL (Interleukin)-15 ELISA sonuçlarına göre her iki parametrede de gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilememiştir. AST (Aspartat Aminotransferaz Testi), protein, albüminde yüksek, glukozda düşük, ürede benzer; kreatinin submandibüler venden yaplan çalışmalara göre düşük, retroorbital yönteme göre benzer olduğu saptanmıştır. Ayrıca Alk/P’ın (Alkaline phosphatase) yüksek, total bilüribinin düşük, ürik asitin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Histopatolojik sonuçlara göre; dokuz grubun tamamı normal olarak değerlendirilmiştir. Sonuç: Mukoza harabiyeti yapılamadığından (IL-15 ve T-TG IgA seviyesi düşük) inflamasyon oluşamamıştır. Alk/P, AST yüksekliğine bağlı karaciğer harabiyeti oluşmuştur. Kreatin kinaz seviyesi ve bilüribin seviyeleri normaldir buda kas yıkımının olmadığını ve safra kanallarının normal olduğunu gösterir. Normal protein seviyeleri ve normal üre seviyesi bağırsak ve böbrek fonksiyonunun normal olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çölyak, ferula pseudalliacea, hegedan, akut toksisite, gliadin, rat

PDF

___

1. Maki M, Lohi O. Celiac Disease. In: Walker WA, Goulet O, Kleinman RE, Sherman PM, Shneider BL, Sanderson IR (eds). Pediatric Gastrointestinal Disease. 4th ed. Ontario:B.C. Decker, 2004:932-43.
2. Marsh M. Gluten, major histocompatibility complex, and the small intestine. A molecular and immunobiologic approach to the spectrum of gluten sensitivity (celiac sprue). Gastroenterology 1992;102:330-54.
3. Hill ID, Dirks MH, Liptak GS, Colletti RB, Fasano A, Guandalini S et al. North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. Guideline for the Diagnosis and Treatment of Celiac Disease in Children: Recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2005;40:1-19.
4. Fasano A, Catassi C. Current approaches to diagnosis and treatment of celiac disease:an evolving spectrum. Gastroenterology 2001;120:636- 51.
5. Karaahmet F. Çölyak hastalığında teşhis süresi, Ege Tıp Dergisi 2018;57(4):228-231.
6. Rodrigo L. Investigational therapies for celiac disease. Expert Opin Investig Drugs 2009;18:1865-73.
7. Eftekhar F, Yousefzadi M, Borhani K. Antibacterial activity of the essential oil from Ferula gummosa seed. Fitoterapia. 2004;75(7-8):758-9.
8. Seidemann, J, World Spice Plants: Economic Usage, Botany, Taxonomy, 2005, springer, 156 p.
9. Nikoukar LR, Nabavizadeh F, Mohamadi SM, Moslehi A, Hassanzadeh G, Nahrevanian H et al. Protective effect of ghrelin in a rat model of celiac disease. Acta Physiol Hung 2014, 101(4):438-47.
10. Mazzaccara C, Labruna G, Cito G, Scarfò M, De Felice M, Pastore L et al. Age-Related Reference Intervals of the Main Biochemical and Hematological Parameters in C57BL/6J, 129SV/EV and C3H/HeJ Mouse Strains. PLoS One 2008;3(11):e3772.
11. Yoosuf S, Makharia GK. Evolving Therapy for Celiac Disease. Front Pediatr. 2019 14;7:193. 12. Krishnareddy S, Stier K, Recanati M, Lebwohl B, Green PH. Commercially available glutenases:a potential hazard in coeliac disease. Therap Adv Gastroenterol 2017;10(6):473-481.
13. Theodoridis X, Grammatikopoulou MG, Petalidou A, Patelida M, Gkiouras K, Klonizakis M et al. Dietary management of celiac disease: Revisiting the guidelines. Nutrition 2019;26;66:70-77.
14. Theodoridis X, Grammatikopoulou MG, Petalidou A, Patelida M, Gkiouras K, Klonizakis M et al. Disesquiterpene and sesquiterpene coumarins from Ferula pseudalliacea, and determination of their absolute configurations. Phytochemistry 2012;78:170-8.
15. Tye-Din JA, Galipeau HJ, Agardh D. Celiac Disease: A Review of Current Concepts in Pathogenesis, Prevention, and Novel Therapies. Front Pediatr 2018;6:350.
16. Kapilevich LV, Kironenko TA, Zakharova AN, Kabachkova AV, Orlov SN. Level of Interleukins IL-6 and IL 15 in Blood Plasma of Mice after Forced Swimming Test. Bull Exp Biol Med 2017;163(1):10-13.
17. Danielsson O, Lindvall B, Hallert C, Vrethem M, Dahle C. Increased prevalence of celiac disease in idiopathic inflammatory myopathies. Brain Behav 2017;5:7(10).
18. Ida Washington M, Van Hoosier G. Clinical Biochemistry and Hematology In:Suckow M.A., Stevens K.A., Wilson R.P. The Laboratory Rabbit, Guinea Pig, Hamster, and Other Rodents, American College of Laboratory Animal Medicine 2012, p:57-116