Multehan EVRAN, Hayrunnisa BEKİS BOZKURT

Kars’ta Devlet ve Üniversite Hastanesi Çocuk Polikliniğine Başvuran Çocukların Annelerinin Güncel Çocukluk Aşıları Hakkındaki Bilgi Durumu ve Etkileyen Etmenler

Amaç: Bu çalışmanın amacı Kars’taki devlet ve üniversite hastanesine başvuran çocukların annelerinin çocukluk dönemi rutin aşıları hakkındaki bilgi durumunu ve bunu etkileyen etmenleri tespit etmektir. Materyal ve Metot: Araştırma iki merkezden toplam 376 anne dâhil edilerek kesitsel olarak gerçekleştirildi. Yüz yüze görüşme sureti ile anket uygulandı. Güncel aşı takvimindeki aşılar teker teker sorularak annelerin bilme durumu tespit edildi. Dokuz aşıdan en az sekizini bilmek yüksek puan olarak kabul edildi. Annelerin bu sorulardan aldıkları puan bağımlı değişken, sosyodemografik ve biyodemografik özellikleri bağımsız değişken olarak kabul edildi. Bulgular: Annelerin %27,7’si tüm aşıları bilirken en fazla bilinen BCG aşısıydı (%94,9). Annenin aşı bilgi durumu ile ailenin tipi, evlilik şekli, annenin eğitim durumu, anneye yapılan aşı hakkında bilgi verilip verilmediği ve annenin bebeğin kilosu hatırlaması arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktayken (p<0,05), lojistik regresyon yapıldığında bebeğin kilosunu bilme durumu 3 kattan daha fazla; evlilik şeklinin görücü usulü olmaması yaklaşık 1,9 kat; aşılar hakkında sağlık personeli tarafından bilgi verilmesi 1,8 kat yüksek bilgi durumu ile ilişkili bulundu. Sonuç: Bazı çocukluk çağı aşılarının anneler tarafından bilinirliği düşüktür. Aşılar hakkında daha bilgili anneler için, bebeği ile ilgili farkındalığı yüksek, kendi kararlarını verebilen, eğitimli anneler gereklidir. Aşıyı yapan sağlık personeline de bu konuda önemli sorumluluklar düşmektedir.

Anahtar Kelimeler:

aşılar, bilgi, , anneler, aşı programı

PDF

___

1. Alparslan Ö. Çocukluk Dönemi Aşı Uygulama Teknikleri ve İlgili Standartlar. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12(2):47-55.
2. Gençer MZ, Alıcıoğlu F, Arıca S, Arıca V. 24-72 ay çocukları olan ebeveynlerin SosyoDemografik Özellikleri ve Rutin Dışı Aşılar Hakkındaki Bilgi Düzeyleri: Doğu-Batı Karşılaştırması. Konuralp Tıp Dergisi 2015;7(3):141-5.
3. Kumru Ş, Yalnızoğlu Çaka S, Topal S, Altınkaynak S. Adolesan Aşılama Oranları ve Sosyodemografik Faktörler ile Arasındaki İlişki. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2018;20(1):33-43.
4. Avcı, E. Çocukluk Dönemi Aşılarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Analiz: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye. Özgürlük Araştırmaları Derneği 2017;9:1-36.
5. Aşı Portalı. T.C. Sağlık Bakanlığı Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi, https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi2; 2019 [Erişim tarihi:31.05.19].
6. Smith PJ, Susan YC, Lawrence EB. “Children Who Have Received No Vaccines: Who Are They and Where Do They Live?” Pediatrics 2004;114(1):187-95.
7. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. Örnekleme. Hatiboğlu Yayınları Ankara;2016:264-5. 8. Kürtüncü M, Alkan I, Bahadır Ö, Arslan N. Zonguldak’ın Kırsal Bir Bölgesinde Yaşayan Çocukların Aşılanma Durumu Hakkında Annelerin Bilgi Düzeyleri. Electronic Journal of Vocational Colleges-October/Ekim 2017:8-17.
9. Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda Aşı Uygulamaları: Güncel Bir Gözden Geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018;8(1):34-43.
10. T.C. Sağlık Bakanlığı. Genişletilmiş Bağışıklama Programı-Genelge, https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1117,gbpgenelge2008pdf. pdf; 2008 [Erişim tarihi:31.05.19].
11. İncili D. Çocuk Polikliniklerimize Başvuran Çocukların Annelerinin Aşılar İle İlgili Bilgi Düzeyleri. İstanbul, Uzmanlık tezi,2009.
12. İstanbul Verem Savaş Derneği Tarihçesi, http://www. istveremsavder.org/tarihcemiz; 2020 [Erişim tarihi:30.03.2020]
13. Nankabirwa V, Tylleskär T, Tumwine JK, Sommerfelt H, Promise-ebf Study Group. Maternal education is associated with vaccination status of infants less than 6 months in Eastern Uganda: a cohort study. BMC Pediatrics 2010;10:92.
14. Nnenna TB, Davidson UN, Babatunde OI. Mothers’ Knowledge and Perception of Adverse Events Following Immunization in Enugu, South-East, Nigeria. J Vaccines Vaccin 2013;4:6.
15. Sezgin UA, Punamäki RL. Impacts of early marriage and adolescent pregnancy on mental and somatic health: the role of partner violence. Archives of Women’s Mental Health. https:// doi.org/10.1007/s00737-019-00960-w.
16. Leftwich HK, Alves MVO. Adolescent Pregnancy. Pediatr Clin N Am 2017;64(2):381-8.
17. Wilson RE, Alio AP, Kirby RS, Salihu HM. Young maternal age and risk of intrapartum stillbirth. Archives of Gynecology and Obstetrics 2008;278(3):231-6.
18. Yıldız D, Akbayrak N. Doğum sonrası primipar annelere verilen eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin bebek bakımı, kaygı düzeyleri ve annelik rolüne etkisi. Gulhane Med J 2014;56(1):36-41.
19. Frei IA, Mander R. The relationship between first-time mothers and care providers in the early postnatal phase: an ethnographic study in a Swiss postnatal unit. Midwifery 2011;27(5):716-22.
20. Koç Ö, Özkan H, Bekmezci H. Annelik rolü ve ebeveynlik davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. İzmir Dr Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi 2016;6(2):143-50.
21. Hu Y, Chen Y, Wang Y, Song Q, Li Q. Prenatal vaccination education intervention improves both the mothers’ knowledge and children’s vaccination coverage: Evidence from randomized controlled trial from eastern China. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2017;13(6):1-8.
22. Onsomu EO, Abuya BA, Okech IN, Moore D, Collins-McNeil J. Maternal Education and Immunization Status Among Children in Kenya. Matern Child Health J. 2015;19(8):1724-33.
23. Erdoğdu Hİ, Çatak B. Influenza, Pneumococcal and Herpes Zoster Vaccination Rates Amongst People Aged 65 Years and Older and Related Factors. Turkish Journal of Geriatrics. 2018;21(4):498-506.
24. Kara B. Hemodiyaliz hastalarında tedaviye uyum: çok yönlü bir yaklaşım. Gülhane Tıp Dergisi 2007;49:132-6.
25. Lee HY, Oh J, Heo J, Abraha A, Perkins JM, Lee JK et al. Association between maternal literacy and child vaccination in Ethiopia and southeastern India and the moderating role of health workers: a multilevel regression analysis of the Young Lives study. Glob Health Action. 2019;12(1):1581467.