Üniversite öğrencilerinin kadının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri: Kuzey Kıbrıs örneği1

Kuzey Kıbrısta toplumsal cinsiyet rolü konulu çalışma, araştırmacılar tarafından üç aşamalı olarak kurgulanmıştır. İlk aşama nitel bir çalışma olup, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin kadın ve erkeklerin görüşlerinin saptanmasını içermektedir. Çalışmanın ikinci aşaması, nitel çalışmanın verilerinden hareketle kadın toplumsal cinsiyet rolü ile ilgili bir tutum ölçeği geliştirmek üzere ölçek maddeleri belirlemeyi içermektedir. Çalışmanın üçüncü aşaması olan devamında ise, çalışmanın ikinci aşamasında belirlenen maddelerden hareketle, kadın toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ortaya çıkarmayı amaçlayan bir tutum ölçeği geliştirmek hedeflenmektedir. Bu makalede çalışmanın ilk aşaması sunulmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında nitel durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları 20112012 öğretim yılı, Atatürk Öğretmen Akademisi okulöncesi ve sınıf öğretmenliği programlarına devam eden 3. ve 4. sınıf toplam 13 (5 erkek, 8 kız) öğrencidir. Çalışmada verilerin toplanması için araştırmacılar tarafından hazırlanan yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmanın bulguları, araştırmanın alt problemleri olan çalışma yaşamı, toplumsal yaşam, evlilik yaşamı, aile yaşamı ve cinselliğe ilişkin, katılımcı üniversite öğrencilerinin kadına yükledikleri toplumsal cinsiyet rollerinin, hem eşitlikçi hem de geleneksel olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın sonucu olarak kadına yüklenen toplumsal cinsiyet rolü ile ilgili geleneksel rollerin hala daha varlığını sürdüğü ifade edilebilir. Araştırma sonuçları literatür ile ilişkilendirilerek tartışılmıştır.

University students perceptions on womens gender Role: A case of North Cyprus

The study on gender role in North Cyprus has been structured by the authors in three phases. The first phase is a qualitative study and comprises of the opinions of men and women on gender role. The second phase of the study involves determining scale items by using the data of the qualitative study to develop an attitude scale based on womens gender roles. The third phase aims at developing an attitude scale to establish attitudes towards female gender roles by using the items determined in the second phase of the study. The first phase of the study is presented in this article. Qualitative state study pattern was used in this phase. Participants are 13 students (5 males, 8 females), attending the 3rd and 4th year of Atatürk Teacher Training Academy pre-school education and classroom teacher education departments during the 2011-2012 academic year. A structured interview form, prepared by the authors, was used to collect data and content analysis technique was used for the analysis of the data. According to the findings of the study, participants ascribe both contemporary and traditional gender roles to women in work life, social life, married life, family life, and in relation to sexuality, which are the subproblems of this study. Nevertheless, it can be concluded that traditional roles ascribed to women with respect to their gender roles are mostly based on social prejudices and they still prevail. Conclusions of the study have been correlated with literature and discussed.

PDF

___

Atış F. (2010). Ebelik/ Hemşirelik 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana, Türkiye.
Basow S. (1992). Sex Role Stereotypes: Alternates and Change. Pacific Grove: Brooks/Cole.
Bhasin K. (2003). Toplumsal cinsiyet: Bize yüklenen roller. Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları. İstanbul: Kuşak Ofset.
Bhasin K. (2000). Understanding Gender (Elektronik Sürüm). İnternet adresi: http:// www.scribd.com/doc/35149940/Kamla-Bhasin-Gender. Erişim: 2.2. 2012.
Bolzendahl C.I. & Myers D.J. (2004). Feminist Attitudes and Support for Gender Equality: Opinion Change in Women and Men, 1974-1998. Social Forces, 83: 759-789.
Can Y. (2013). Kadına Yönelik Toplumsal Cinsiyet Temelleri: Niğde Örneği. Journal of World of Turks, 5(1): 1-15.
Creswell J.W. (2009). Research Design Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (Third Edition). USA: SAGE Publications.
Çakıcı M., Düşünmez S. & Çakıcı E. (2007). Kuzey Kıbrısta Kadına Yönelik Şiddet. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Ruh Sağlığı Derneği Yayımı.
Çelebi N. (1997). Turizm Sektöründeki Küçük İşyeri Örgütlerinde Kadın Girişimciler. Ankara: TC Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları.
DAÜ-KAEM (Doğu Akdeniz Üniveristesi- Kadın Araştırmaları ve Eğitimi Merkezi) (2014). Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Çalıştay Özet Raporu. Kadına Yönelik Şiddetin Engellenmesinde Merkezi, Yerel Yönetimin ve Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü ve Sorumlulukları Çalıştayı. 12 Mart 2014, Gazimağusa, KKKTC.
Dilbaz N. (1992). Üniversite Öğrencilerinin Cinsellikle İlgili Tutumları. Ankara Tıp Dergisi, 14(1): 17-24.
Dökmen Y.Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Ankara: Sistem Yayıncılık.
Ecevit Y. (2003). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çatışabilir? Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4): 83-88.
Eken H. (2006). Toplumsal Cinsiyet Olgusu Temelinde Mesleğe İlişkin Rol İle Aile İçi Rol Etkileşimi: Türk Silahlı Kuvvetlerindeki Kadın Subaylar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15: 123-145.
Ersoy E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2): 209-230.
Furat M. & Sönmez-Altunsu Ö. (2013). Womens Magazines, Gender Ideology and Identity. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 8: 1-19.
Galinsky E., Aumann K. & Bond J.T. (2011). Times Are Changing: Gender and Generation at Work and at Home. Families and Work Institute. 2008 National Study of the Changing Workforce. İnternet adresi: www.familiesandwork.org. Erişim: 20.2.2012.
Gönüllü M. & İçli G. (2001). Çalışma Yaşamında Kadınlar: Aile ve Ev İlişkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1): 81-100.
Günay G. & Bener Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri. TSA, 15(3): 157-171.
Gürsoy, E. (2004). Kızlık zarı muayenesi/bekaret denetimi. İnternet adresi: http//w ww.huksam.hacettepe.edu.tr. Erişim: 10.5.2011.
Hill C.E., Knox S., Thompson B.J., Williams E.N., Hess S.A. & Ladany N. (2005). Consensual Qualitative Research: An Update. Marquette University: Education, College of Education Faculty Research and Publications.
Hunter J.B., Guernsey de Zapien J., Papenfuss M., Fernandez M.L., Meister J. & Giuliano A.R. (2004). The Impact of a Promotora on Increasing Routine Chronic Disease Prevention Among Women Aged 40 and Older at the U.S.-Mexico Border. Health Education Behaviour, 31: 18S-27S.
İlkaracan-Ajas İ. (2009). Toplumsal Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve İstihdama Dayalı Sosyal Güvenlik. İnternet adresi: http//www.alitezel.com/tezel/iste_ pdf/1.70.pdf Erişim: 10.4. 2012.
Kadılar E. (2011). Üç Kuşak Kadının Cinsiyet Rolleri: Ankara Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin. İnternet adresi: www.mitosweb.com/browse/78 727/416444pdf. Erişim: 1.4.2012.
Kahraman-Dinç S. (2010). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu E-Dergi. İnternet adresi: http://www.deuhyoedergi.org30. Erişim: 15.4. 2012.
Karasar N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. bs.). Ankara: Nobel Yayın.
KAYAD (2011). Kıbrısın Kuzey Kesiminde Kadınların Profili. Lefkoşa: KAYAD
Kaufman. G. & Bernhardt E. (2012). Changing Families, Unchanging Attitudes: The Effect of Family Transitions on Gender Role Attitudes in Sweden. Domestic Gender Equality and Modern Family Patterns Working Paper Series, January 2012.
Kömürcü N. (1992). Ebe ve Hemşirelerin Cinselliğe ve Bu Konudaki Danışmanlık Rollerine İlişkin Tutumları. 3. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Haziran 1992, Sivas.
Morris C.G. (2002). Psikolojiyi Anlama. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:23.
MacInnes J. (2005). Research Note: Gender Role Attitudes In Scotland. Scottish Affairs. No 51, Spring 2005.
Mensch. B.S., İbrahim B.L., Lee S.M. & El-Gibaly O. (2003). Gender-Role Attitudes Among Egyptian Adolescents. Egypt: Studies in Family Planning, 34 (1): 8-18.
Oakley A. (1985). Sex, Gender and Society: Towards a New Society. USA: Arena.
Öngen B. & Aytaç S. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48(2): 1-18.
Öztürk E. (1998). Üniversite Öğrencilerinde Aşk ve Cinsellik. 7. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongresi. Haziran 1998, Malatya.
Pınar G., Taşkın L. & Eroğlu K. (2008). Başkent Üniversitesi Öğrenci Yurdunda Kalan Gençlerin Toplumsal Cinsiyet Rol Kalıplarına Ilişkin Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1): 47-57.
Scott J. (2006). Family and Gender Roles: How Attitudes Are Changing. GeNet Working Paper, No. 21.
Seçgin F. & Tural A. (2011). Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. E-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(4): 2446-2458.
Telsiz M. (1995). Evli Kadınların Evlilik Öncesi Evde İş Bölümüyle İlgili Beklentileri ve Mevcut Uygulamanın Karşılaştırmalı Analizi. Kadın Araştırmaları Dergisi, 3. İnternet adresi: www.iudergi.com/tr/index.php/kadin/issue/viewFile/1085/ 12380. Erişim: 5.1.2012.
UNESCO (2000). Gender Sensitivity: Module 5. İnternet adresi: www.0013/00130 4/130428e.pdf . Erişim: 5.1.2012.
Vatandaş C.T. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35. İnternet adresi: http://www.iudergi.com/ tr/index.php /iktisatsosyoloji/article/view/6015. Erişim: 30.9.2012.
Vefikuluçay D., Zeyneloğlu S., Eroğlu K. & Taşkın L. (2007). Kafkas Üniversitesi Son Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2638.
Vefikuluçay-Yılmaz D., Zeyneloğlu Y., Kocaöz S., Kısa S., Taşkın L. & Eroğlu K. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 775-792.
WHO (World Health Organization) (1998). Gender and Health. Technical Paper. Switzerland:WHO.
Yıldırım A. & Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7. bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zeyneloğlu S. (2008). Ankarada Hemşirelik Öğrenimi Gören Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.