Kendini Gerçekleştiren Kehanet Teorisi Bağlamında Kadınlarla İlgili Kalıp Yargılara Yönelik Bir Araştırma

Kalıp yargılar; algılayışları, toplumsal gruplara ilişkin bilgileri inançlarımızı ve beklentileri içeren bilişsel yapılardır. Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları, toplumsal cinsiyet beklentilerini doğurur ve bu beklentiler bizim diğerlerine bakışımızda birer algısal filtre görevi görürler. İnsanlar, sınıflandırma süreci yoluyla dünyayı birçok farklı toplumsal gruba ayırır ve bu toplumsal gruplara ilişkin bilgilerini, inançlarını ve beklentilerini içeren bilişsel bir yapı geliştirir. Araştırmanın amacı: Üniversitesi öğrencilerinin kadınlara yönelik yargı ve kalıp yargılara ne derece katılmaktadırlar?” sorusuna cevap aramaktır. Ayrıca, kendini gerçekleştiren kehanetin kalıp yargıların üzerinde oluşumu açıklanacaktır. Araştırma yöntem olarak anket tekniğiyle üniversite öğrencilerine yönelik olarak internet ortamında uygulanmıştır. Araştırmada, kadına yönelik toplam kırk iki kalıp yargı sorusu yöneltilmiştir. Kalıp yargılara yönelik düşünceler aritmetik ortalamalarla gösterilmiştir. Araştırmanın sonucunda bazı kalıp yargıların zaman içinde değiştiği bazıların ise hala ataerkil özellikler sergilediği yönündedir.

A Study toward Stereotypes about Women within the Context of the Theory of Self-Fulfilling Prophecy

Stereotypes are cognitive structures, whose perception includes our beliefs and expectations about social groups. Gender mainstreaming stereotypes gave birth to gender mainstreaming expectations, and these expectations do perceptual filter task toward others. People divide the world into many different social groups through the classification process and develop a cognitive structure which involves their knowledge, beliefs and expectations about these social groups. The objective of this study is to focus on whether stereotypes have any impact on ensuring gender equality, what these stereotypes are and how they may be changed. It will be focused on how self-fulfilling prophecy will change inequality to equality. In the study, a questionnaire conducted on the internet for university students. Total forty-two stereotypes questions were asked to the participants. Ideas for stereotypes were shown in arithmetic means. The results of the study reveal that some stereotypes are changing over time and some others still exhibit patriarchal features.

PDF

___

Van Vugt M. (2001). Self-interest as Selffulfilling Prophecy. Behavioral & Brain Sciences, 24(3): 429-431.
Tan M. (2000). Eğitimde Kadın-Erkek Eşitliği ve Türkiye Gerçeği. İçinde, Kadın- Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş- Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset Ankara: TÜSİAD Yayınları: 23-114.
Tan M. (1979). Kadının Ekonomik Yasamı ve Eğitimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Sakallı U.N. (2003). Cinsiyetçilik: Kadınlara ve Erkeklere İlişkin Tutumlar ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 6 (11-12): 1-20.
Rosenthal R. & Jacobson L. (1968). Pygmalion in the Classroom. New York: Holt, Rinehart, and Winston.
Rosenhan D.L. (1973). On Being Sane in Insane Places. Science,179: 250-258.
Rist R. C. (2000). Student Social Class and Teacher Expectations: The Self- Fulfilling Prophecy in Ghetto Education, Harvard Educational Review, 70(3): 266-302.
Snyder M.; Berscheid E. & Tanke E.D. (1977). Social Perception and İnterpersonal Behavior: On the Self-fulfillng Nature of Social Stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 35(9): 665-666.
Rubovits P. & Maehr M. (1973). Pygmalion Black and White. Journal of Personality and Social Psychology, (25): 210-218.
Miller D.T. & Turnbull W. (1986). Expectancies and İnterpersonal Process. Annual Revieıv of Psychology, (37): 233-56.
Michener A.H. & DeLamater D.H. (1998). Social Psychology. (4.ed.). U.S.A: Wadsworth Thomson Learning.
Meydaneri Y. (2006). Sosyolojik Açıdan Kadınlarla İlgili Kalıp Yargılar (Kırıkkale Örneği), Erciyes üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
Mackie D.M.; Hamilton D.L.; Susskind J. & Rosselli F. (1996). Social Psychological Foundations of Stereotype Formation. İçinde, Macrae C.N., Stangor C. & Hewstone M. (Eds.), Stereotype & Stereotyping. New York: Guilford: 41–47.
İmamoglu O.E. (1991). Aile İçinde Kadın-Erkek Rolleri. Türk Aile Ansiklopedisi. Cilt 3: 832-835.
Ersöz G.A. (1997). Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum Davranışlar ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamuda Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Girginer U.H. (1994). Türk Toplumunda Cinsiyet Rolleri Algısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: E. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kağıtçıbaşı Ç. (2000). Kültürel Psikoloji: Kültür Bağlamında İnsan ve Aile (2. Basım). İstanbul: Evrim Yayınevi.
Kağıtçıbası Ç. (1999). Yeni İnsan veİinsanlar (10. Basım). İstanbul: Evrim Yayınevi.
Franzoi S.L. (2003). Social Psychology. New York: Mc Grow-Hill Education.
Dökmen Z.Y. (2004). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar (1. Basım). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Demirtaş A. (2004). Yakın İlişkiler ve Toplumsal Cinsiyet. Türk Psikoloji Bülteni, 10(32): 165-166.
Hamilton D.L.; Sherman S.J. & Ruvolo C.M. (1990). Stereotype-Based Expectancies; Effects on İnformation Processing and Social Behavior. Journal of Social Issues, 46 (2):35-60.
Balkır A. (1989). Kadınların Kendini Algılaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demirtaş A. (2004). Sosyal Sınıflandırma, Kişiler arası Beklentiler ve Kendini Doğrulayan Kehanet. İletişim Araştırmaları, 2(2): 33-53.
Batman K.A. & Beidoğlu M. (2012). Kıbrıslı Türk Üniversiteli Gençlerin Cinsiyete Dayalı Kadına Yükledikleri Roller. Konferans Tebliği. 4. Uluslarası Eğitim Araştırmaları Kongresi, İstanbul, 4-7 Mayıs.