COVID-19 ENFEKSİYONU VE EMZİRME: HEMŞİRE VE EBELERİN YOL HARİTASI

Bu derlemede, tüm dünyayı ve ülkemizi ciddi derecede etkileyen COVID-19 hastalığına karşı yürütülen mücadelede en ön safta görev yapan hemşire ve ebelerin doğum sonrası dönemde emzirme konusunda izleyebilecekleri adımlarda yol göstermek amacıyla, güncel bilgilerin özet olarak tartışılması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

covid-19, SARS-COV-2, emzirme, gebelik, pandemi, anne sütü

COVID-19 Infection and Breastfeeding: Nurses and Midwives Roadmap

In this review, it is aimed to briefly discuss current information in order to guide the nurses and midwives who are at the forefront in the fight against COVID-19 disease, which seriously affects the world and our country.

Keywords:

covid-19, SARS-COV-2, breastfeeding, pregnancy,

PDF

___

1. World Health Organization Coronavirus disease (COVID-19) outbreak situation. Son erişim: 18-05-2020 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
2. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı COVID-19 Yeni Koronavirüs Hastalığı Güncel Durum. Son erişim 18-05-2020 https://covid19.saglik.gov.tr/
3. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı COVID-19 Yeni Koronavirüs Hastalığı Nasıl Bulaşır? Son erişim 05-05-2020 https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/covid-19-yeni-koronavirus-hastaligi-nasil-bulasir
4. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi Bilim Kurulu Çalışması, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, 14 Nisan 2020, Ankara. Son erişim 05-05-2020 https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf
5. Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy Information For Healthcare Professionals. The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG), Version 8, 17 April 2020.
6. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, UNICEF Son erişim: 09.05.2020 https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme
7. World Health Organization Breastfeeding Son erişim: 09.05.2020 https://www.who.int/news-room/facts-in-pictures/detail/breastfeeding
8. American Heart Association (AHA), Facts breastfeeding health benefits for mother and child promoting sound lactation policies in the U.S., 2012. Son Erişim tarihi 09.05.2020 https://www.heart.org/idc/groups/heart-public/@wcm/@adv/documents/downloadable/ucm_316992.pdf
9. Tetik, K.B. (2016). Anne sütü ve emzirme danışmanlığında güncel bilgiler. Ankara Medical Journal, (16), 115-118.
10. Irmak, N. (2016). Anne sütünün önemi ve ilk 6 ay sadece anne sütü vermeyi etkileyen unsurlar. Journal Of Turkish Family Physician, 7(2), 27-31.
11. Türk Neonatoloji Derneği (TND), Sağlıklı term bebeğin beslenmesi rehberi 2018 güncellemesi, 2018. Son Erişim tarihi: 09.05.2020 https://www.neonatology.org.tr/storage/2020/04/term_beslenme_2018.pdf
12. Ciampo L., Ciampo I. (2018). Breastfeeding and the Benefits of Lactation for Women’s Health. Rev Bras Ginecol Obstet Vol. 40 No. 6.
13. Topal, S., Çınar, N., Altınkaynak, S. (2017). Emzirmenin anne sağlığına yararları. Journal of Human Rhythm, 3(1), 25-31
14. Centers For Disease Control and Prevention Coronavirus Disease 2019 Stres and Coping. Son erişim: 09.05.2020 https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/daily-life-coping/managing-stress-anxiety.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fcoronavirus%2F2019-ncov%2Fprepare%2Fmanaging-stress-anxiety.html#risk
15. World Health Organization Breastfeeding Son Erişim: 09.05.2020 https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_1
16. Yüzügüllü D., Aytaç N., Akbaba M. (2018). Annelerin ilk altı ay sadece anne sütü verme durumlarına etki eden etmenlerin incelenmesi. Türk Pediatri Arşivi; 53: 96-104.
17. Cangöl E., Şahin NH. (2014) Factors affecting breastfeeding and breastfeeding counselling. Med Bull Zeynep Kamil; 45: 100-5.
18. Türkyılmaz, C. (2016). Emzirme danışmanlığı ve emzirmede karşılaşılan sorunlar. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 8(2), 19-33.
19. Wang L., Shi Y., Xiao T., Fu J., Feng X., Mu D. (2020). Chinese expert consensus on the perinatal and neonatal management for the prevention and control of the 2019 novel coronavirus infection. Annals of Translational Medicine;8(3):47.
20. Chen H., Guo J., Wan C., Luo F., Yu X. Zhang, W, (2020). Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. The Lancet; 395(10226):809-15.
21. Mendilcioğlu İ. Gebelikte Coronavirüs Enfeksiyonu (COVID-19) Hakkında Görüş (2. Bilgilendirme, 21.03.2020). Türkiye Maternal Fetal Tıp ve Perinatoloji Derneği. http://www.tmftp.org/files/Duyurular/corona2.pdf
22. Gokcay G, Keskindermirci G. (2020) Breastmilk and Covid-19. J Ist Faculty Med. Published online March 23, 2020. Son erişim: 09.05.2020 https://cdn.istanbul.edu.tr/file/1CD58DF90A/935091450B8640CCAE8ECFB50617C307?doi=10.26650/IUITFD.2020.0025
23. COVID-19 Hemşire Eğitim Rehberi ve Bakım Algoritmaları, Türk Hemşireler Derneği, Nisan 2020. Son erişim: 09.05.2020 http://www.thder.org.tr/covid-19-hemsire-egitim-rehberi-ve-bakim-algoritmalari-ve-kisisel-koruyucu-ekipman-kullanimi-ve-el-hijyeni
24. Pradip Dashraath, MBBS, MRCOG; Jing Lin Jeslyn Wong, MBBS, MRCOG; Mei Xian Karen Lim, MBBS, MRCOG; Li Min Lim, MBBS, MRCOG; Sarah Li, MBChB, MRCOG; Arijit Biswas, MD, FRCOG; Mahesh Choolani, PhD, FRCOG; Citra Mattar, MRANZCOG, PhD; Lin Lin Su, MBBS, MRCOG. (2020) Coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic and pregnancy. American Journal of Obstetrics & Gynecology. Son Erişim: 09.05.2020 https://www.ajog.org/article/S0002-9378(20)30343-4/pdf
25. World Health Organization Coronavirüs Disease (COVID-19) Advice For The Public Son Erişim: 09.05.2020 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
26. Kaya, D. ve Pirinçci, E. (2009). 0-24 aylık çocuğu olan annelerin anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi ve uygulamalar. TAF Preventive Medicine Bulltein, 8(6), 479-484
27. Arça G, Işık H.F. (2019). Anne Sütü ve Emzirmeye İlişkin Ebe ve Hemşirenin Rolü. SBÜ Hemşirelik Dergisi 1 (3), 221-228.