Bosna ve Hersek’te Osmanlı ve Osmanlı Sonrası Sınırlarının Gelişimi

Bu makale Bosna-Hersek’in tarihsel ve günümüz sınırlarını iki farklı döneme odaklanarak incelemektedir: (1) Osmanlı İmparatorluğu’nun on beşinci ve on sekizinci yüzyıllar arasındaki erken tarihi ve (2) modern dönemin savaş ve barışları. Balkan topraklarını yönetmeye dönük Osmanlı politikaları, fethedilen yerlerin ihtiyaçlarına ve Osmanlıların bunları gerçekleştirmek üzere planladıkları siyasi ve kurumsal politikaları uygulama kabiliyetine göre değişmekteydi. Osmanlılar, bölgeyi daha kontrol edilebilir parçalara bölmek suretiyle güçlerini pekiştirmek ve kontrolü sağlamak için sancaklar (askeri yönetim birimi) ve paşalıklar (birkaç sancağın birleşiminden oluşan yönetim birimi) kurdu. Bölgedeki Osmanlı istikrarı, Habsburg İmparatorluğu ile yapılan çeşitli savaşlar tarafından tehdit edilmekteydi. Buna bağlı olarak on yedinci yüzyıl sonlarından itibaren bölgedeki fiili siyasi durum, Bosna topraklarının sınırlarını da etkisi altına aldı. Bölge, son şeklini almak için, İkinci Dünya Savaşı'na kadar çok sayıda savaş ve ateşkes tecrübe etmek zorunda kaldı.

Anahtar Kelimeler:

Sınırlar, Bosna, Hersek, Balkanlar, Muharebe

The Development of Ottoman and Post-Ottoman Boundaries in Bosnia and Herzegovina

This article surveys the historical and present-day boundaries of Bosnia and Herzegovina by focusing on two concepts: (1) The early history of the Ottoman Empire in the Balkans between the fifteenth and the eighteenth centuries and (2) wars and treaties of the modern period. The Ottoman policies of administrating the Balkan lands were varied according to the necessities of the conquered lands and their ability to the pursue political and institutional policies on these regions. To divide the area into more controllable pieces, they established sancaks (military administrative units) and paşalıks (an administrative unit consist of several sancaks) to manage the control and to consolidate their power. The Ottoman stability in the region threatened with various wars with the Habsburg Empire. Accordingly, starting with the late seventeenth century the active political context of the region affected the limits of the Bosnian lands as well. The region had to experience a vast number of battles and ceasefires until the WWII to take its final shape.

Keywords:

Borders, Bosnia, Herzegovina, Balkans, Battle,

PDF

___

Arhiv Bosne i Hercegovine Sarajevo. Fond: Austro-Ugarski Generalni konzulat Sarajevo, 228/1867, K 126, Dembicki Generalnom konzulatu, Livno, 16 January 1867.
Arhiv Bosne i Hercegovine Sarajevo. Fond: Austro-Ugarski Generalni konzulat Sarajevo, K 124, Omčikus Generalnom konzulatu, Livno, 28 February 1867.
Arhiv Bosne i Hercegovine Sarajevo. Fond: Austro-Ugarski Generalni konzulat Sarajevo, vicekonsulat Brčko, Res. Br. 6/1873, Teodorović Omčikusu, Sarajevo, 7 February 1873.
Arhiv Bosne i Hercegovine Sarajevo. Fond: Austro-ugarski Generalni konzulat Sarajevo, K 121, Omčikus Generalnom konzulatu, Brčko, 12 October 1863.
Crna Gora i Srbija od 1862. “Garašanin Knjazu Nikoli, 28.II 1867.
Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz Berlin. HA III, 2.4.1. I, Nr 8.597, Otto Blau Visokom kraljevskom Ministarstvu inozemnih poslova, Sarajevo, 2 September 1867.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A. XXXVIII/ GK S, K 176, Haas Beustu, Sarajevo, 30 January 1867.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A. XXXVIII/ Konsulate, K 207, Teodorović Andrašiju, Sarajevo, 11 November 1875.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A. XXXVIII/GK S, K 176, Haas Beustu, Sarajevo, 12 August 1867.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A. XXXVIII/GK S, K 176, Haus Beustu, Sarajevo, 18 September 1867.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A. XXXVIII/GK S, K 182, Zaks Beustu, Sarajevo, 13 March 1869.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A., XXXVIII;GK S, K 176, Haas Beustu, Sarajevo, 20 March 1867, 28 March 1867.
Haus Hof und Staatsarchiv Wien. P. A., XXXVIII/GK S, K 176, Haas Beustu, Sarajevo, 27 September 1867.
HHStA W. P. A. XXXVIII/GK S, K 176, Haas Beustu, Sarajevo, 20 March 1867.
Kriegs Archiv Wien. Memoire XXVIII-1071, Geschichte der oesterreichisch-ungarischen Politik in der Occupationsfrage Bosniens und der Herzegowina.
Narodna bibilioteka Srbije. Zaostavština Grgura Jakšića, P 558/XII/1-11, Njihovo Cesarsko Kraljevsko apostolsko Veličanstvo.
Narodne novine. Zagreb, 13 February 1867.
Narodne novine. Zagreb, 31 December 1866.
Babić, Anto vd. Historija Naroda Jugoslavije I. Belgrade: 1953.
Baltić, Jako. Godišnjak od Događaja Crkvenih, Svjetskih i Promine Vrimena u Bosni. Sarajevo: 1991.
Bušatlija, Ibrahim. Granice Bosne i Hercegovine nakon Berlinskog kongresa. Sarajevo.
Čubrilović, Vaso. Bosanski Ustanak 1875-1878. Belgrade: 1930.
Emečić, Milorad. Ustanak u Bosni 1875-1878. Sarajevo: 1973.
Holjevac, Željko - Moačanin, Nenad. Hrvatsko-Slavonska Vojna Krajina i Hrvati Pod Vlašću Osmanskoga Carstva u Ranome Novom Vijeku. Zagreb: Leykam international, 2007.
Inalcik, Halil. Osmansko Carstvo. Zagreb: Srednja Europa, 2002.
Jakšić, Grgur - Vučković, Vojislav. Spoljna Politika Srbije za Vlade Kneza Mihaila-prvi Balkanski Savez. Belgrade: Historical Institute in Belgrade, 1963.
Jovanović, Slobodan. Vlada Milana Obrenovića. Belgrade: Knjiga prva, 1934.
Kreševljaković, Hamdija. Kapetanije u Bosni i Hercegovini. Sarajevo: Naučno Društvo NR Bosne i Hercegovine, 1954.
Matuz, Josef. Osmansko carstvo. Zagreb: Školska knjiga, 1992.
Šabanović Hazim. Bosanski Pašaluk. Sarajevo: Svjetlost, 1982.
Šišić, Ferdo. Povijest Hrvata II. Slit: Marjan tisak, 2004
Šljivo, Galib. Bosna i Hercegovina 1854-1860. Landshut: 1996.
Šljivo, Galib. Bosna i Hercegovina 1861-1869. Orašje: 2005.
Tejlor, Alen Dž. P. Borba Za Prevlast u Evropi 1848-1918. Sarajevo: 1968.
Tejlor, Alen Dž. P. Habzburška Monarhija 1809-1918 Historija Austrijske Carevine i Austrougarske. Belgrade: 2001.
Vego, Marko. Historijska Karta Srednjovjekovne Bosanske Države. Sarajevo, 2nd Edition, 1978.
Vojislav J. Vučković, Politička akcija Srbije u južnoslovenskikm pokrajinama Habsburške Monarhije 1859-1874, Belgrade, 1965, pp. 356-381.
Vojvodić, Vaso. Rad Srbije Na Pomaganju Prosvete u Bosni i Hercegovini 1868-1876. Kikinda: 1989.
Živković, Pavo. Povijest Bosne i Hercegovine do konca XVIII stoljeća, i, Povijest Hrvata Bosanske Posavine do početka XX stoljeća. Mostar: Hrvatsko Kulturno Društvo Napredak, 1994.