Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Su Kalite Değerlendirmesi: Belek (Antalya, Türkiye) Örneği

Bu çalışmada Belek Özel Çevre Koruma Bölgesindeki yüzey ve yeraltısularının hidrojeokimyasal özellikleri, kullanılabilirlik durumu ve su kalitesi değerlendirilmiştir. Yeraltısularında genel olarak Ca-Mg-HCO3 ve Mg-Ca-HCO3 su tipleri hakimdir. Bölgedeki derelerden alınan yüzeysuyu örnekleri de benzer şekilde Ca-Mg-HCO3 ve Mg-Ca-HCO3 su tipi özelliği taşımaktadır. Analiz sonuçlarına göre yeraltısuları Mg, NO3 ve sertlik parametreleri bakımından; dereler ise NO3 bakımından içme suyu olarak kullanıma uygun değildir. Su kalitesi değerlendirmeleri sonucunda bölgede yaygın olarak sürdürülen tarımsal faaliyetler sırasında kullanılan gübreler ve evsel atık suların lokal olarak kontrolsüz deşarjlarının bölgede su kalitesini olumsuz etkilediği belirlenmiştir.

Water Quality Assessment in Special Environmental Protection Areas: a case study in the Belek (Antalya, Turkey)

In this study, hydrogeochemical properties, usability, and water quality of surface and groundwater in Belek Special Environmental Protection Area were evaluated. Ca-Mg-HCO3 and Mg-Ca-HCO3 water types are dominant in the groundwater. Surface water samples taken from the streams also have the characteristics of Ca-Mg-HCO3 and Mg-Ca-HCO3 water type. According to the analysis results, groundwaters and streams are not suitable for drinking in terms of Mg, NO3, hardness, and NO3 parameters, respectively. As a result of the water quality evaluations, it was determined that the uncontrolled discharges of domestic wastewater and fertilizers used during agricultural activities, which are widely carried out in the region, negatively affect the water quality in the region.

PDF

___

Al-Khashman OA. 2007. Assessment of the spring water quality in the Shoubak area, Jordan. Environmentalist. 28:203-215. doi:10.1007/s10669-007-9129-1.
Anonim 2005. Sular - İnsani tüketim amaçlı sular, TS-266, Türk Standartları Enstitüsü, 25 s, Ankara. [Erişim tarihi: 02.04.2020]. Erişim adresi: https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.a spx
Anonim 2012. Yerüstü su kalitesi yönetmeliği, 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı resmi gazete, (Değişik: RG-10/8/2016-29797), Ankara. [Erişim tarihi: 02.04.2020]. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/2016 0810-9.htm
Anonim 2019. İçme suyu temin edilen suların kalitesi ve arıtılması hakkında yönetmelik, 6.7.2019 tarih ve 30823 saylı resmî gazete, Ankara. [Erişim tarihi: 02.04.2020]. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/2019 0706-8.htm
Ayers RS, Westcot DW. 1989. Water quality for agriculture. FAO Irrigation and Drainage, 29 Rev. 1, ISBN 92-5-102263-1. [Erişim tarihi: 02.04.2020]. Erişim adresi: http://www.fao.org/3/t0234e/t0234e00.htm
Bulut C, Kubilay A. 2019. Eğirdir Gölü (Isparta/Türkiye) su kalitesinin mevsimsel değişimi. Su Ürünleri Dergisi. 36(1):13-23. doi:10.12714/egejfas.2019.36.1.02
Choudhury SS, Keot A, Das H, Das M, Baishya C, Sarma A, Deka P. 2016. Preliminary physicochemical and microbiological analysis of Bahini River water of Guwahati, Assam, India. Int J Curr Microbiol App Sci IJCMAS. 5(2):684-692. doi:10.20546/ijcmas.2016.502.075
Çiçek NL, Ertan ÖO. 2012. Köprüçay Nehri (Antalya)’nın fiziko-kimyasal özelliklerine göre su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji. 21(84):54-65. doi:10.5053/ekoloji.2012.847
Fulazzaky MA, Seong TW, Masirin MIM. 2010. Assessment of water quality status for the Selangor River in Malaysia. Water Air Soil Poll. 205:63-77. doi:10.1007/s11270-009-0056-2
Hu K, Huang Y, Li H, Chen BLD, White RE. 2005. Spatial variability of shallow groundwater level, electrical conductivity and nitrate concentration, and risk assessment of nitrate contamination in North China Plain. Environ Int. 31(6):896-903. doi:10.1016/j.envint.2005.05.028
Kaplan M, Sönmez S. 2000. Belek özel çevre koruma alanı akarsularının su kalitelerinin ve kirleticilerinin değerlendirilmesi. Ekoloji. 34:21-26.
Kazi TG, Arain MB, Jamali MK, Jalbani N, Afridi HI, Sarfraz RA, Baig JA, Shah AQ. 2009. Assessment of water quality of polluted lake using multivariate statistical techniques: A case study. Ecotox Environ Safe. 72:301-309. doi:10.1016/j.ecoenv.2008.02.024
Küçük F, Gülle İ, Güçlü SS. 2019. Antalya Havzası akarsularındaki yılan balığı göçleri üzerine antropojenik baskılar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 9(Ek sayı 1):285-296. doi:10.29048/makufebed.466673
Leung CM, Jiao JJ. 2006. Heavy metal and trace element distributions in groundwater in natural slopes and highly urbanized spaces in Mid-Levels area, Hong Kong. Water Res. 40(4):753-767. doi:10.1016/j.watres.2005.12.016
Najar IA, Khan AB. 2012. Assessment of water quality and identification of pollution sources of three lakes in Kashmir, India, using multivariate analysis. Environ Earth Sci. 66(8):2367-2378. doi:10.1007/s12665-011-1458-1
Okonko IO, Adejoje OD, Ogunnusi TA, Fajobi E, Shittu OB. 2008. Microbiological and physicochemical analysis of different water samples used for domestic purposes in Abeokuta and Ojota, Lagos Nigeria. Afr J Biotechnol. 7(5):6717-6721. doi:10.5897/AJB07.217
Özel HU, Gemici BT. 2018. Bartın Irmağı kirlilik profilinin fiziksel parametrelerle belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 7(1):52-58. doi:10.29048/makufebed.206618
Paca JM, Santos FM, Pires JC, Leitão AA, Boaventura RA. 2019. Quality assessment of water intended for human consumption from Kwanza, Dande and Bengo rivers (Angola). Environ Pollut. 254, 113037. doi:10.1016/j.envpol.2019.113037
Schoonover JE, Lockaby BG, Pan S. 2005. Changes in chemical and physical properties of stream water across an urban-rural gradient in western Georgia. Urban Ecosyst. 8:107-124. doi:10.1007/s11252-005-1422-5
Şahinci A. 1991. Doğal Suların Jeokimyası. İzmir: Reform Matbaası, 548 s.
Şener Ş. 2010. Eğirdir Göl suyu ve dip sedimanlarının hidrojeokimyasal incelemesi [Doktora tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi, 348 s.
Şener Ş, Özdemir H. 2017. Karakuyu (Afyon) Gölü sulak alanı ve çevresinin hidrojeoloji incelemesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 5(2):425- 439. doi:10.21923/jesd.314288
Şener E, Varol S, Şener Ş, Davraz A. 2019. Assessment of the stream network pollution in the Eğirdir Lake Basin (Turkey) using water quality index and multivariate analysis. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 7(2):352-368. doi:10.21923/jesd.471866
Tabayashi Y, Yamamuro M. 2009. Changes in the impact of anthropogenic effects on river water quality during the last 50 years in Japan. Wetl Ecol Manag. 17:409- 415. doi:10.1007/s11273-008-9117-3
Tayfur G, Kirer T, Baba A. 2008. Groundwater quality and hydrogeochemical properties of Torbalı Region, Izmir, Turkey. Environ Monit Assess. 146(1-3):157- 169. doi:1007/s10661-007-0068-6
Tomar A. 2009. Toprak ve su kirliliği ve su havzalarının korunması. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 333- 345, İzmir, Türkiye.
Umar R, Ahmad MS. 2000. Groundwater quality in parts of central Gang Basin, India. Environ Geol. 39 (6):673-678. doi:10.1007/s002540050480
Varol S. 2018. Yazır Gölü (Çavdır/Burdur) sulak alan havzasının hidrojeoloji ve hidrojeokimyasal incelemesi. Karaelmas Science and Engineering Journal. 8(1):156-167. doi:10.7212%2Fzkufbd.v8i1.924
Varol S, Şekerci M. 2018. Korkuteli ilçe merkezi (Antalya) su kaynaklarının su kalite indeks (WQI) yöntemi ile değerlendirmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 6(1): 74-86. doi:10.21923/jesd.404096