Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Üst Bilişsel Farkındalıklarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı eğitim fakültelerinde öğrenim gören sosyal bilgiler öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalık düzeylerinin cinsiyet, akademik başarı, sınıf düzeyi ve yıllık ortalama kitap okuma sayısına göre incelenmesidir. Çalışma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin güneyinde bulunan büyük bir şehirdeki üniversitenin eğitim fakültesinin sosyal bilgiler eğitimi anabilim dalında öğrenim gören 123 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada, genel tarama modeli, nedensel karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS 23.0 üzerinde betimsel istatistik, t-testi ve tekyönlü varyans analizine başvurulmuştur. Araştırma sonucunda; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalıklarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve yıllık ortalama kitap okuma sayısına göre değişmezken, öğretmen adaylarının üst bilişsel farkındalıklarının akademik başarı durumlarına göre anlamlı düzeyde farklılaştığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Investigation of Social Studies Teacher Candidates’ Metacognitive Awareness According to Some Variables

The aim of this study is to examine the metacognitive awareness levels of social studies teacher candidates studying in education faculties by gender, academic achievement, grade level and average number of books per year. This study was examined in 2019-2020 academic year with 123 preservice social studies teachers who they study at a comprehensive state university’s faculty of education which it is located in South of Turkey. “Metacognitive Awareness Scale” was used as data collection tool in the research. In the research, survey model, causal comparison method was used. Descriptive statistics, t-test and one-way ANOVA were applied on SPSS 23.0 in analyzing the collected data. As a result of the research; while social studies teacher candidates' metacognitive awareness did not change according to gender, grade level and average number of books per year, it was found that teacher candidates' metacognitive awareness differed significantly according to their academic success.

___

  • Abdellah, R. (2015). Metacognitive awareness and its relation to academic achievement and teaching performance of pre-service female teachers in Ajman University in UAE. Procedia Social and Behavioral Sciences, 174, 560-567. Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. Turkish Studies, 6(4), 353-365. Alcı, B., & Karataş, H. (2011). Teacher candidates' metacognitive awareness according to their domain and sex. İnternational Journal of Multidisciplinary Thought, 1(6), 255-263. Aydın, F., & Coşkun, M. (2011). Geography teacher candidates' metacognitive awareness levels: A case study from Turkey. Archieves of Applied Science Research, 3(2), 551-557. Bakioğlu, B., Küçükaydın, M. A., Karamustafaoğlu, O., Sağır, Ş. U., Akman, E., Ersanlı, E., & Çakır, R. (2015). Öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık düzeyi, problem çözme becerileri ve teknoloji tutumlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-33. Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (13. b.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Baş, F., Sağırlı, M. Ö., & Bekdemir, M. (2016). Ortaokul matematik öğretmen adaylarının üst biliş farkındalıkları, problem çözmeye yönelik inançları, tutumları ve aralarındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(2), 464-482. Baysal, N., Ayvaz, A., Çekirdekçi, S., & Malbeleği, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 68-81. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri . Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Demir, Ö., & Özmen, S. K. (2011). Üniversite öğrencilerinin üst biliş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 20(3), 145-160. Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L., & İşleyen, T. (2014, Ocak). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320. Dilci, T., & Kaya, S. (2012). 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267. Drmrod, J. E. (1990). Human learning. New York: Macmillan. Durdukoca, Ş. F. (2013). Dizgeli Eğitim ve Düz Anlatım Yöntemleriyle İşlenen Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnanç, Öğrenme Yaklaşımları, Üstbilişsel Farkındalık ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Durdukoca, Ş. F., & Arıbaş, S. (2019). Öğretmen adaylarına yönelik "Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği"nin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1541-1557. Ekici, F., Ulutaş, B., & Atasoy, B. (2019). Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeylerinin belirli değişkenler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 1035-1054. Emrahoğlu, N., & Öztürk, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına bilişsel farkındalığın etkisi: Bir nedensel karşılaştırma araştırması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 18-30. Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive-developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911. Gibson, R. (1996). Developmental aspects: Metacognition and problem solving. Perth: Cowan University. Jegede, O., Taplin, M., Fan, R. Y., Chan, M. S., & Yum, J. (1999). Differences between low and high achieving distance learners in locus of control and metacognition. Distance Education, 20(2), 255-273. Karablaei, A. (2011). Metacognition and reading comprehension. İkala, Revista de Lenguaje y Cultura, 16(28), 5-14. Koç, I., & Kuvaç, M. (2016). Preservice science teachers' metacognitive awareness levels. European Journal of Education Studies, 2(3), 43-63. Kraayenoord, C. E. (2010). The role of metacognition in reading comprehension. H. P. Trolldenier, W. Lenhard, & P. Marx içinde, Focal points of the research and development of pedagogically-psychological perspectives (s. 277-302). Gottingen: Hogrefe. Martinez, M. E. (2006, Mayıs). What is metacognition. The Phi Delta Kappan, 87(9), 696-699. Myers, M., & Paris, S. G. (1978). Children's metacognitive knowledge about reading. Journal of Educational Psychology, 70(5), 680-690. Nazarieh, M. (2016). A brief history of metacognition and principles of metacognitive instruction In learning. Journal of Humanities, Arts, Medicine and Sciences, 2(2), 61-64. Nelson, T. O., & Narens, L. (1994). Why Investigate Metacognition? J. Metcalfe, & A. P. Shimamura içinde, Metacognition: Knowing About Knowing (s. 1-25). Cambridge: The MIT Press. Otto, W. (1985). Metacognition and reading instruction. Journal of Reading, 28(6), 573-575. Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740. Özsoy, G., & Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440. Özsoy, G., Çakıroğlu, A., Kuruyer, H. G., & Özsoy, S. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi. 9.Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, (s. 489-492). Elazığ . Öztürk, M. B., & Güral, M. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: OMÜ örneği. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(19), 107-132. Romainville, M. (1994). Awareness of cognitive strategies: The relationship between university students' metacognition and their performance. Studies in Higher Education, 19(3), 359-366. Schoenfeld, A. H. (1987). What's All the Fuss About Metacognition? A. H. Schoenfeld içinde, Cognitive Science and Mathematics Education (s. 189-215). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994). Assesing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-475. Swiderek, B. (1996, Şubat). Metacognition. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 39(5), 418-419. TDK. (2020, 4 8). Türk Dil Kurumu Wes Sitesi: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı Tüysüz, C., Karakuyu, Y., & Bilgin, İ. (2008). Öğretmen adaylarının üst biliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 147-158. Young, A., & Fry, J. D. (2008). Metacognitive awareness and academic achievement in college ctudents. Journal of the Scholorship of Teaching and Learning, 8(2), 1-10.