5 Saat ve Üzeri Uçuşlarda Kompresyon Çorabı Giyilmesi ile Derin Ven Trombozu Oluşumunun Önlenmesi

ÖZET Bu çalışmada, 5 saat ve üzeri uçuşlarda kompresyon çorabı giyilmesi ile derin ven trombozunun oluşmasının önlenmesi hakkında ulusal ve uluslararası literatür taraması amaçlanmıştır. Literatürde süresi 3 saatten 7-8, hatta 12 saate varan uçuşlarda derin ven trombozu (DVT) proflaksisinin incelendiği çalışmalar mevcuttur. DVT epidemiyolojisine bakıldığında, daha çok uzun mesafeli uçuşlarda gözlendiğinden çalışmamızda ortalama bir süre olarak 5 saat ve üzeri çalışmalara yer verilmiştir. Çalışmada Cochrane, PubMed ve Google Akademik, Science Direct veritabanından ‘’deep vein thrombosis’’ ve ‘’compression stockings’’flights’’, ‘’derin ven trombozu’’ ve ‘’uçuş’’ anahtar kelimeleri kullanılarak 2000 yılı Ocak ayından 2019’a kadar olan 60’ı yabancı 74 çalışma taranmıştır. Anahtar kelimeler yoluyla özetlerini taradığımız 74 çalışmadan 44’ünün tam metinlerine ulaşılmıştır. Tam metinlerine ulaştığımız çalışmalar hem kaynak hemde tablo oluşturulması amacıyla değerlendirilmiştir. DVT-uçuş-kompresyon çorabı ilişkisini inceleyen 6 randomize kontrollü çalışma saptanmıştır. Tablo aşamasında bu çalışmalardan yararlanılmıştır. İncelenen 6 randomize kontrollü çalışmada toplam 2482 katılımcı değerlendirilmiştir. Tüm katılımcılarda toplam 48 derin ven trombozu (DVT) vakası bildirilmiştir (%1.93). Kontrol gruplarındaki toplam 1234 katılımcıdan 35’ünde DVT bildirilmiştir (%2.83). Kompresyon çorabı giydirilen 1248 katılımcıdan 13’ünde DVT bildirilmiştir (%1.04). Yalnızca bir çalışmada DVT vakası bildirilmemiş olup, diğer çalışmalarda kompresyon çorabının DVT insidansını azalttığı söylenebilir. Konu ile ilgili yapılmış çoğu çalışmanın sonucuna göre 5 saat ve üzeri uçuşlarda kompresyon çorabının giyilmesi ile derin ven trombozu oluşumu önlenebilir. Son 16 yıldır uzun mesafeli uçuşlarda kompresyon çoraplarının etkisinin değerlendirildiği randomize kontrollü çalışma yapılmamıştır. Yüksek kanıt temelli çalışmalar olan randomize kontrollü çalışmaların önemi düşünüldüğünde, önerimiz bu konuda güncel çalışmaların yapılması gerektiğidir.

Keywords:

Derin ven trombozu kompresyon çorabı,

PDF

___

KAYNAKLAR
1. 2017 Temmuz Ayı İtibariyle En Çok Yolcu Taşıyan Hava Limanları [Internet]. Available from: https://www.airlinehaber.com/2017-temmuz-ayi-itibariyle-en-cok-yolcu-tasiyan-havalimanlari/ 2. Homans J. Thrombosis of the Deep Leg Veins Due to Prolonged Sitting. N Engl J Med. 1954;250:148-149. 3. Symington IS, Stack BHR. Pulmonary Thromboembolism After Travel. Br J Dis Chest, 1977;71:138- 140. 4. Aksu N. Yolculuk Trombozu ve Ekonomi Sınıfı Sendromu: Insidans, Etiyoloji ve Korunma. SSK Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 2003;13(2). 5. Watson L, Broderick C, Armon MP. Trombolysis for acute deep vein thrombosis. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016;11:2-5. DOI: 10.1002/14651858.CD002783.pub4. 6. Uzun Ş, Sarıcaoğlu F, Çelikler V. Derin Ven Trombozu, Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2007;27: 853,854. 7. Sachdeva, A, et al. Graduated compression stockings for prevention of deep vein thorombosis. Cochrane Databese of systematic reviews. 2014;12:2. 8. Sachdeva A, Dalton M, Lees T. Graduated compression stockings for prevention of deep vein thrombosis. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018;11. 9. Sarıgül A, Tanyeli Ö. Derin Ven Trombozunda Güncel Tedavi Yaklaşımları. Türk Göğüs Kalp Damar Dergisi. 2007;15(4):316. 10. Alkım H. İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı ve Tromboz. Güncel Gastroenteroloji Dergisi. 2013;17(4):357. 11. Watson HG, Baglin TP. Guidelines On Travel‐Related Venous Thrombosis. British Journal of Heamatology. 2011;152:31-34. 12. Caprini JA. (2010), Risk Assessment as a Guide for the Prevention of the Many Faces of Venous Thromboembolism, Am J Surg., doi:10.1016. 13. Heit JA, et al. Risk Factors For Deep Vein Trombosis And Pulmonary Embolism: A Population-Based Case-Control Study. Science Direct. 2000;160(6):810,811. 14. Iverson RE, Gomez JL. Deep Venous Thrombosis Prevention and Management. Elsevier. 2013;40(3):390,395,396. 15. Clarke MJ, et al. Compression Stockings for Preventing Deep Vein Thrombosis in Airline Passengers. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016;9:7-16. DOI:10.1002/14651858.CD004002.pub3. 16. Ursavaş A, Özyardımcı N. Yolculuk ve Pulmoner Tromboemboli. Tüberküloz ve Toraks Dergisi. 2004;52(1): 98-102. 17. Kahn SR, et al. American College of Chest Physicians. Prevention of VTE in Nonsurgical Patients: Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis, 9th ed: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines. Chest. 2012;141:e195S-226S. 18. Daniels NA. Severe Deep Venous Thromboembolism Presenting with Syncope Associated with Airplane Travel: A Public Health Quandary. American Journal of Emergency Medicine. 2018;36(9):1701–1702. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ajem.2018.01.061. 19. Scurr JH, et al. Frequency and Prevention of Symptomless Deep Vein Thrombosis in Long-haul Fights: A Randomised Trial. Lancet. 2001;357 (9267):1485. 20. Belcaro G, et al. Venous Thromboembolism from Air Travel- The LONFLIT Study. Angiology. 2001;52:369–74. 21. Belcaro G, et al. Prevention of Edema, Flight, Microangiopathy and Venous Thrombosis in Long Fights with Elastic Stockings. A Randomized Trial: The LONFLIT 4 Concorde Edema-SSL Study. Angiology. 2002;53:635–45. 22. Belcaro G, et al. Prevention of Venous Thrombosis with Elastic Stockings During Long-haul Fights: The LONFLIT 5 JAP Study. Clin Appl Thromb Hemost. 2003;9:197–201. 23. Cesarone MR, et al. The LONFLIT4- Concorde Deep Venous Thrombosis and Edema Study: Prevention with Travel Stockings. Angiology. 2003;54:143–54. 24. Cesarone MR, et al. The LONFLIT4-Concorde– Sigvaris Traveno Stockings in Long Fights (EcoTraS) Study – A Randomized Trial. Angiology. 2003;54:1–9.