Prediyabetli hastalarda Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği Türkçe versiyonunun güvenirliği ve geçerliliği

Amaç: Bu çalışmanın amacı prediyabet hastalarına uygulanan Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği’nin geçerlik-güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini 240 prediyabet hastası oluşturdu. (%64.6 kadın ve %35.4 erkek). Metadolojik tipte tasarlanan çalışmada ölçeğin geçerlik çalışması için yapı geçerliğine (açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri) bakıldı. Güvenirlik için zamana karşı değişmezlik (test-tekrar test analizi pearson korelasyonu, t testi), madde analizi (madde toplam puan korelasyonu), iç tutarlık (Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı) yöntemleri kullanılmıştır. Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin iki alt boyutlu yapıda olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin açıklanan toplam varyansın %54.931, yarar alt boyutu için %43.499, engel alt boyutu için %10.780 olduğu Amaç: Bu çalışmanın amacı prediyabet hastalarında Egzersiz Yarar/Engel Ölçeğinin Türkçe güvenirlik ve geçerlilik çalışmasını yapmaktı. Yöntem: Metodolojik tipte tasarlanan çalışmada örneklemi 240 prediyabet hastası oluşturdu. Egzersiz Yarar/Engel Ölçeği’nin geçerlik çalışması için yapı geçerliği (açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri), güvenirlik için zamana karşı değişmezlik (test-tekrar test analizi, Pearson korelasyonu), madde analizi (madde toplam puan korelasyonu), iç tutarlık (Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı) yöntemleri kullanıldı. Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin iki alt boyutlu yapıda olduğu belirlendi. Ölçeğin açıklanan toplam varyansı %54,931 olarak saptandı. Güvenirlik çalışması sonucunda ölçeğin yarar alt boyut ölçeği Cronbach α katsayısı 0,980, engel alt boyutunda 0,802 olup ölçek toplam Cronbach α katsayısı 0,960 bulundu. Test-tekrar test güvenirliği değerlendirmesine göre yarar alt boyutu ölçeği ve engel alt boyutu ölçeğinin arasında yüksek düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu saptandı (yarar alt boyut r=0,980, p<0,05 ve engel alt boyut r=0,992, p<0,05). Sonuç: Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre Egzersiz Yarar/Engel Ölçeğinin prediyabet hastalarında egzersiz yarar ve engel durumunu ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler:

Egzersiz, geçerlik-güvenirlik, prediyabet

Reliability and validity of the Turkish version of the Exercise Benefits/Barriers Scale in patients with prediabetes

Purpose: The aim of this study was to perform the Turkish validity and reliability study of the Exercise Benefits/Barriers Scale in patients with prediabetes. Methods: The sample of the study consisted of 240 prediabetes patients. In the study, which was designed in a methodological type, construct validity (exploratory and confirmatory factor analyzes) was examined for the validity study of the scale. For reliability, invariance over time (test-retest analysis, Pearson correlation), item analysis (item-total score correlation), internal consistency (Cronbach's Alpha reliability coefficient) methods were used. Results: As a result of the exploratory factor analysis, it was determined that the scale had two sub-dimensions. The total explained variance of the scale was found to be 54.931%. As a result of the reliability study, the Cronbach α coefficient for the benefit sub-dimension scale was 0.980, the Cronbach α coefficient for the barriers sub-dimension scale was 0.802, and the total Cronbach α coefficient for the scale was 0.960. According to the results of the test-retest reliability study, it was observed that there was a high, positive and significant relationship between the first and second application of the benefit sub-dimension scale and the barrier sub-dimension scale (benefit sub-dimension r=0.980, p<0.05 and barriers sub-dimension r=0.992, p<0.05). The correlation between the two measurements for both sub-dimensions was at the desired level. Conclusion: According to the results of the research, it was determined that the Turkish version of the Exercise Benefit/Barriers Scale is a valid and reliable measurement tool in measuring the perceptions of the benefits and barriers of exercise in prediabetes patients.

Keywords:

Exercise Benefits/Barriers Scale Validity, Reliability, Prediabetes,

PDF

___

Prediyabet Tanı ve Tedavi Rehberi, 2020, Türkiye Diyabet Vakfı. https://www.turkdiab.org/admin/PICS/webfiles/Prediyabet_2020.pdf. Erişim Tarihi: 20.02.2022.
IDF. Diabetes Atlas, 9th Ed, 2019, Bruxelles. https://diabetesatlas.org/atlas/ninth-edition/ Erişim Tarihi:10.02.2022.
https://www.idf.org/aboutdiabetes/what-is-diabetes/facts-figures.html. Erişim Tarihi:10.02.2022.
Tabák AG, Herder C, Rathmann W, et al. Prediabetes: A High-Risk State For Diabetes Development. Lancet. 2012;379:2279-2290.
Chang SC, Yeh HC, Kuo YL. Scale Development And Model Validation For The Process of Exercise Engagement For People With Prediabetes. J Korean Acad Nurs. 2020; 50:298-312.
Li G, Zhang P, Wang J, et al. The Long-Term Effect of Lifestyle İnterventions to Prevent Diabetes in The China Da Qing Diabetes Prevention Study: A 20- Year Follow-Up Study. The Lancet. 2008;371:1783-1789.
Lindström J, Ilanne-Parikka P, Peltonen M, et al. Sustained Reduction in The İncidence of Type 2 Diabetes By Lifestyle İntervention: Follow-Up Of The Finnish Diabetes Prevention Study. The Lancet. 2006;368:1.
Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014. db/Fiziksel_Aktivite_Rehberi/Turkiye_Fiziksel_Aktivite_Rehberi.pdf. Erişim Tarihi:28.02.2022.
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/fiziksel-aktivite/ulkemizde-durum.html. Erişim Tarihi: 18.02.2022
Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2013. https://sbu.saglik.gov.tr/ekutuphane/kitaplar/khrfat.pdf. Erişim Tarihi: 01.01.2022.
Pan XR, Li GW, Hu YH, et al. Effects of diet and exercise in preventing NIDDM in people with impaired glucose tolerance: The Da Qing IGT and Diabetes Study. Diabetes Care. 1997;20:537-544.
Lindström J, Louheranta A, Mannelin M, et al. The Finnish Diabetes Prevention Study (DPS): Lifestyle intervention and 3-year results on diet and physical activity. Diabetes Care. 2003;26:3230-3236.
The Diabetes Prevention Program (DPP) Research Group: Description of Lifestyle Intervention. Diabetes Care. 2002;25:2165-2171.
Ortabag T, Ceylan S, Akyuz A, et al. The validity and reliability of the exercise benefits/barriers scale for Turkish military nursing students. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation. 2010;32:55-70.
Coşkun S, Bebiş H. Adolesanlarda E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği: Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Gülhane Tıp Dergisi. 2015;57: 378-384.
Erefe İ.(Ed.) Hemşirelikte Araştırma HEMAR-GE Yayın No:1, 2002: 170-173, İstanbul.
Sechrist KR, Walker SN, Pender NJ. Development and psychometric evaluation of the exercise benefits/barriers scale. Res Nurs Health. 1987;10:357-365.
Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık. 2010, Ankara.
Karagöz Y, Kösterelioğlu İ. İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2008;21:81-98.
Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları (Birinci baskı). Pegem Akademi Yayınları. 2010, Ankara.
Özkul Ç. Perceived Exercise Benefits and Barriers in Active and Inactive University Students. Turk J Physiother Rehabil, 2021;32:33-42.
Ersin F, Tülüce D, Enzin F. Examination of exercise benefit/barrier perceptions of individuals with diabetes and affecting factors. Afr Health Sci. 2022;22:275-285. 23. Sertel M, Abit Kocaman A, Bezgin S, et al, Examination of the Relationship Between Exercise Barriers and Physical Activity, Sleep, and Fatigue in Older Individuals. Cyprus J Med Sci 2020; 5: 226-233.