Pandemi Döneminde Sahayla İletişimin Rolü: Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Bir İlçe Müdahale Örneği

Amaç: Bu çalışmanın amacı, İstanbul'un bir ilçesinde aile sağlığı merkezi çalışanlarıyla yapılan idari toplantıların kanser ve otizm taramaları üzerindeki etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışma, İstanbul'un bir ilçesinde yürütülen bir müdahale araştırması olarak tasarlandı. Araştırmanın evrenini Sultanbeyli ilçesindeki aile sağlığı merkezlerinde (24 aile sağlığı merkezi) görev yapan çalışanlar oluşturmuştur. Toplantılar 2022 yılı Şubat ayı sonunda İlçe Sağlık Müdürlüğü binasında gerçekleştirildi. Toplantılarda özellikle kanser ve otizm taramaları ile ilgili iyileştirilmesi gereken yönler aktarıldı. Saha personeline yönelik bu toplantıların ardından ilçe düzeyinde koruyucu sağlık hizmetlerindeki (tarama sayıları) değişimler analiz edildi. Tüm veriler ilçe sağlık müdürlüğü kayıtlarından retrospektif olarak analiz edildi. Bulgular: Serviks kanseri taraması için Sultanbeyli ilçesinde Ocak-Şubat ve Mart-Nisan aylarında yapılan toplam tarama sayısı sırasıyla 144 ve 235'tir. Kolon kanseri için Ocak-Şubat ve Mart-Nisan aylarında yapılan toplam tarama sayısı sırasıyla 54 ve 277'dir. Otizm taramalarının toplam sayısı Ocak-Şubat ve Mart-Nisan aylarında sırasıyla 565 ve 1388'dir. Serviks kanseri taramaları, kolon kanseri taramaları ve otizm taramaları toplantılardan sonra istatistiksel olarak anlamlı artış göstermiştir (sırasıyla p=0.002, p<0.001 ve p<0.001). Sonuç: Saha toplantılarından sonra ilçede serviks kanseri, kolorektal kanser ve otizm taramalarında artış olmuştur. Çalışma sonuçlarımız, birinci basamak saha çalışanları ile iletişimin ve bilgilendirme toplantılarının önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Aile sağlığı merkezleri, Kanser taraması, Otizm taraması

The Role of Communication with the Field during the Pandemic Period: A District Intervention Example in Preventive Health Services

Aim: The aim of this study was to examine the effect of administrative meetings with family health center staff on cancer and autism screenings in a district of Istanbul. Material and Method: The study was designed as an intervention research conducted in a district of Istanbul. The population of the study consisted of employees working in family health centers (24 family health centers) in Sultanbeyli district. The meetings were held at the end of February 2022 at the District Health Directorate building. During the meetings, the aspects that need to be improved, especially regarding cancer and autism screenings, were conveyed. Following these meetings for field staff, the changes in preventive health services (number of screenings) at the district level were analyzed. All data were analyzed retrospectively from district health directorate records. Results: For cervical cancer screening, the total number of screenings in Sultanbeyli district in January-February and March-April were 144 and 235, respectively. For colon cancer, the total number of screenings in January-February and March-April were 54 and 277, respectively. The total number of autism screenings in January-February and March-April were 565 and 1388, respectively. Cervical cancer screenings, colon cancer screenings and autism screenings showed statistically significant increases after the meetings (p=0.002, p<0.001 and p<0.001, respectively). Conclusion: After the field meetings, there was an increase in cervical cancer, colorectal cancer and autism screenings in the district. Our study results underline the importance of communication with primary care field workers and informative meetings.

Keywords:

Family health centers, Cancer screening, Autism screening,

PDF

___

1. Samancı VM. Birinci basamak sağlık hizmetleri ve pandemi süreci. Konuralp Medical Journal 2020;12(S1):390-2.
2. World Health Organization [Available from: https://www.who.int/emergencies/ten-threats-to-global-health-in-2019] (Access on 31 July 2023).
3. Hasar M, Özer ZY, Bozdemir N. Aşı reddi nedenleri ve aşılar hakkındaki görüşler. Cukurova Med J 2021;46(1):166-76.
4. Yüksel GH, Topuzoğlu A. Aşı redlerinin artması ve aşı karşıtlığını etkileyen faktörler. ESTÜDAM 2019;4(2):244-58.
5. Fine P, Eames K, Heymann DL. “Herd immunity”: a rough guide. Clin Infect Dis 2011;52(7):911-6
6. Baumann LC, Ylinen A. Prevention: Primary, secondary, tertiary. Encyclopedia of behavioral medicine: Springer; 2020. p. 1738-40.
7. Lim LS, Sherin K, Committee APP. Screening for prostate cancer in US men: ACPM position statement on preventive practice. Am J Prev Med 2008;34(2):164-70.
8. T.C. Ministry of Interior Presidency of Migration Management [Available from: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638] (Accessed on 16 February 2023).
9. Zeidan J, Fombonne E, Scorah J, Ibrahim A, Durkin MS, Saxena S, et al. Global prevalence of autism: A systematic review update. Autism Res 2022;15(5):778-90.
10. Kaya C, Üstü Y, Özyörük E, Aydemir Ö, Şimşek Ç, Şahin AD. Sağlık Çalışanlarının Kanser Taramaları Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Ankara Med J 2017;17(1):73-83.
11. Erdoğan P, Akkaya F. Ulusal Primer HPV Tarama Programının Niğde İlinde Mevsimsellik ve Demografik Eğilimleri: COVID-19 Pandemisinin Etkisi. Turk J Public Health 2022;20(1):152-63.
12. Çimen Ü. Aile Hekimliği Uygulamasının Sağlık İletişimi Bağlamında Değerlendirilmesi ve Erzurum İli Örneği. EKEV Akademi Dergisi 2020(82):463-86.
13. Bakouny Z, Paciotti M, Schmidt AL, Lipsitz SR, Choueiri TK, Trinh Q-D. Cancer screening tests and cancer diagnoses during the COVID-19 pandemic. JAMA Oncol 2021;7(3):458-60.
14. Başer DA, Kahveci R, Meltem K, Kasım İ, Şencan İ, Özkara A. Etkin sağlık sistemleri için güçlü birinci basamak. Ankara Med J 2015;15(1):26-31
15. McPhee SJ, Bird JA, Jenkins CN, Fordham D. Promoting cancer screening: a randomized, controlled trial of three interventions. Arch Intern Med 1989;149(8):1866-72.
16. Baker A, Parsons M, Donnelly S, Johnson L, Day J, Mervis A, et al. Improving colon cancer screening rates in primary care: a pilot study emphasising the role of the medical assistant. Qual Saf Health Care 2009;18(5):355-9.
17. Koruk İ, Gözükara F, Yiğitbay E, Keklik AZ. Şanlıurfa'da birinci basamak sağlık hizmetleri çalışanlarının Ulusal Kanser Tarama Standartları ile ilgili bilgi düzeyi. Turk J Public Health 2015;13(2):127-36.
18. Dinmohamed AG, Visser O, Verhoeven RHA, et al. Fewer cancer diagnoses during the COVID-19 epidemic in the Netherlands. Lancet Oncol 2020;21(6):750-751.
19. Ataç Ö, Tokac A, Tasci Y, Sezerol M. Effects of the COVID-19 pandemic on follow-ups and immunization: An example from a district. Euras J Fam Med 2023;12(2): 100-108.
20. Güldal AD, Limnili G, Çelik M. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Jour Turk Fam Phy 2019;10(4):163-72.
21. Pollak KI, Krause KM, Yarnall KS, Gradison M, Michener JL, Østbye T. Estimated time spent on preventive services by primary care physicians. BMC Health Serv Res 2008;8(1):1-7.