Zihnin Uzamsal Alışkanlıkları ile Görsel Okuryazarlık Yeterlilikleri Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi

Bu araştırmada öğretmen adaylarının zihnin uzamsal alışkanlıkları ile görsel okuryazarlık yeterlilikleri arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama deseninde tasarlanan araştırma, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle seçilmiş 235 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler “Zihnin Uzamsal Alışkanlıkları Ölçeği” ve “Görsel Okuryazarlık Yeterlilikleri Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırmada betimsel istatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve yapısal eşitlik modelinden yararlanılmıştır. Yapısal eşitlik modeline geçilmeden önce doğrulayıcı faktör analizi kullanılarak ölçme modelleri ayrı ayrı test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre zihnin uzamsal alışkanlıkları ile görsel okuryazarlık yeterlilikleri arasında pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki olduğu ve zihnin uzamsal alışkanlıklarının görsel okuryazarlık yeterliliklerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Zihnin uzamsal alışkanlıkları, görsel okuryazarlık yeterlilikleri, yapısal eşitlik modeli

Investigation of the Relationship Between Spatial Habits of Mind and Visual Literacy Competences through Structural Equation Model

This study aims to examine the relationship between the spatial habits of mind and visual literacy competences of teacher candidates with structural equation model. The research, designed in correlational survey pattern, has been carried out with 235 teacher candidates selected with convenience sampling method. The data were collected by the "Scale of Spatial Habits of Mind" and the "Scale of Visual Literacy competences". Descriptive statistics, Pearson Product-Moment Correlation Coefficient and structural equation model were used in the research. Before proceeding with the structural equation model, measuring models were tested one by one using confirmatory factor analysis. According to the research results, it has been found that there is a positive and significant relation between the spatial habits of mind and visual literacy competences, and that the spatial habits of mind are a significant predictor of visual literacy competences.

Keywords:

Spatial habits of mind, visual literacy competences, structural equation model,

PDF

___

Akkoyunlu, B. & Yılmaz, M. (2005). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyleri ile internet kullanım sıklıkları ve internet kullanım amaçları. Eurasian Journal of Educational Research, 19, 1-14.
Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-102.
Astatin, H., Mayasari, T., Huriawati, F., & Oi, R. (2020). Vocational high school students’ habits of mind in physics material through discovery learning models. JIPF (Jurnal Ilmu Pendidikan Fisika), 5(2), 73-81.
Avgerinou, M. D. & Pettersson, R. (2011). Toward a cohesive theory of visual literacy. Journal of Visual Literacy, 30(2), 1-19.
Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, AMOS uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Bekdemir, M. & Duran, M. (2012). İlköğretim öğrencileri için görsel matematik okuryazarlığı öz yeterlik algı ölçeği (GMOYÖYAÖ)'nin geliştirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 89-115.
Benzer, E. (2020). Bilimsel okuryazarlık ve medya okuryazarlığı arasındaki ilişki: Fen bilgisi öğretmen adayları örneği. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 5(1), 10-23.
Blaser, A. D., Sester, M., & Egenhofer. M. J. (2000). Visualization in an early stage of the problem-solving process in GIS. Computers & Geosciences, (26), 57-66.
Costa, A. L. (2008). Describing the habits of mind. In A. L. Costa and B. Kallick (Ed.), Learning and leading with habits of mind: 16 essential characteristics for success (pp.15-41). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Cuoco, A., Goldenberg, E. P., & Mark, J. (1996). Habits of mind: An organizing principle for mathematics curricula. The Journal of Mathematical Behavior, 15(4), 375-402.
Çeker (2018). Aday ortaokul matematik öğretmenlerinin zihnin uzamsal alışkanlıkları düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Demir, R. & Aybek, B. (2012). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ve çoklu zeka alanlarının incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(4), 27-40.
Eraslan-Taşpınar, Ş. (2016). Sanat eğitiminin görsel okuryazarlık becerilerine etkisi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Design (TOJDAC), 1(6), 335-342.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. Edition). McGraw-Hill.
Goldenberg, E. P., Mark, J., & Cuoco, A. (2010). Contemporary curriculum issues: An algebraic-habits-of-mind perspective on elementary school. Teaching Children Mathematics, 16(9), 548-556.
Hartman, N. W. & Bertoline, G. R. (2005). Spatial abilities and virtual technologies: Examining the computer graphics learning environment. In Information Visualisation Proceedings. Ninth International Conference (pp. 992-997). IEEE.
Hu, L. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kaya, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin cebir öğrenme alanındaki başarı düzeylerinin incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1 (1), 47-59.
Kaya, V. H. (2017). Duygusal zekanın ışığında bilişim teknolojisi ve öğrenci duygularının fen bilimleri okuryazarlığı ile ilişkisinin belirlenmesi. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 194-217.
Kaya, V. H. & Elster, D. (2019). Dimensions affecting environmental literacy, and environmental perceptions influencing science literacy. International e-Journal of Educational Studies, 3(6), 70-77.
Kim, M. & Bednarz, R. (2013). Effects of a GIS course on self-assessment of spatial habits of mind (SHOM). Journal of Geography, 112(4), 165-177.
Kim, M. (2011). Effects of a GIS course on three components of spatial literacy (Doctoral dissertation). Seoul National Universty, South Korea.
Kiper, A., Arslan, S., Kıyıcı, M., & Akgün, Ö. E. (2012). Visual literacy scale: the study of validity and reliability. The Online Journal of New Horizons in Education, 2(2), 73-83.
Kiper, A., Kırksekiz, A., & Çam, E. (2014, Mayıs). Üniversite öğrencileri görsel okuryazarlık yeterlilikleri. Instructional Technologies & Teacher Education Symposium, At Afyonkarahisar, Turkey
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Köse, Y. N. & Tanışlı, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının geometrideki zihinsel alışkanlıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1203-1230.
Kul, S. (2020). Dijital okuryazarlık ve diğer değişkenlerle internet bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 4(1), 28-41.
Leikin, R. (2007). Habits of mind associated with advanced mathematical thinking and solution spaces of mathematical tasks. Paper presented at the The Fifth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education, Division 14: Advanced Mathematicsl Thinking, February 22-26, Larnaca, Cyprus.
Lüle-Mert, E. (2017). 6. ve 8. sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık yeterlilikleri. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 255-266.
Marita, R. A. S. (2014). Profil habits of mind siswa sma kelas xı pada pembelajaran biologi menggunakan metode praktikum dan diskusi. Mathematıcs and Sciences Forum.
Mark, J., Cuoco, A., Goldenberg, E. P. & Sword, S. (2010). Developing mathematical habits of mind. Mathematics teaching in the Middle School, 15(9), 505-509.
Marzano, R. J. (1992). A different kind of classroom: Teaching with dimensions of learning. Association for Supervision and Curriculum Development, 1250 North Pitt Street, Alexandria, VA.
Milner-Bolotin, M. & Nashon, S. M. (2012). The essence of student visual–spatial literacy and higher order thinking skills in undergraduate biology. Protoplasma, 249(1), 25-30.
Özgen, K. & Kutluca, T. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 1-22.
Pallant, J. (2005). SPSS survival manual. a step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright.
Rieber, L. P. (1995). A historical review of visualization in human cognition. Educational Technology Research and Development, 43, 45-56.
Sadıç, A. & Çam, A. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin epistemolojik inançları ile pisa başarıları ve fen ve teknoloji okuryazarlığı. Journal of Computer and Education Research, 3(5), 18-49.
Seçer, İ. (2014). Analysis of the relations between obsessive compulsive symptoms and anxiety sensitivity in adolescents with structural equation modeling. Eğitim ve Bilim, 39(176), 369-382.
Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci, SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, Ç. & Kıran, I. (2009). Öğretmen adaylarının algılarına göre görsel okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 77-90.
Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlıkları üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 129-143.
Turgut, M. (2015). Individual differences in the mental rotation skills of Turkish prospective teachers. IUMPST: The Journal, (5), 1-12.
Ünveren-Bilgiç, E.N., & Argün, Z. (2018). Examining middle school mathematics teacher candidates’ algebraic habits of mind in the context of problem solving. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 2 (4), 64-80
Weston, R. & Gore, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751
Yağcı, F., Bozyokuş, H., & Ezentaş, R. (2016). Grafik tasarım programlarında geometrik okuryazarlık. Journal of Current Researches on Social Sciences, 6(2), 57-64.
Yılmaz, V. & Varol, S. (2015). Hazır yazılımlar ile yapısal eşitlik modellemesi: Amos, Eqs, Lisrel. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44), 28-44.
Yüksel-Gemalmayan, R. (2014). Görsel sanatlar eğitiminde görsel okuryazarlık ve temel tasarım öğretimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 95-120.
Zeren, G. & Arslan, R. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmaları Dergisi, 13(3), 43-52.