Piero della Francesca ve Jan van Eyck’ın eserleri üzerinden Güney ve Kuzey Rönesansı’nın karşılaştırılması

İnsanın kendisini keşfetmesi ile başlayan ve Türkçeye “yeniden doğuş” olarak çevrilen XV. yüzyıl Rönesans döneminde, birçok alanda olduğu gibi sanatta da pek çok yenilik yaşanmıştır. Bu, Rönesans çağında ortaya konan sanat eserleri incelendiğinde net bir şekilde görülür. Özellikle, resimlerde dikkat çeken gerçeğe ulaşma isteği; perspektif, renk, ton ve espas gibi yöntemlerin kullanılmasıyla oluşturulan üç boyutlu mekân algısı ve figürün resmin odak noktası haline getirilmesi, bahsi geçen bu yeniliklere örnek verilebilir. Öte yandan, çalışmaların başlıca teması olan Hristiyan öğretisinin önemini kaybetmeye başlaması da dönemin önemli olaylarındandır. Böylece, Orta Çağ’ın kültürel ve sanatsal geleneğinden giderek uzaklaşmaya başlayan sanatçılar, yapıtlarını çok daha özgür bir ortamda, özgün bir tavırla sunmaya başlamışlardır. Ancak, süreç içerisinde Avrupa’nın güneyi ile kuzey kesimlerinde yaşayan sanatçıların eserlerinde, teknik ve üslupsal açıdan bazı ayırt edici özellikler belirmiştir. İki bölgenin resim sanatında beliren bu farklılıklar da dönemin, sanat tarihçileri tarafından Güney Rönesansı ve Kuzey Rönesansı olmak üzere iki başlık altında ele alınmasına yol açmıştır. Bu araştırma kapsamında da ilk olarak Rö-nesans dönemi ile birlikte Erken Rönesans sanatına değinilmiş, çalışmanın ilerleyen bölümlerinde ise Güney ve Kuzey Rönesansı’nın genel özellikleriyle beraber İtalyan sanatçı Piero della Francesca ile Flaman ressam Jan van Eyck’ın hayatları ve eserleri üzerinde durulmuştur. Makalenin son pasajında ise bu iki usta ismin yapıtları aracı-lığıyla, Güney Rönesansı ile Kuzey Rönesans sanatı karşılaştırılarak dönemin üslupsal farklılıkları irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Rönesans, Güney, Kuzey, Sanat, Resim

Comparison of the Southern and Northern Renaissance over the works of Piero della Francesca and Jan van Eyck

During the XV. century Renaissance period, which started with the discovery of man himself and was translated into Turkish as “rebirth”, there were many innovations in art as in many fields. This is clearly seen when examining the works of art laid out in the Renaissance era. In particular, the desire to reach the truth that attracts attention in the pictures; the three-dimensional perception of space created by using methods such as perspective, color, tone and espas and making the figure the focal point of the painting can be given as examples of these innovations. On the other hand, the fact that Christian teaching, which is the main theme of the studies, began to lose its importan-ce is one of the important events of the period. Thus, the artists, who started to move away from the cultural and artistic tradition of the Middle Ages, began to present their works in a much freer environment with an original attitude. However, in the process, some distinguishing features have emerged in the works of artists living in the south and north parts of Europe in terms of technique and style. These differences in the painting art of the two regions led to the fact that the period was handled by art historians under two headings: Southern Renaissance and Northern Renaissance. Within the scope of this research, the art of the Early Renaissance was first mentioned with the Renaissance period, and in the following sections of the study, the lives and works of the Italian artist Piero della Francesca and the Flemish painter Jan van Eyck were emphasized with the general characteristics of the Southern and Northern Renaissance. In the last passage of the article, the stylistic differences of the period are tried to be examined by comparing the Southern Renaissance and the Northern Renaissance art through the works of these two masters

Keywords:

Renaissance, South, North, Art, Painting,

PDF

___

BAXANDALL, M. (2015). 15. Yüzyılda Sanat ve Dene-yim, (Çev: Z. Rona). İstanbul: İletişim Yayınları, ISBN: 978-975-05-1702-0. CHARLES, V. & CARL, K, H. (2019). 1000 Muhteşem Desen, (Çev: M. A. Öztürk). Ankara: Zedya Kitap, ISBN: 978-605-69115-0-7. CONTI, F. (1982). Rönesans Sanatını Tanıyalım, (Çev: S. Turunç). İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri. FARTHING, S. (Ed.). (2014). Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Resim, (Çev: O. Çeviktay vd.). Çin: Caret-ta Yayıncılık, ISBN: 978-975-92722-9-6. FLEMING, J. & HONOUR, H. (2016). Dünya Sanat Ta-rihi, (Çev: H. Abacı). İstanbul: Alfa Yayıncılık, ISBN: 978-605-171-347-2. GERMANER, S. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklope-disi. (Cilt 1.). Rona, Z. ve Beykan, M. (Editörler), Bel-çika içinde (s. 214). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 975-7438-52-9. GERMANER, S. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedi-si. (Cilt 3.). Rona, Z. ve Beykan, M. (Editörler), Röne-sans içinde (s. 1586). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 975-7438-54-5. GOMBRICH, E. H. (2014). Sanatın Öyküsü, (Çev: Ö. Er-duran ve E. Erduran). İstanbul: Remzi Kitabevi, ISBN: 9789751418913. GRAHAM-DIXON, A. (Ed.). (2013). Sanat Atlası, (Çev: B. Kovulmaz vd.). İstanbul: Boyut Yayıncılık, ISBN: 978-975-23-0697-4. HART-DAVIS, A. (Ed.). (2013). Tarih Atlası, (Çev: İ. Djafer vd.). İstanbul: Boyut Yayıncılık, ISBN: 978-975-23-0717-9. İPŞİROĞLU, M. & İPŞİROĞLU, N. (2010). Oluşum Sü-reci İçinde Sanatın Tarihi, İstanbul: Hayalperest Yayıne-vi, ISBN: 978-605-88901-0-7. JOHNSON, G. A. (2013). Rönesans Sanatı, (Çev: F. De-mir). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, ISBN: 978-975-298-480-6. LESSING, E. & POMARÈDE, V. (2020). The Louvre All The Paintings, China: Black Dog&Leventhal Publishers New York Louvre èditions, ISBN: 978-0-7624-7064-8. MELICK, T. (Ed.). (2015). Tarih Boyunca Sanat, Dünya Sanat Tarihinde Üsluplar ve Akımlar, (Çev: D. Şendil ve S. Evren). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN: 978-975-08-3172-0. ŞENTÜRK, L. V. (2012). Analitik Resim Çözümlemeleri,İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ISBN: 978-975-539-648-4. TURANİ, A. (2010). Dünya Sanat Tarihi, İstanbul: Rem-zi Kitabevi, ISBN: 978-975-14-1374-1. TÜKEL, U. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. (Cilt 3.). Rona, Z. ve Beykan, M. (Editörler), Piero Della Francesca içinde (s. 1474-1475). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 975-7438-54-5. VASARI, G. (2013). Sanatçıların Hayat Hikayeleri, (Çev: E. Gökteke). İstanbul: Sel Yayıncılık, ISBN: 978-975-570-642-9. WILSON, J., WITHEE, D. & FRIEDMAN, B.V.H. (1991).The Inquiring Eye, Europen Renaissace Art, Was-hington: National Gallery of Art. URL-1.https://www.pierodellafrancesca.org/st-jerome-and-a-donor/, Erişim tarihi: 22.06.2022. URL-2. https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Francis_Receiving_the_Stigmata_(van_Eyck), Erişim tarihi: 22.06.2022. URL-3.https://philamuseum.org/collection/obje-ct/102076, Erişim tarihi: 22.06.2022.