Turan YÜKSEK, Ali Erdem ÖZÇELİK, Bülent VEREP

Fındıklı Çağlayan Havzasında Bazı Havza Karakteristiklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Tespit Edilmesi

Ekolojik dengeye dayanan sürdürülebilir bir arazi yönetimi için ülkemiz havzalarına ait havza karakteristiklerinin doğru biçimde belirlenmesi ve planlamacıların dikkatine sunulması oldukça önemlidir. Bu amaçla Fındıklı çağlayan havzasına ait bazı havza karakteristikleri ve arazilerin yükselti basamakları, eğim gurupları ile orman toplumlarının yükselti ve bakı göre dağılımları Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yardımıyla ortaya konulmuştur. Araştırma sonucuna göre Çağlayan havzasının alanı 17403.6 ha, havza ana dere uzunluğu 30.5 km, havzanın ortalama eğimi %36.2’dir. Havza içinde en fazla arazı %13,54 ile 2401-2700 m yükselti basamağında, en az arazi ise % 0.58 ile 3001-3300 m yükselti basamağında bulunmaktadır. Havza genelindeki arazilerin % 62.26’sı gölgeli bakılar (doğu, kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı, %37.74’ü güneşli bakılar (güney, güneydoğu, güneybatı ve batı) üzerindedir. Çağlayan havzasında en geniş alanda % 46.42 ile Kumlu tüf-Andezit-Bazalt lav ve piroklastları kayaç gurubu egemendir. Bu formasyonu % 36.96 ile granit-mikrogranit ve granadiorit kayaç gurubu takip etmektedir. Havza genelindeki arazilerin % 41.54’ü orman, % 29.72’si orman toprağı, % 15,39’u mera, % 0.27’si su ve %13.09’u ziraat arazilerinden oluşmaktadır.

Keywords:

Bakı, Çağlayan havzası CBS, Havza karakteristikleri, jeolojik formasyon,

PDF

___

Atasoy, A. & Özşahin, E. (2013). Yükseltiye Bağlı Olarak Nüfus Değişir mi? Hatay Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26), 92-108.
Balcı, N. (1996). Toprak Koruması, İ. Ü. Yayın No: 394, Orman Fakültesi Yayın No: 439, İstanbul.
Bilgin, A. (1989). Yerleşme alanlarının seçiminde jeomorfoloji. Jeomorfoloji Dergisi, 17, 35-42.
Boyraz, Z.&Budak, E. (2017). Doğal afetlerin ayvalı (Darende/ Malatya) yerleşmesi üzerindeki etkileri. ZfWT 9, (3), 7-23.
Elibüyük, M. & Yılmaz, E. (2010). Türkiye’nin coğrafi bölge ve bölümlerine göre yükselti basamakları ve eğim grupları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 27-55.
Erdaş, O. (1997). Orman Yolları, Cilt-I, KTÜ Orman Fakültesi Yayın No: 25, Trabzon.
Esen, F. & Avcı, V. (2017). Tunceli İli'nde Topoğrafik Faktörlere Göre (Yükselti, Eğim, Bakı) Yerleşmelerin ve Nüfusun Dağılışı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 376-389.
Gedikli, B.(2018). Approaches to climate change in spatial planning and design: international and Turkish experiences. METU JFA 35(1), 89-109.
Karagel, H.&Karagel, D.Ü. (2010). Devrek ilçesinde yerleşmelerin kuruluş yeri seçiminde etkili olan coğrafi faktörler. e-journal of New World Sciences Academy, 5(2), 4A0022,76-97.
Özdemir, M.A. (1996). Türkiye’de büyük yerleşme alanlarının seçiminde jeomorfolojik esaslar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, (2), 209-222.
Skaugset, A.& Wemple, B. (1996). The response of forest roads on steep, landslıde-prone terrain in western Oregon to the february 1996 storm. Erişim tarihi: 27 Ekim, 2019, https://andrewsforest.oregonstate.edu/sites/default/files/lter/pubs/pdf/pub2593.pdf
Şahin, K.& Kaya, M. (2011). Yerleşmeler üzerinde bakı faktörünün etkisi: Sinop şehri örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(19), 379-387.
Taş, E. (2016). Coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla havza karakteristiklerinin belirlenmesi: Afyonkarahisar Çay deresi havzası. International Academic Research Congress, 3-5 Kasım, 2016, Antalya, Trabzon, Türkiye, 603-610.
Tüzün, G. (2010). Havza planlama ve yönetiminde yöntem arayışı: Meriç-Ergene havzası örneği. YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 108s.
Yalçınlar, İ. (1967). Türkiye’de bazı şehirlerin kuruluş ve gelişmesinde jeomorfolojik temeller, İ.Ü. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 16, 53-66.
Yüksek, T. & Yüksek, F. (2003). Pazar deresi yağış havzasında dağınık yerleşim sonucu ortaya çıkan bazı önemli çevre sorunları ve çözüm önerileri. Doğu Karadeniz Bölgesinde Kırsal Alanda Ulaşım, Yerleşim Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 18-20 Aralık, 2003, Trabzon, Türkiye, 133-146.
Yüksek, T. (2009a). Effect of visitor activities on surface soil environmental conditions and aboveground herbaceous biomass in ayder natural park. CLEAN- Soil, Air, Water, 37(2), 170-175.
Yüksek, T. (2009b). Effects of land use management on surface soil properties, erosion indices and green tea yield in humid blacksea region. Fresenius Environmental Bulletin (FEB), 18(5b), 848-857.
Yüksek, T. (2017). Rize ili arazi kullanım durumu, bazı ormancılık çalışmaları ve yağışların zamansal dağılımının genel bir değerlendirilmesi. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi 2(3), 59-66.
Yüksek, T.& Yüksek, F. (2009). Clear-cutting effects of alder (Alnus glutinosa L. subsp. barbata) coppice on surface soil properties and aboveground herbaceous plant biomass. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 40(15), 2562-2578.
Yüksek, T., Göl, C., Yüksek, F., & Yüksel, E.E. (2009). The effects of land-use changes on soil properties: the conversion of alder coppice to tea plantations in the humid northern blacksea region. African Journal of Agricultural Research, 4, (7), 665-674.