Din Çalışmalarında Antropoloji

Antropoloji, erken dönemlerden itibaren insana ve çevresine dair bilgilerin toplandığı, günümüze kadar da bu faaliyetlerin devam edildiği çok alanlı bir disiplindir. Geniş bir kapsama sahip olan antropolojinin önemli çalışma alanlarından biri de din konusudur. Antropolojide din, çok farklı bakış açılarıyla ele alınan ve hakkında çok fazla konuşulan kavramların başında gelir. Antropolojide çok fazla ilgi gören bir alan olarak dinin kültürel boyutuna odaklanılan bu çalışmada, din hakkındaki farklı söylemlerin bir araya getirilmesi ve antropolojinin dine olan yaklaşımının sınırlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca din hakkında yapılan değerlendirmelerde dinin “kültürel evrensel” boyutuna dikkat çekilmiş, dinin anlaşılmasında teosentrik bakış açısının yeterli olup olmayacağı meselesi de irdelenmiştir. Bu bağlamda antropolojinin dine bakışı ve onu ele almadaki önceliği vurgulanarak, din olgusuna farklı çerçevelerden açıklama yapan bilim insanlarının görüşleri ele alınmış, antropolojik açıdan dine ve dinsel olgulara bakış açısının belirlenmesi için bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Din Antropolojisi, Antropoloji, Dinler Tarihi, Kültür ve Din

Anthropology in Religion Studies

Anthropology is a multidisciplinary science in which information about people and their environment has been collected from early ages and these activities have been continued until today. One of the important fields of study of anthropology, which has a wide scope, is the subject of religion. In anthropology, religion is one of the concepts that are dealt with from very different perspectives and are talked about a lot. In this study, which focuses on the cultural dimension of religion as an area of great interest in anthropology, it was aimed to combine different discourses about religion and to determine the limits of anthropology's approach to religion. In addition, in the evaluations made about religion, the “cultural universal” dimension of religion was pointed out and the question of whether the theosentric perspective would be sufficient for understanding religion was also examined. In this context, by emphasizing the anthropology's view of religion and its priority in addressing it, the views of scientists who explain the phenomenon of religion from different frameworks were discussed, and some evaluations were made to determine the anthropological perspective on religion and religious facts.Keywords: , Anthropology of Religion, History of Religions, Religion and Culture

Keywords:

Anthropology, Anthropology of Religion, History of Religions, Religion and Culture,

PDF

___

Aktulum, Kubilay. ""İmgelemin Antropolojik Yapıları" ve Folklor: Gilbert Durand'ın Arketipsel Sınıflandırma Modeline Giriş". Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 19/19 (2018), 1-16.
Alıcı, Mustafa. Dinler Tarihinin Batılı Öncüleri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
Alıcı, Mustafa. Din Bilimlerinde Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2017.
Asad, Talal. "Antropolojik Bir Kategori Olarak Dinin İnşası". Milel ve Nihal 4/2 (2007), 103-137.
Atay, Tayfun. Din Hayattan Çıkar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
Aydın, Mehmet. Dinler Tarihine Giriş. Konya: Din Bilimleri Yayınları, 2004.
Aydın, Mehmet. Ansiklopedik Dinler Sözlüğü. Konya: Nüve Kültür Merkezi, 2005.
Bates, Daniel G. 21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji. çev. Suavi Aydın vd. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
Çınar, Aliye. Sosyolojik ve Antropolojik Açıdan Dine Bakış. Bursa: Emin Yayınları, 2009.
Demirci, Kürşat. Dinler Tarihinin Meseleleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
Douglas, Mary. Saflık ve Tehlike: Kirlilik ve Tabu Kavramlarının Bir Çözümlemesi. çev. Emine Ayhan. İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
Dupret, Baudouin, Pierret, Thomas, Pinto, Paulo-Spellman-Poots, Kathryn. "Giriş". İslami Pratiklere Etnografik Yaklaşımlar. ed. Baudouin Dupret vd. 9-18. İstanbul: Tekin Yayınevi, 2017.
Durkheim, Emile. Dini Hayatin İlkel Biçimleri. çev. Fuat Aydın. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2011.
Eliade, Mircea. Dinler Tarihine Giriş. çev. Lale Aslan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2009.
Engin, İsmail. "Din Antropolojisi Üzerine Kısa Bilgiler". Folklor/Edebiyat VI/22 (2000), 181-192.
Evans-Pritchard, Edward Evan. Theories of Primitive Religion. London: Oxford University Press, 1965.
Evans-Pritchard, Edward Evan. İlkellerde Din. çev. Hüsen Portakal. Ankara: Öteki Yayınevi, 1999.
Glazier, Stephen D.-Flowerday, Charles A. "Introduction". Selected Readings in the Anthropology of Religion: Theoretical and Methodological Essays. ed. Stephen D. Glazier-Charles A. Flowerday. 1-13. London: Praeger, 2003.
Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. İstanbul: Vadi Yayınları, 1998.
Güvenç, Bozkurt. İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2003.
Harman, Ömer Faruk. "Bir Disiplin Olarak Dinler Tarihinin Ortaya Çıkışı (Doğu-Batı)". Türkiye'de Dinler Tarihi (Dünü, Bugünü ve Geleceği). ed. Ali İsra Güngör vd. 23-48. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Yayınları, 2010.
İzutsu, Tochihiko. Kur'an'da Tanrı ve İnsan. çev. M. Kürşad Atalar. İstanbul: Pınar Yayınları, 4. Basım, 2016.
Jackson, Robert. Din Eğitimi: Yorumlayıcı Bir Yaklaşım. çev. Üzeyir Ok-M. Ali Özkan. İstanbul: Dem Yayınları, 2005.
Kehler, Günter. "Din Sosyolojisi". çev. Mehmet Emin Köktaş. Din Sosyolojisi. ed. Yasin Aktay-Mehmet Emin Köktaş. 21-118. Ankara: Vadi Yayınları, 2007.
Küçük, Abdurrahman, Tümer, Günay-Küçük, Mehmet Alpaslan. Dinler Tarihi. Ankara: Berikan Yayınevi, 10. Basım, 2018.
Lévi-Strauss, Claude. Modern Dünyanın Sorunları Karşısında Antropoloji. çev. Akın Terzi. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
Malinowski, Bronislaw. Büyü, Bilim ve Din. çev. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000.
Mengüşoğlu, Takiyettin. İnsan Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1988.
Morris, Brain. Din Üzerine Antropolojik İncelemeler. çev. Tayfun Atay. Ankara: İmge Yayınevi, 2004.
Morris, Brain. Religion and Anthropology: A Critical Introduction. New York: Cambridge University Press, 2006.
Örnek, Sedat Veyis. Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Batıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1966.
Örnek, Sedat Veyis. 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 2000.
Özbudun, Sibel. Antropoloji Gözüyle: Sınıf, Kültür, Kimlik Yazıları. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2014.
Özbudun, Sibel, Şafak, Balkı-Altuntek, N. Serpil. Antropoloji: Kuramlar / Kuramcılar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2007.
Spencer, Herbert. The Principles of Sociology. 1. New York: Appleton and Company, 1897.
Temren, Belkıs. "Din Antropolojisi Açısından İnanç ve Din Olgusuna İlişkin Bir Değerlendirme". AÜDTCF Dergisi 38/1-2 (1998), 301-311.
Tümer, Günay. "Çeşitli Yönleriyle Din". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28/1 (1986), 213-267.
Tylor, Edward Burnett. Primitive Culture: Researches Into the Development of Mythology, Religion, Art and Custom. London: Murray, 1871.
Ünal, Mustafa. Din Fenomenolojisi: Tarihçe, Yöntem ve Uygulama. Kayseri: Geçit Yayınları, 1999.
Ünal, Mustafa. "Türkiye'de Dinler Tarihi Çalışmalarının Normatizm Sorununa Fenomenolojik Bir Çözüm Denemesi -Kapsayıcı Fenomenoloji-". Türkiye'de Dinler Tarihi (Dünü, Bugünü ve Geleceği). ed. Ali İsra Güngör vd. 129-143. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2010.
Yel, Ali Murat. "Edward Evan Evans-Pritchard". TDV İslam Ansiklopedisi. 515-516. 1995.

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2017
Yayıncı: Özcan GÜNGÖR

Arşiv