Van Koşullarında Ekim Zamanlarının Mercimek Lens Culinaris Medic. Çeşitlerinde Verim ve Verim Ögelerine Etkisi

Araşt ı rmada, üç mercimek çe şidi Malazgirt-89, K ışl ı k Kı rm ı z ı -51 ve Yerli Kı rmı z ı dört farkl ı ekim zaman ı nda 9, 19, 29 ekim ve 9 kas ı m ekilerek Van ekolojik ko şullar ı nda mercimek için uygun ekim zaman ı n ı n tespiti amaçlanmıştı r. Deneme 1996-97 ve 1997-98'de Yüzüncü Y ı l Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlalar ı nda tesadüf blokları nda faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmü ştür. Üç mercimek çe şidinde ekim zaman ı n ı n bitki boyu, ilk bakla yüksekliği , bitkide bakla say ı sı ve tane say ı sı , bin tane a ğı rl ığı , birim alan tane verimi, hasat indeksi ve protein oran ı na etkisi incelenmiştir. Iki y ı l ı n ortalama en yüksek birim alan tane verimi, 84.28 kg/da ile ikinci ekim zaman ı nda ekilen Kış l ı k Kı rmı z ı -51 çeşidinden elde edilmiştir. Tüm çeşitler için en uygun ekim zaman ı ; ikinci ekim zaman ı 19 ekim olmuştur. Bunu üçüncü ekim zaman ı 29 ekim izlemiştir. Birinci 9 ekim ve dördüncü 9 kas ı m ekim zamanlar ı n ı n birim alan tane verimleri düşük olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Mercimek, ekim zaman ı , verim ve verim komponentleri

Effect of Sowing Time on Yield and Yield Components of Lentil Lens culinaris Medic. Varieties in Van Conditions

The aim of this work is to determine the most suitable sowing date for lentil in Van ecological conditions. Three cultivars of lentil Malazgirt-89, K ışl ı k Kı rm ızı -51, Yerli Kı rmız ı were sown at four different sowing dates October 9, 19, 29 and November 9 . The study was conducted in the experimental fields of Agriculturat Faculty of Yüzüncü Yı l Üniversty by using randomized factorial blocks desing with the four replicates in years of 1996-97 and 1997-98.Effects of sowing dates on plant height, first pod height, numbers of pod per plant and numbers of seed per plant, 1000 grain wieght, grain yield, harvest index and protein ratio were investigated for three cultivars. The highest grain yield of both years 84.28 kg/da was obtained in second sowing date October, 19 . The most suitable sowing time for all cultivars was October 19, 1996. It was followed by third sowing time October, 29 . Grain yields decreased in first and fourth sowing times.

Keywords:

Lentil, sowing time, yield and yield components,

PDF

___

Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller Ders Kitab ı . S.ü. Yay ı nlar ı , No: 43, Ziraat Fak. Yay:8 Konya.
Aktan, Ş ., Kantar, F. and (5. Çağlar, 1994. Lentil (Lens culinaris Medic.) Yields in Relation to Sowing Date and Sowing Density. A.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(3): 390-397, Erzurum.
Anonim, 1996. Tarı msal Yap ı ve Üretim, Devlet istatistik Enstitüsü, Yay ı n No.2097, Ankara.
Anonim, 1998. Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğ ü Kay ı tlar ı . Anonim, 1999. Tar ı m istatistikleri özeti. Devlet istatistik Enstitüsü, Yay ı n No.2257, Ankara.
Ayd ı n, H. 1991. Diyarbak ı r Koşulları nda Üç Mercimek Çeşidinde Değişik Sı ra Aral ığı Mesafelerinin Baz ı Tarimsal özellikleri Üzerine Etkileri.Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dal ı Doktora Tezi, S:81, Ankara.
Aziz, M. A. 1992. Response of Lentil (I-5) to Different Sowing Dates. Lens Newsletter, 19(2): 18.20.
Ceylan, A. ve H. Sepeto'ğ lu, 1977. Mercimekte (Lens culinaris Medic.) Ekim Sı kl ığı Araşt ı rmas ı . E.O. Ziraat Fak. Dergisi, Cilt:25, Say ı :2
Cheema, S. S., Chander, K., Kundra, H. and O. P. Malhatra, 1985. Water Use Effıciency Yield. Journal of Ecology. 12(2) 257-260 (En-4Ref.) Dep. Agron., Punjab Agric Univ, Ludhiana 141004 India.
Çimrin, K. M. 1996. Yüzüncü Y ı l Üniversitesi Kampüs Alan ı Toprak Profillerinde Fosfor Fraksiyonlar ı n ı n Dağı l ı mları . Yüzüncü Yı l Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dal ı Bas ı lmam ış Doktora Tezi, S.78.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Koyuncu, O. ve F. Gürbüz, 1987. Araştı rma ve Deneme Metotlan. A.Ü. Ziraat Fak. Yay ı nlar ı : 1021 Ders Kitab ı : 295. S.381.
Dwivedi, R. N., Tarat, R. K. and C. S. Patel, 1987. Effect of Plantinğ Dates on Lentil Under Nagaland Conditions. Indian Journal of Agronomy. 32(2) 187.
Engin, M. 1989. Yemeklik Tane Bakiagiller. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı , Ders Kitab ı : 110. Ç.Ü. Bas ı mevi Adana.
Eser, D. 1970. Türkiye'de Yeti ştirilen Mercimek Çeşitlerinin önemli Morfolojik Karakterleri Üzerine Ara ştı rmalar. Ankara Üni. Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı , No. 383, Bilimsel Ara şt ı rma ve incelemeler:223 S:80.
Eser, D. 1978. Yemeklik Tane Baklagiller Ders Rotosu. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı , S:98.
Krarup, A. K. 1984. The Effects of Sowing Dates and Rates on Lentil Yield Components. Lens Newsletter, Vo1,11 No:1 18- 21.
Mohamed, A. K. 1988. Effects of Sowing Method, Rate and Data on Lentil in Shendi Area of the Sudan. Lens Newsletter, 1988 15 (1): 23-26.
Saharia, P. 1980. Effect of Data of Sowing and Inter Row Spacing on Lentil Varieties. Field Crops Vol.37, Abstracts No.07314.
Saxena, M. C., Mur ı nda, M. V., Turk, M. and N. Jrabulsu, 1983. Productivity and Water Use of Lentil as Affected by Date of Sowing. Lens Newsletter, 10 (1): 28-29.
Sekhon, H. S., Dh ı ngra, K. K., Sandhu, P. S. and S. C. Bhandr ı , 1986. Effects of Time of Sowing, Phosphorus, and Herbicides on the Response to Rhizobium Inoculation. Lens Newsletter, Vol, 13 No: 1.
Sekhon, H. S., S ı ngh, G. and S. S. Sandhu, 1994. Effets of Date of Sowing and Seeding Rata on Growth and Yield of Lentil. Lens News letter, 21 (2): 22-24.
Sing, K., Sing, S., Jain, A. and P. P. Sing, 1990. Effect of Sowing Date and Row Spacing on the Yield of Lentil Varieties (Lens cutinaris Medic.). Lens Newsletter 1990, Vol :17 (1), 9-10.
Şehirali, S. 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı :1089 Ders Kitab ı :314. A.O. Bas ı mevi, Ankara.
Tosun, O. ve D. Eser, 1978. Mercimek(Lens culinaris Medic.)'te Ekim S ı kl ığı Araşt ı rmalar ı , I. Ekim S ı kl ı 'g' ı nin Verim Üzerine Etkileri. A.U. Ziraat Fakültesi Y ı ll ığı , 28(1). 218-236.
Varshney, J. G. 1992. Effect of Sowing Dates and Row Spacing on the yield of Lentil Varieties. Lens Newsletter 1992, Vol. 19: 20-21.