Farklı Dikim Sıklıklarının Tarhun (Artemisia dracunculus L.) Bitkisinin Bazı Agronomik Özellikleri ve Uçucu Yağ Oranları Üzerine Etkileri

Bu çalışma, farklı dikim sıklığının Tarhun (Artemisia dracunculus L.) bitkisinin bazı agronomik özellikleri ile uçucu yağ oranları üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2011 ve 2012 yıllarında Erzurum’da yürütülmüştür. İki tarhun ekotipi (Dadaşköy ve Bayburt) ile 3 sıra arası ve 3 sıra üzeri mesafelerinin (sıra arası: 40, 50 ve 60 cm; sıra üzeri: 30, 40 ve 50 cm) yer aldığı çalışma “Tesadüf Blokları” deneme deseninde “Bölünmüş Parseller” düzenlemesine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede klonlar ana parsellere, dikim sıklıkları alt parsellere yerleştirilmişlerdir. Her parsel dört sıradan oluşmuş, her sırada 7 bitki yer almıştır. Temin edilen klonlar serada çoğaltılmış, 24 Mayıs 2014 tarihinde tarlaya dikimleri yapılmıştır. Denemede; bitki boyu (cm), yeşil herba verimi (kg da-1), yeşil yaprak verimi (kg da-1), drog herba verimi (kg da-1), drog yaprak verimi (kg da-1) ve uçucu yağ oranı (%) incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; deneme yıllarının incelenen karakterler üzerine etkisi önemli olmuştur. İkinci deneme yılında incelenen karakterlerden bitki boyu, yeşil herba, yeşil yaprak verimi ve uçucu yağ oranı daha fazla olmuştur. Ekotipler arasında incelenen karakterler yönünden farklılıklar olup, Dadaşköy ekotipinde bitki boyu, yeşil herba, yeşil yaprak, drog herba verimi, Bayburt ekotipinde ise drog yaprak ve uçucu yağ oranları fazla bulunmuştur. Dikim sıklıklarının bitki boyu hariç diğer karakterler üzerine etkisi önemli çıkmıştır. 40x40 cm’lik dikim sıklığında; drog herba ve drog yaprak, 40x30 cm’lik dikim sıklığında yeşil herba ve yeşil yaprak verimi, 40x50 cm’lik dikim sıklığında ise uçucu yağ oranı en fazla olmuştur. Sonuç olarak; incelenen özelliklerden drog herba, drog yaprak, verimleri dikkate alındığında her iki ekotip için önerilen dikim sıklığı 40x40 cm’dir.

Anahtar Kelimeler:

Tarhun (Artemisia dracunculus L.), Dikim sıklığı, Agronomik özellikler, Uçucu yağ

-

This study was carried out to determine the effects of planting density on agronomic characteristics and essential oil ratios of the plant Tarragon (Artemisia dracunculus L.) ecotype between 2011 and 2012 in Erzurum. The study has been established with three replications, including 3 row spacing and 3 intra row spacing (intra row: 40, 50, and 60 cm; row spacing: 30, 40 and 50 cm), on a split plot in “Randomized Block” design for two different ecotypes of tarragon (Dadaşköy and Bayburt). In the trial, clones were placed on main plots and the planting densities were placed in subplots. Each plot consisted of four ridges, and seven plants took place on each ridge. Obtained clones were replicated in the greenhouses and planted into the field on 24 May 2014. In the trial, plant height (cm), green herb yield (kg da-1), green leaf yield (kg da-1), drug herb yield (kg da-1), drug leaf yield (kg da-1) and essential oil ratio (%) have been analyzed. Regarding the results of the study, the effect of the trial years has been significant on the analyzed characteristics. The plant height, green herb, green leaf yield, green leaf ratio and essential oil ratio have been higher in the second trial year. The ecotypes differ from each other from the point of the studied characteristics; as plant height, green herb, green leaf, drug herb yield of Dadaşköy ecotype, drug leaf and essential oil ratio of Bayburt ecotype has been recorded higher. Plant densities have been significantly effective on the characteristics of the plant, except plant height. At the planting density of 40x40 cm, drug herb and drug leaf, at the planting density of 40x30 cm, green herb and green leaf yield, at the planting density of 40x50 cm, essential oil ratio were determined in the highest values. In conclusion; regarding the yields of drug herb and drug leaf of the analyzed characteristics, plant density of 40x40 cm is recommended for both ecotypes

Keywords:

Tarragon (Artemisia dracunculus L.); Planting density; Agronomical characteristics; Essantial oil,

PDF

___

Azırak S (2007). Thymol ve Carvacrol’un İn Vivo Genotoksik Etkilerinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana (Yayımlanmamış)
Baytop T (1963). Türkiye’nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1039, Tıp Fakültesi No: 59, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul
Ceylan A (1987). Tıbbi Bitkiler II. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayın No: 481, Bornova, İzmir, s. 1, 4, 12, 14
EABL (2005). Manual for Artemisia annua. East African Botanicals Ltd. Growers’ Production
İlisulu K (1992). İlaç ve Baharat Bitkileri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1256, Ders Kitabı: 360
Laughlin J (2008). Distribution of artemisinin and bioactive flavonoids from Artemisia annua L. during plant growth. Biochemical Systematics and Ecology 36(5-6): 340-348
Özlem B, Medine G, Hakan Ö, Hamdullah K & Fatih K (2009). Tarhun (Artemisia drancunculus L.) bitkisinin uçucu yağının antimikrobiyal etkisinin araştırılması. Türkiye VII. Tarla bitkileri Kongresi, s. 24-827
Piccaglia R, Marotti M, Dellacecca V & Giovanelli E (1993). Effect of harvesting stage on the yield and essential oil composition of peppermint (Mentha x piperita L.). Acta Horticulturae 344: 370-379
Sezen Y (1991). Gübreler ve Gübreleme Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Erzurum, s. 39-41
Simon J E, Charles D, Cebert E, Grant L, Janick J & Whipkey (1990). Artemisia annua L.; a promsing aromatic and medicinal. In J. Janick and J.E. Simon (eds). Advances in new Crops. Timber Press, Portland, Oregon, USA, pp. 522-526
Telci İ (2001). Farklı Nane (Mentha spp) Klonlarının Bazı Morfolojik, Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), Tokat, p.160
Zawislak G & Dzida K (2012). Composition of essential oils and content of macronutrients in herbage of tarragon (Artemisia dracunculus L.) grown in South- Eastern Poland. Journal of Elementology 17(4):721- 729