Güneyce Karayolu Tüneli Sağ Tüp Giriş ve Çıkış Bölümlerinin Jeoteknik ve Destek Sistemi Açısından İncelenmesi
Doğu Karadeniz bölgesinde birçok karayolu tüneli mevcuttur, bu tüneller ulaşıma kolaylık sağlamakla beraber
ülke ekonomisinin kalkınmasında önemli rol oynamaktadır. Bu makalede, Rize-İspir Karayolu güzergâhı üzerinde
bulunan ve delme patlatma yöntemi ile inşa edilmekte olan Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli’nin sağ tüp giriş ve
çıkış bölümleri boyunca farklı kaya sınıflama yöntemleri ile önerilen tünel destek tipleri incelenmiştir. Çalışma
kapsamında, birimlerin tanınması ve jeolojik modelin oluşturulabilmesi için 1/100.000 ölçekli jeoloji haritası ve
1/100 ölçekli tünel içi jeoloji haritası hazırlanmıştır. Güneyce Tüneli’nin Geç Kretase yaşlı Kızılkaya Formasyonu
ve İkizdere Granitoyidi içinde açıldığı belirlenmiştir. Tünel güzergâhında toplamda üç adet sondaj bulunmaktadır ve
bu güzergâhta yer alan jeoteknik birimlerden alınan kaya malzemelerine ait fiziksel, mekanik ve elastik özellikler
belirlenmesi için Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde laboratuvar deneyleri yapılmıştır.
Süreksizliklerin özelliklerini belirlemek amacıyla, Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri
boyunca hat etüdü çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri
boyunca yapılan hat etüdü çalışmaları ve kaya malzemeleri üzerinde yapılan laboratuvar deneyleri sonucunda elde
edilen veriler kullanılarak Q, RMR14, NATM ve GSI kaya kütle sınıflama sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca
Q ve RMR14 kaya kütle sınıflamalarına uygun ön destek tasarımları belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmalar sonucunda
Güneyce Tüneli’ndeki iki ayrı litolojik birimi kaya malzemesi özelliklerine göre dört ayrı jeoteknik birime ayırarak
tünel tasarımı açısından kritik olabilecek özellikler tartışılmıştır.
___
- Akbaş, B., Akdeniz, N., Aksay, A., Altun, İ., Balcı,
V., Bilginer, E., Bilgiç, T., Duru, M., Ercan, T.,
Gedik, İ., Günay, Y., Güven, İ.H., Hakyemez, H.
Y., Konak, N., Papak, İ., Pehlivan, Ş., Sevin, M.,
Şenel, M., Tarhan, N.,Turhan, N., Türkecan, A.,
Ulu, Ü., Uğuz, M.F., Yurtsever, A. ve diğerleri,
2016. Türkiye Jeoloji Haritası Maden Tetkik
ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara
Türkiye. Değiştirilmiş.
ANON, 1976. Engineering Geological Maps, A Guide
to Their Preparation, UNESCO Publishing
House, Paris, 79.
ASTM (American Society for Testing and Materials),
1980. Annual Book of ASTM Standarts, Natural
Building Stones, Soil and Rock, Part 19, ASTM
Publication, 634.
Barton, N., Lien, R., Lunde, J., 1974. Engineering
Classification of Rock masses for the Design of
Tunnel Support, Rock Mechanics, 6, 189-239.
Barton, N., Grimstad, E., 1994. The Q-System
Following Twenty Years of Application in NTM
Support Sellection, Felsbau, 428-436.
Barton, N., 1995. The Influence of Joint Properties
in Modelling Jointed Rock Masses, Keynote
Lecture, Proceedings 8th ISRM Congress,
Tokyo, 3, Balkema, Rotterdam, 1023–1032.
Barton, N., 2002. Some New Q-Value Correlations
to Assist in Site Characterization and Tunnel
Design, International Journal Rock Mechanics
Mining Science, 39, 185– 216.
Bieniawski, Z. T., 1989. Engineering Rock Mass
Classifications, Wiley, New York, 238.
Bulut, F., 1989. Çambaşı (Çaykara-Trabzon) Barajı
ve Hidroelektrik Santral Yerlerinin Mühendislik
Jeolojisi Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi,
KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Celada, B., Tardaguila, I., Varona, P., Rodriguez
A., Bieniawski, Z.T., 2014. Innovating Tunnel
Design by an Improved Experience-based RMR
System. World Tunnel Congress 2014, Iguassu
Falls Brazil.
Dearman W. R., 1981. Engineering Geology of
Carbonate Rocks, Symposium on Engineering
Geological Problems of Construction on Soluble
Rocks, Generel Report, Session 1, United
Kingdom, 24, 3-17.
Deere, D.U., 1964. Technical Description of
Rock Cores for Engineering Purposed, Rock
Mechanics Rock Engineering, 1, 17-22.
Grimstad, E., Barton, N., 2002. Updating the
Q-System for NMT. Proceedings International
Symposium on Sprayed Concrete-Modern Use
of Wet Mix Sprayed Concrete for Underground
Support, Oslo, Norwegian Concrete Association,
44-66.
Güven, İ. H., 1993, Doğu Pontidlerin 1/25 000 Ölçekli
Jeolojisi ve Komplikasyonu, MTA, (Ankara)
Yayınlanmamış.
Hoek, E., Carter, T.G., Diederichs, M.S., 2013.
Quantification of the Geological Strength Index
Chart, USA.
ISRM (International Society for Rock Mechanics),
1976. Engineering Geological Maps, The
UNESCO Press, 15, 78.
ISRM (International Society for Rock Mechanics),
1981. ISRM Suggested Methods, Rock
Characterization, Testing and Monitoring, E. T.
Brown (Ed), Pergamon Press London, 211.
ISRM (International Society for Rock Mechanics),
2007. The Complete ISRM Suggested Methods
for Rock Characterization, Testing and
Monitoring, eds: Ulusay R., J.A. Hudson, Kazan
Offset Pres, Ankara, 628 s.