Doğal Taş Ocaklarında Blok Hacminin Belirlenmesi için RQD ve Jv’nin Kullanılabilirliği
Bu çalışmada, Doğankent (Giresun) yöresinde yüzeylenen Harşit Granitoyidi’nden üretilebilecek blokların hacminin belirlenmesinde, Kaya Kalite Göstergesi (RQD) ve Hacimsel Eklem Sayısı (Jv) parametrelerinin kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla, pilot çalışma alanı olarak bir ocak seçilmiş ve açılan şevlerde hat etüdü çalışmaları yapılarak, süreksizliklerin özellikleri tayin edilmiştir. Harşit Granitoyidi’nden elde edilebilecek blok hacminin belirlenmesinde Kaya Kütle İndeksi (RMi) sınıflama sisteminde girdi parametresi olan Blok Hacmi (Vb) kullanılmıştır. Vb değerinin belirlenmesinde kullanılan Jv ve RQD değişkenleri ocak içindeki farklı şevlerde yapılan süreksizlikler arası ölçümler ile belirlenmiştir. RMi sınıflamasında kullanılan Blok Şekli Faktörü’ne (b) göre yapılan değerlendirmede blokların genellikle “kompakt, hafifçe uzun-düz” şekilli olduğu tespit edilmiştir. Blok hacminin belirlenmesinde kullanılan parametrelerden RQD değişkeninin sınırlamalar içermesi nedeniyle, blok hacminin hesaplanmasında Jv değerlerinin kullanılması tercih edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Harşit Granitoyidi’nden üretilecek blokların ortalama hacminin Vb= 7.15 m3 olduğu belirlenmiş olup, bu değer ticari olarak değerlendirilebilecek blok hacmi aralığındadır.
Anahtar Kelimeler:
Blok hacmi, Harşit Granitoyidi, Jv, RMi, RQD
___
- Cai, M., Kaiser, P.K., Uno, H., Tasaka, Y. ve Minami, M., 2004. Estimation of rock mass deformation modulus and strength of jointed hard rock masses using the GSI system. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 41(1), 3-19.
- Deere, D.U., 1964. Technical description of rock cores for engineering purposed. Rock Mechanics and Rock Engineering, 1, 17-22.
- Gedikoğlu, A., 1978. Harşit Granit Karmaşığı ve çevre kayaçları. K.T.Ü. Yer Bilimleri Fakültesi, Trabzon, Doçentlik Tezi, 161 s (yayımlanmamış).
- Goodman R.E., 1995. Block theory and its application. Geotechnique, 45(3), 383-423.
- ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1981. Rock characterization, testing and monitoring. International Society of Rock Mechanics Suggested Methods, Pergamon Press, Oxford, 211 p.
- Kaya, K., 2005. RMi kayaç kütle sınıflama yönteminin mermer ocaklarında blok üretim boyutlarının belirlenmesinde kullanılabilirliğinin araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Yüksek Lisans Tezi, 89 s (yayımlanmamış).
- Köprübaşı, N., 1992. Aşağı Harşit bölgesinin magmatik petrojenezi ve masif sülfitlerde jeokimyasal hedef saptama uygulamaları. K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Doktora Tezi, 129 s (yayımlanmamış).
- Köprübaşı, N., 1993. Tîrebolu-Harşit (Giresun) arası Jura-Kretase yaşlı magmatik kayaçların petrolojisi ve jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni, 36, 139-150.
- Palmstöm, A., 1982. The volumetric joint count- a useful and simple measure of the degree of jointing. 4th Int. Congress IAEG, New Delhi, 221–228.
- Palmström, A., 1985. Application of the volumetric joint count as a measure of rock mass jointing. Proc. Int. Symp. on Fundamentals of Rock Joints, Sweden, 103-110.
- Palmström A., 1995. RMi – A system for characterization of rock masses for rock engineering purposes. Univeristy of Oslo, Norway, Ph.D. Thesis, 408 p, (yayımlanmamış).
- Palmström A., 1996. The weighted joint density method leads to improved characterization of jointing, Proc. Conference on Recent Advances in Tunneling Technology, New Delhi, 6 p.
- Palmström, A., 2005. Measurements of and correlations between block size and rock quality designation (RQD). Tunnels and Underground Space Technology, 20, 362-377.
- Priest, S.D. ve Hudson, J.A., 1976. Discontinuity Spacing in Rock. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanics Abstracts. 13, 135-148.
- Rocscience, 2002. Dips v5.1 User's Guide. Rocscience Inc., Toronto, Ontario, Canada, 90p.
- Schultz-Westrum, H., 1961. Giresun civarındaki Aksu deresinin jeolojik profili; Kuzeydoğu Anadolu’da, Doğu Pontus cevher ve mineral bölgesinin jeolojisi ve maden yatakları ile ilgili mütalaalar. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 57, 63-71.
- Sönmez, H. ve Ulusay, R., 1999. Modifications to the Geological Strength Index (GSI) and their applicability to stability of slopes. International Journal of Rock Mechanics and Mining Science, 36(6), 743-760.
- Wang, H., Latham, J.P. ve Poole, A.B., 1991. Predictions of block size distribution for quarrying. Quarterly Journal of Engineering Geology, 24, 91-99.
- ISSN: 1016-9172
- Başlangıç: 1977
- Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
Doğal taş ocaklarında blok hacminin belirlenmesi için RQD ve $J_v$’nin kullanılabilirliği
Ayberk KAYA, Selçuk ALEMDAĞ, Ali Osman YILMAZ, Mehmet ÇAPİK
Zeminlerin Likit Limitinin Tek Nokta Koni Batma Yöntemiyle Belirlenmesi
Galip YÜCE, Belgin Çelik GÜNEŞ
Gölbaşı Harmanlı (Adıyaman) Kömürlerinin Organik Jeokimyasal ve Petrografik Özellikleri
Doğal Taş Ocaklarında Blok Hacminin Belirlenmesi için RQD ve Jv’nin Kullanılabilirliği