Sokak Ekonomisinde Atık Toplayıcılar: Gönüllü Çevreciler

Çevre insanların, hayvanların ve bitkilerin birlikte var olduğu ve birbirini etkilediği bir ortam olarak tanımlanabilir. Hayvanlar ve bitkilerle ortak olarak paylaştığımız bu dünyada kendinin ve içinde yaşadığı çevrenin farkında olan tek varlık olarak insan, aynı zamanda içinde yaşadığı dünyayı en fazla kirleten ve kaynaklarını sanki sonsuzmuş gibi kullanan tek varlıktır. İnsanın kendinin ve içinde yaşadığı evrenin farkında olan bir varlık olması aynı zamanda çevre bilinci ve sorumluluğu kavramlarının da temellendiği yerdir. Çevre bilinci çevre bilgisiyle birlikte çevre sorunlarından kaynaklanan korkular, kızgınlıklar, huzursuzluklar, değer yargıları ve çevre sorunlarının çözümüne hazır bulunuşluk gibi kişilerin çevreye yararlı davranışlara karşı gösterdikleri olumlu veya olumsuz tavır ve düşüncelerin hepsini kapsar. Çevre bilinci ve geri dönüşümcülük sokak ekonomisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Sokak ekonomisi ortaya çıkışı itibariyle nasıl ki serbest piyasa ekonomisinin başarısızlıklarında ve dışsallıklarında yaşama şansı bulduysa burada filizlendi büyüdüyse çevre kirliliği de piyasa ekonomisinin kapitalizmin hatta başka bir değişle vahşi kapitalizmin bireysel çıkarları uğruna maksimal karları uğruna çevreyi kirletmesidir.  Sokak ekonomisi serbest piyasa ekonomisinin sermaye birikimciliği esasıyla yürütülen kapitalizmin başarısızlıklarında, dışsallıklarında ve üçüncü olarak çevre tahribatında gelişmektedir. işsizlik ve dar gelirlerle sadece kıt kanaat boğaz tokluğuna çalışmaya razı olan milyonlarca insan yeryüzünün metropollerinin sokaklarını, çöp bidonlarını ve hatta sahillerini, plajlarını ya gönüllü olarak ya da geri dönüşümcülük sektöründe çalışanlarda olduğu gibi sokaklara terk edilen milyarlarca dolarlık atık değeri her türlü riske rağmen—hastalık, sosyal güvencesizlik,   şiddet, yeraltı kanunlarına tabi olma, mafyayla mücadele koşullarında, buna bir de ilaveten sokaklarda yürütülen faaliyetlerin hukuken yasak ilan edilmesi nedeniyle zabıtaya karşı da direnerek ve mücadele ederek –sokaklarımızı temizleme mücadelesini sürdürmektedirler. Aslında sokaklarda geri dönüşüm işçisi, geri dönüşümcüler, atık toplayıcılar, kağıt toplayıcılar isimleriyle adlandırılan ülkemizde 500 bin, dünyada 200 milyona yakın insanın atıklardan ve çöplerden bulduklarıyla geçimlerini temin ettikleri tahmin edilmektedir. Bu küme aslında doğrudan doğruya bilinçli bir yaklaşımla, yani çevre bilinci ile hareket etmemelerine rağmen dolaylı olarak gayri iradi bir şekilde çevre kirliliğine ve çevre sorunlarına çare üretmektedirler. Eğer araştırmacılar, politika yapıcılar, akademisyenler olayı doğru algılayıp doğru analiz ederse ve senteze ulaşabilirse sokaklarda kendiliğinden ve gönüllü olarak, atıkları yeniden katma değere dönüştüren bu kümeyi çevre gönüllüleri olarak kazanabilirler ve çevre sorunlarının çözümünde önemli aktörler olarak kent yaşamına entegre edebilirler.

Environmental Awareness And Recycling In Street Economy

The environment can be defined as a habitat where people, animals and plants coexist and influence each other. In this World, which we share in common with animals and plants, a human being is the only being who is aware of the environment in which one lives, yet the human being is also the only one, who pollutes the world in which one lives, and uses the world’s resources as if they were eternal. A person’s being aware of oneself and the universe, in which one lives, is the foundation of the concepts of environmental awareness and responsibility. Environmental awareness, together with environmental knowledge, covers all the positive or negative attitudes and thoughts of the people towards environmental behaviors such as fears, resentments, unrest, value judgments and readiness to solve environmental problems. Environmental awareness and recycling are an integral part of street economy. As the emergence of street economy has evolved and found a chance to live in the failures and externalities of the market economy, environmental pollution is the pollution of the habitat by the market economy, or in other words, by wild capitalism for the sake of the individual interests or maximal profits. Street economy is evolving in the failures, externalities and environmental destruction of capitalism carried out on the basis of capital accumulation of free market economy. Millions of people, who are willing to work only with scarcity and low incomes and consent to live from hand to mouth, continue their struggle of cleaning the streets, garbage bins and even the beaches either voluntarily or as in the case of recycling workers, despite all the risks such as disease, social insecurity, violence, being subject to underground laws, the struggle against mafia, and also struggle against police for the reason that the activities carried out in the streets are legally prohibited, cleaning the waste left in the streets, which is worth billions of dollars, in the metropoles of the world. In fact, it is estimated that around 500,000 people in our country and around 200 million people in the world, who are named as recycling workers, recyclists, waste collectors, paper collectors in the streets, provide their livelihood through the wastes. Although this group does not act directly with a conscious approach, in other words with an environmental awareness, they indirectly involuntarily produce solutions to environmental pollution and environmental problems. If researchers, policymakers, academicians correctly perceive the event and analyze it correctly, they can win this group, who spontaneously and voluntarily transforms waste into added value, as environmental volunteers and integrate them into urban life as important actors in the solution of environmental problems.

___

  • Erten,S. (2004). Çevre Eğitimi Ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66, 1-13.
  • European Commisssion (2012). OECD, 2000.
  • Gödelek, K. (2006). Öteki Kavramının Özne Nesne Ayrımı Bağlamında Değerlendirilmesi, Uluslararası Felsefe Günleri “Ayrımcılık”, 12-14 Mayıs 2005, Kocaeli Üniversitesi Yayınları: 52-64, ISBN: 975-8047-61-72.
  • Özsoy, D. (2012). Yeni Kent Yoksulluğu, Atık Toplayıcıları Ve Temsil Sorunsalı: Katık Dergisi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, II (43), 105-121.
  • Shiva, V. & Mies, M. (2014). Ekofeminizm, (çev. İ. U. Kelso), İstanbul: Sinek Sekiz Yayınları.
  • Somay, B. (2005). Çöp Nereye Gider?, Cogito, 43, 162- 169.