Murat Kemal KELEŞ, Aşkın ÖZDAĞOĞLU, Fatma YÖRÜK EREN

Bir Laboratuvarda Tam Kan Sayım Cihazı Alternatiflerinin SWARA, WPM, TODIM ve AHS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi

Tıbbi cihaz satın alımı, kullanılacak en uygun tıbbi cihazın seçimi, sağlık kurumları yöneticileri tarafından verilmesi gereken stratejik ve kritik kararlardan biridir. Bu tür kararların verilmesinde çok farklı yöntemler kullanılmaktadır. Çok kriterli karar verme bunlardan birisidir. Bu çalışmada, bir laboratuvarda kullanılacak tam kan sayım cihazı seçimi problemi ele alınmıştır. Tam kan sayım cihazı hastaların genel sağlık durumlarının tespitinde çok yaygın olarak kullanılan bir cihazdır. Cihaz seçiminde etkili olan kriterler konunun uzmanı kişilerle belirlenip puanlandıktan sonra kriter ağırlıkları SWARA yöntemiyle tespit edilmiştir. WPM, TODIM ve AHS yöntemleri ile de alternatif cihazların değerlendirilmesi yapılarak en uygun tam kan sayımı cihazı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tam Kan Sayım Cihazı, Çok Kriterli Karar Verme, SWARA, WPM, TODIM, AHS

Evaluation of Complete Blood Count Device Alternatives in A Laboratory with SWARA, WPM, TODIM and AHP

The selection of the most appropriate medical device to be used in the purchase of medical devices is one of the strategic and critical decisions that should be given by the healthcare organizations. Many different methods are used in making such decisions. Multi-criteria decision-making is one of them. In this study, the problem of the selection of a complete blood count device to be used in a laboratory is taken into consideration. The complete blood counting device is widely used in the general health status of patients. The criteria that are effective in the selection of devices are determined by the experts and the scales are determined by the SWARA method. WPM, TODIM and AHP methods were used to evaluate alternative devices and the most suitable whole blood count was determined.

Keywords:

Complete Blood Count Device, Multi Criteria Decision Making, SWARA, WPM, TODIM, AHP,

PDF

___

Adalı, E.A. (2016). Personnel Selection In Health Sector with EVAMIX and TODIM Methods. Alphanumeric Journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems, 4 (2), 69-83. DOI: 10.17093/aj.2016.4.2.5000194528
Alakaş, H.M., Bucak, M.Y., Kızıltaş, Ş. (2019). AHP-TOPSIS ve AHP-VIKOR Yöntemleri ile Ambulans Tedarikçisi Seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 4(1), 93-101.
Ayyıldız, E. ve Demirci, E. (2018). Türkiye'de Yer Alan Şehirlerin Yaşam Kalitelerinin Swara Entegreli Topsis Yöntemi ile Belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 67-87.
Bahadori, M., Sadeghifar, J., Ravangard, R., Salimi, M., Mehrabian, F. (2012). Priority of Determinants Influencing the Behavior of Purchasing the Capital Medical Equipments Using AHP Model. World Journal of Medical Sciences, 7(3), 131-136.
Bilge, E. (2018). Kurumsal Müşterilerin Banka Tercihinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri: Aydın İlinde Bir Uygulama. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Bozdemir, E. ve Öcel, Y. (2016). Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımının Maliyet Minimizasyonu Açısından Analizi: Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Manyetik Rezonans (MR) Cihazı Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 1051-1070.
Çakır, E. (2017). Kriter Ağırlıklarının SWARA–Copeland Yöntemi ile Belirlenmesi: Bir Üretim İşletmesinde Uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 42-56.
Çakır, E. (2018). Bütünleşik Swara ve Edas Yöntemi Kullanarak Fitness Merkezlerinin Değerlendirilmesi: Örnek Bir Uygulama. Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1907-1923. Doi: 10.17218/hititsosbil.408916.
Cihan, Ş., Ayan, E., Eren, T., Topal, T., Yıldırım, E.K. (2017). Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Ekokardiyografi Cihazı Seçiminin Yapılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi (HSP), 4 (1), 41-49, DOI: 10.17681/hsp.285651.
Durmuş, M. (2015). Kriter Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Bölümü, Yüksek Lisans Tezi.
Ekin, A., Yanık, A., Kıyak, M. (2012). Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Dışardan Satın Alınan Hizmetlerin Ekonomik Değerlendirmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15 (1), 1-23.
Erdoğan, S. (2019). Bitkisel ve Hayvansal Biyodizel Kullanılan Bir Dizel Motorun Performans, Emisyon ve Yanma Karakteristiklerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi. Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Makine Mühendisliği (Türkçe) Programı, Doktora Tezi.
Girginer, N., Uçkun, N., Erken Çelik, A. (2008). Usage of Analytic Hierarchy Process in Medical Equipment Purchasing Decisions: A University Hospital Case. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 138-153.
Güdük, Ö. ve Güdük, Ö. (2017). Palyatif Bakım Üniteleri Performansının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 511-527.
İnce, Ö., Bedir, N., Eren, T. (2016). Hastane Kuruluş Yeri Seçimi Probleminin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Modellenmesi: Tuzla İlçesi Uygulaması. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,1(3), 08-21.
Ivlev, I., Vacek, J., Kneppo, P. (2015). Multi-criteria decision analysis for supporting the selection of medical devices under uncertainty. European Journal of Operational Research, 247(1), 216-228, doi.org/10.1016/j.ejor.2015.05.075.
Juodagalvienė, B., Turskis, Z., Šaparauskas, J., Endriukaitytė, A. (2017). Integrated multi-criteria evaluation of house’s plan shape based on the EDAS and SWARA methods. Engineering Structures and Technologies, 9(3), 117-125.
Kalkan, M., Sökmen, A., Bıyık, Y. (2015). Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü Uygulaması. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(2), 35-56.
Karabasevic, D., Stanujkic, D., Urosevic, S., Maksimovic, M. (2015). Selection of candidates in the mining industry based on the application of the SWARA and the MULTIMOORA methods. Acta Montanistica Slovaca, 20(2), 116-124.
Kaya, Z. (2013). Tam kan sayım çıktılarının yorumlanması. Dicle Tıp Dergisi, Diyarbakır 40 (3), 521-528.
Mavi, R.K., Goh, M., Zarbakhshnia, N. (2017). Sustainable third-party reverse logistic provider selection with fuzzy SWARA and fuzzy MOORA in plastic industry. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 91(5-8), 2401-2418.
Mela, K., Tiainen, T., Heinisuo, M. (2012) Comparative study of multiple criteria decision making methods for building design. Advanced Engineering Informatics, 26, 716–726.
Nezhad, M.R.G., Zolfani, S. H., Moztarzadeh, F., Zavadskas, E. K., Bahrami, M. (2015). Planning the priority of high tech industries based on SWARA-WASPAS methodology: The case of the nanotechnology industry in Iran, Economic. Research-Ekonomska Istraživanja, 28:1, 1111-1137. DOI: 10.1080/1331677X.2015.1102404.
Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Özüdoğru, A.G. (2018, Kasım), Biyomedikal Cihaz Seçiminde Kriterlerin Önem Düzeylerinin Belirlenmesi. Tıp Teknolojileri Kongresi, Gazi Magosa, Kıbrıs, 50-53.
Rajak, M. ve Shaw, K. (2019). Evaluation and selection of mobile health (mHealth) applications using AHP and fuzzy TOPSIS. Technology in Society, 59, 1-17. doi:10.1016/j.techsoc.2019.101186.
Ruzgys, A., Volvačiovas, R., Ignatavičius, Č., TURSKIS, Z. (2014). Integrated evaluation of external wall insulation in residential buildings using SWARA-TODIM MCDM method. Journal of Civil Engineering and Management 20(1), 103–110. http://dx.doi.org/10.3846/13923730.2013.843585.
Selvi, Y. (2009). Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Cihaz Yönetimi. Yönetim Dergisi, 20(63): 99-118.
Sen, D.K., Datta, S., Mahapatra, S.S. (2015). Extension of TODIM combined with grey numbers: an integrated decision making module. Grey Systems: Theory and Application, 5(3), 367-391.
Shukla, S., Mishra, P.K., Jain, R., Yadav, H.C. (2016). An integrated decision making approach for ERP system selection using SWARA and PROMETHEE method. International Journal of Intelligent Enterprise, 3(2), 120–147.
Tadić, D., Stefanović, M., Aleksić, A. (2014). The Evaluation and Ranking of Medical Device Suppliers by Using Fuzzy Topsis Methodology. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 27(4): 2091-2101.
Taka, M., Raygor, S.P., Purohit, R., Parashar, V. (2017) Selection of tool and work piece combination using Multiple Attribute Decision Making Methods for Computer Numerical Control turning operation. Materials Today: Proceedings 4. 5th International Conference of Materials Processing and Characterization (ICMPC 2016), 1199–1208.
Tam Kan Sayımı, http://www.kanhastaliklari.org.tr/icerik.php?id=535&alt_id=536&tab=120, (22.05.2019)
Taş, D. ve Selvi, Y. (2014, Eylül). Tıbbi Cihaz Kullanıcılarının Alınan Tıbbi Cihaz Kalibrasyon ve Bakım/Onarım Hizmet Sunumuna İlişkin Görüşleri. Tıp Teknolojileri Ulusal Kongresi, Klinik Mühendisliği 1, Perissia Hotel & Convention Center, Kapadokya.
Tolga, A.Ç. ve Turgut, Z.K. (2018). Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Santrallerinin Bulanık TODIM Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Alphanumeric Journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems, 6 (1), 49-68. DOI: 10.17093/alphanumeric.371754.
Veskovi´c, S., Stevi´c, Ž., Stoji´c, G., Vasiljevi´c, M., Milinkovi´c, S. (2018). Evaluation of the railway management model by using a new integrated model DELPHI-SWARA-MABAC. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 1(2), 34-50, DOI: doi:10.31181/dmame1802034v.
Zolfani, S.H., Maknoon, R., Zavadskas, E. K. (2015). Multiple Nash Equilibriums and Evaluation of Strategies. New application of MCDM Methods. Journal of Business Economics and Management, 16(2), 290-306. doi:10.3846/16111699.2014.967715.