Estetik Bağlamında Mimari ve Hukuksal Denetimi

İnsan içinde yaşadığı çevreyi değiştirme kabiliyetine sahip bir varlıktır. İnsanların değer yargıları, yaşadığı coğrafi ve toplumsal çevre, inancı, dili, kültürü gibi birçok unsur onların estetik algısında etkili olmaktadır. Daha ziyade güzel ve güzellik kavramlarıyla ilişkili olan estetik bütünlük, harmoni, simetri ve orantı gibi temel alt niteliklerle ölçülebilir. Mimari faaliyetlerin özellikle şehirlerde belli bir plan dahilinde yapılmasının zorunlu olmasına yönelik yasal düzenlemelerin geçmişi Türkiye’de çok fazla eskiye dayanmayışı karşısında şehirler plansız, çirkin görünümlü yapılarla dolmuş, yeşil alanlar azalmış, gökdelenlerin rastgele yapılmalarına izin verilmiş, tarihi ve tabi çevreye uygun binalar yapılamamış, kültürel varlıklar korunamamıştır. Bu çalışmada öncelikle estetik ve estetikle ilişkili yakın kavramlara, sonrasında ise mevzuatta estetiğin yerine değinilirken insanın oluşturmuş olduğu bu estetik yapının imar hukuku üzerine etkisine yer verilmiştir. Bu kapsamda yargıya akseden estetik bağlamlı adli ve idari yargı kararları incelenmiştir. Değerlendirilen yargı kararlarında kötü uygulamaların, görünüm olarak göze hoş gelmeyen çirkin yapıların estetik açıdan mahzurlu yapılar olarak ifade edildiği belirlenmiştir.

Architectural and Legal Control in the Context of Aesthetics

Human beings have the ability to change the environment in which they live. There are many factors such as people's value judgments, the geographical and social environment in which they live, belief, language and culture that are effective in their aesthetic perception and perspective. Aesthetic integrity, which is rather related to the concepts of beautiful and beauty, can be measured by basic sub-qualities such as harmony, symmetry and proportion. Due to the regulations do not date back too much in Turkey, cities have filled with unplanned, ugly-looking buildings, green areas have reduced, skyscrapers have allowed to be built randomly, buildings suitable for the historical and natural environment did not build, cultural assets have not preserved. In this study, first aesthetics and the close concepts related to aesthetics then, the place of aesthetics in the legislation is mentioned and the effect of this aesthetic structure created by human beings on the zoning law is given. In this context, judicial and administrative judicial decisions with aesthetic context are mentioned. It was determined in the judicial decisions, bad practices and ugly structures that are not pleasing are expressed as aesthetically objectionable structures.

___

  • Kant, Immanuel. Güzellik ve Yücelik Duyguları üzerine Gözlemler. çev. Ahmet Fethi, Hil Yayınları, 2010.
  • Kant, Immanuel. Katıksız Aklın Eleştirisi. 1969.
  • Karadeniz, Mustafa Uğur. İslam Sanatlarında Estetik, Güzeli Anlamak. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2020.
  • Karev, Yury. “Semerkand Kalesindeki Karahanlı Duvar Resimleri: İlk Rapor Ve İlk İntibalar”. çev: Ahmet Gedik-Baysal, Ali Fuat. İstem 9/18 (2011), 113–160. Koca, Mahmut, Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
  • Koç, Turan. İslam Estetiği. İstanbul: İsam Yayınları, 2009
  • Leıbnez, Gottfried Wilhelm Theodicee. çev. Levent Özşar. Ankara: Biblos, 2009.
  • Masiero, Roberto. Mimaride Estetik. çev. Fırat Genç. Ankara: Dost Yayınları, 2006.
  • Mülayim, Selçuk. İslam Sanatı. İstanbul: İSAM Yayınları, 2013.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. Sahih-i Müslim ve Tercümesi. çev. Mehmed Sofuoğlu. 8 Cilt. İstanbul: İrfan Yayınları,1970.
  • Müslim, 147, Sahih-i Müslim ve Tercümesi. çev. M Sofuoğlu. İstanbul: İrfan Yayınları, 1970.