Bu makale, Almanya’da Nazi iktidarının başlamasının ardından takibata uğrayan akademisyenlerden biri olup, aynı zamanda 1933 Üniversite Reformu vesilesiyle Türki- ye’ye sığınan profesörler arasında da yer alan Gerhard Kessler’in Türkiye’de tanıttığı sos- yoloji anlayışının Alman entelektüel geleneği içindeki köklerini ve Türkiye’deki etkilerini göstermeyi amaçlamaktadır. Makale boyunca Kessler’in biyografisi, etkilendiği Alman entelektüel geleneği, sosyoloji anlayışı ve bu anlayışın Türkiye’deki etkileri ele alınmış- tır. Kessler’in sosyoloji anlayışı değerlendirilirken, 1930’lara kadar Türkiye’de hakim olan sosyoloji geleneği dikkate alınmış ve Kessler ile özellikle Ziya Gökalp arasında karşılaş- tırmalar yapılmıştır. Alman Tarihçi İktisat Okulu geleneği içinde yetişmiş bir isim olan Kessler’in sosyal politikacı kökenleri, onun sınıflı bir toplumun akademisyeni olmasının bir sonucudur. Kessler, Türkiye’ye geldikten sonra bir yandan Türkiye’nin sosyo-iktisadi yapısı üzerine çalışmalar ortaya koyarken, diğer yandan da Alman sosyolojisinin kurucu isimlerinde kökenini bulan ve sosyal ilişkiler teorisi olarak adlandırdığı bir sosyoloji yakla- şımını derslerinde işlemiştir. Kessler’in eserlerinde Almanya’daki sosyal liberalizmden neşet eden “hürriyetçi kolektivizm” diyebileceğimiz anlayışın içkin olduğu görülmektedir. 

This article aims to show the roots of Gerhard Kessler’s understanding of sociology in the German intellectual tradition and also its influences in Turkey. Kessler was one of the academicians prosecuted in Germany right after the Nazi ideology had seized power, and was also among refugee-professors thanks to the 1933 Turkish University Reform. In the article, Kessler’s biography, the German intellectual tradition he was influenced by, his understanding of sociology and also the influence of this understanding in Turkey have been covered. While evaluating Kessler’s studies in Turkey, the sociological tradition in Turkey was taken into consideration and also comparisons were made between sociologies of Kessler and Ziya Gökalp. Kessler’s main academic formation in social policy was a result of the fact that he was an academician of a class-based society. Following his arrival into Turkey, Kessler dealt with issues regarding the social structure of Turkey. Besides this, he lectured a sociological understanding based on, what he calls, the theory of social relations. His works presented also an approach of “liberal collectivism” which originated in social liberalism in Germany