Adlarımıza Yer Vermeyen “Mitler Kitabı”nı Revize Etmek: Adrienne Rich’in “Batığa Dalmak” Başlıklı Şiirinin Yapısökümcü Feminist Eleştirel Çözümlemesi
Adrienne Rich’in, kadın hareketinin en dikkate değer edebî metinlerinden biri olarak yorumlanan “Batığa Dalmak” (“Diving into the Wreck”) başlıklı şiirinde, mecazi bir batığa yapılan mecazi bir dalış anlatılmaktadır. Şiirin henüz ilk dizesinde, dalıştan önce ilk iş olarak gerçekleştirilen bir “okuma” eyleminden söz ediliyor olması ve okunan metnin de “mitler kitabı” olması ise, şiirin bütünü açısından büyük önem taşımaktadır. Çünkü, şiirin son dizesinde de, o mitler kitabında, (aralarında şiirdeki anlatıcının da bulunduğu) ötekileştirilmişlerin adlarına yer verilmediği, sarsıcı bir biçimde ifade edilmektedir. Kurgusal ve yanlı üretimler olmalarına karşın mutlak otorite konumunda bulunan ve toplumsal yapıları, kimlikleri, toplumsal cinsiyet rollerini eşitsizce belirleme gücüne sahip olan ayrımcı, baskıcı, sessizleştiren ideolojik söylemleri ve anlatıları simgelemektedir bu mitler kitabı. Bu nedenle, bu mitleri eleştirel bir farkındalıkla yeni baştan okumak, revize etmek yaşamsal önem taşımaktadır. Eşitsizlikleri doğallaştıran, meşrulaştıran bu kanonik ataerkil anlatıların neden olduğu yıkımı temsil eden “batığa” dalarak gerçekleri görebilmek/gösterebilmek ancak böyle mümkün olabilecektir. Yerleşik güç ilişkilerince belirlenmemiş yeni bir alımlama ve anlatma alanını simgeleyen denizin sahne olarak kullanılmasıyla, anlatıcı geminin neden dipte yatan bir enkaz olarak son bulduğunu anlayabilecek, anlatabilecektir. Adına yer vermeyen mitler kitabına alternatif karşı-anlatılar tasarlayabilecektir. Şiirde bu amaçla çıkılan keşif yolculuğunun, anlatıcının yalnızlığı ve lirik bireysel dramıyla (“ben” ile) başlarken, sayısız başkalarınca da yaşanan büyük bir toplumsal sorunun idraki ile, giderek (“biz” olarak) güçlenmekte olduğu görülmektedir. Bu makalede, eşitsizliklerin ve ayrımcılıkların, şiirin güçlü edebî, estetik, mecazi temsil yöntemleriyle nasıl etkili bir biçimde resmedilmekte, sorgulanmakta ve geçersizleştirilmekte olduğunun, yapısökümcü feminist bir eleştirel çözümlemesi gerçekleştirilmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Feminist şiir, Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, Yapısökümcü feminist edebiyat kuramı ve eleştirisi, Adrienne Rich, Batığa Dalmak
Revising the “Book of Myths in Which Our Names Do Not Appear”: A Deconstructive Feminist Critical Analysis of Adrienne Rich’s Poem “Diving into the Wreck”
Considered one of the most notable literary texts of the women’s movement, Adrienne Rich’s poem “Diving into the Wreck” presents a metaphorical dive into a metaphorical wreck. It is crucially important that in the first line of the poem there is a reference to the act of “reading” as the first thing done before the dive and that the text read is the “book of myths”. For in the last line of the poem, it is strikingly revealed that there is no place in this book of myths for the names of the Others (including the speaker of the poem). This book of myths symbolises the discriminatory, oppressive, silencing ideological discourses and narratives which, despite being fictional and biased constructions, occupy the position of absolute authority and have the power to define social structures, identities, and gender roles unequally. Therefore, it is vital to re-read and revise these myths with a critical awareness. Only by doing this can one dive into and see/show the truth in the “wreck”, which is the symbol of the devastating harm caused by these canonical patriarchal narratives that normalise and legitimise inequalities. With the use of the sea as the setting, as a symbol of a new realm for reception and expression unconditioned by the established power relations, the speaker can understand and express the reasons why the ship ended up as a wreck deep in the ocean. S/he can create counter-narratives as alternatives to the book of myths that excludes her/his name. It is seen that starting with the loneliness and the individual lyrical drama (the “I”) of the speaker, the expedition in the poem is gradually empowered (as “we”) with the realisation that it is a huge social problem experienced by so many others too. This article presents a deconstructive, feminist critical analysis of how inequalities and discrimination are depicted, questioned and invalidated effectively through the powerful literary, aesthetic, and metaphorical representational methods of the poem.
Keywords:
Feminist poetry, Gender inequality, Deconstructive feminist literary theory and criticism, Adrienne Rich, Diving into the Wreck,
___
- Althusser, Louis (1971). Lenin and Philosophy and Other Essays. Londra: New Left Books. google scholar
- American Heritage Dictionary of the English Language, Fifth Edition. https://www.thefreedictionary. com/myth (Erişim: 3 Mart 2020) google scholar
- Atwood, Margaret (2009). Curious Pursuits: Occasional Writing. Londra: Hachette Digital. google scholar
- Butler, Judith (1990). Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory. Sue-Ellen Case (Ed.), Performing Feminism: Feminist Critical Theory and Theatre içinde (s.270-282). Baltimore ve Londra: John Hopkins University Press. google scholar
- Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/myth (Erişim: 3 Mart 2020) Coupe, Laurence (2006 [İlk basım1997]). Myth. Londra ve New York: Routledge. google scholar
- Eagleton, Terry (2007). How to Read a Poem. Oxford: Blackwell Publishing. google scholar
- Eckstein, Barbara (1996). Iconicity, Immersion and Otherness: The Hegelian “Dive” of J.M. Coetzee and Adrienne Rich. Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal, 29(1), 57-77. google scholar
- Jong, Erica (1973). Ms. https://www.modernamericanpoetry.org/poem/diving-wreck (Erişim: 20 Kasım 2020) google scholar
- Kara, Şenay (2007). J. M. Coetzee’s Foe Writing Back To Canonical Pre-texts. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul. google scholar
- Keyes, Claire (2008 [ilk basım 1986]). The Aesthetics of Power: The Poetry of Adrienne Rich. Athens, Georgia ve Londra: University of Georgia Press. google scholar
- Leigh House, Veronica (2006). Backward To Your Sources, Sacred Rivers: A Transatlantic Feminist Tradition of Mythic Revision. (Doktora Tezi). The University of Texas at Austin. google scholar
- McDaniel, Judith (2002 [ilk basım 1984]). Reconstituting the World: The Poetry and Vision of Adrienne Rich. Jane Roberta Cooper (Ed.), Reading Adrienne Rich: Reviews and Re-visions, 1951-81 içinde (s.3-29). The University of Michigan Press. google scholar
- Macherey, Pierre ([1966]1978). A Theory of Literary Production. Londra: Routledge. google scholar
- McCorkle, James (1989). The Still Performance: Writing, Self, and Interconnection in Five Postmodern American Poets. University of Virginia Press. google scholar
- Moran, Berna (2000 [ilk basım 1974]). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
- Nelson, Cary (1981), Our Last First Poets: Vision and History in Contemporary American Poetry. The Board of Trustees of the University of Illinois Press. https://www.english.illinois.edu/maps/ poets/m_r/rich/wreck.htm (Erişim: 24.04.2019) google scholar
- Random House Kernerman Webster’s College Dictionary. https://www.thefreedictionary.com/myth (Erişim: 3 Mart 2020) google scholar
- Rich, Adrienne (1973). Diving into the Wreck: Poems 1971-1972. New York: W.W. Norton & Company. google scholar
- Rich, Adrienne (1972). “When We Dead Awaken: Writing as Re-Vision”. College English, 34(1), 18-30. google scholar
- Shakespeare, William (1994). Fırtına. (Bülent Bozkurt, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
- Sutherland, John (2014). A Little History of Literature. New Haven and Londra: Yale University Press. google scholar
- Templeton, Alice (1994). TheDream andtheDialogue-AdrienneRichsFeministPoetics. Knoxville: The University of Tennessee Press. google scholar
- Walker, Cheryl (1973). The Nation. https://www.english.illinois.edu/maps/poets/m_r/rich/wreck. htm (Erişim: 24.04.2019) google scholar
- Whitman, Ruth (1975). Harvard Magazine. https://www.english.illinois.edu/maps/poets/m_r/rich/ wreck.htm (Erişim: 24.04.2019) google scholar
- Zajko, Vanda ve Leonard, Miriam (Ed.) (2006). Laughing with Medusa: Classical Myth and Feminist Thought (Classical Presences). New York: Oxford University Press. google scholar
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi