Bir Yeniden Yazım Örneği Olarak Frankenstein

Yeniden yazım farklı alanlarda “metinlerarasılık” (intertextuality), “metinselaşkınlık” (hypertextuality), “uyarlama” (adaptation) gibi kavramlarla ilişkilendirilerek ele alındığı kadar, çeviribilim alanında da incelenen ve daha çok “dillerarası çeviri” (interlingual translation) bağlamında değerlendirilen bir kavramdır. Yeniden yazımı tüm bu farklı boyutlarıyla çeviribilim alanında irdelemeyi amaçlayan bu çalışmada beş farklı yeniden yazım örneği sunması bakımından bütünce olarak İngiliz yazar Mary Shelley’nin Frankenstein ya da Modern Prometheus eserinden yararlanılmıştır. Bu bütüncenin sağladığı farklı yeniden yazım biçimlerine değinildikten sonra, ilk kez 1818’de basılan Frankenstein’ın kendi yazarı tarafından yeniden yazılmış 1831 versiyonu André Lefevere’in “yeniden yazım” üzerine yaptığı çalışmalar ışığında “ideolojik” bir yeniden yazım olarak değerlendirilmiştir. Bu ideolojik yeniden yazımın izleri önce yazarın biyografisinde sürülmüş, daha sonra Frankenstein’ın 1818 ve 1831 metinleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bütüncedeki metinsel ve söylemsel verilerden yola çıkarak tematik açıklamalarla yeniden yazımın ardındaki bireysel ve toplumsal ideolojiyi betimleyen bir çözümleme gerçekleştirilmiştir. Bu incelemenin sonucunda Frankenstein’ın 1831’deki yeniden yazımı, Mary Shelley’nin “yazar imgesinin yeniden yazımı” olarak ele alınmıştır. Bir metnin aynı yazar tarafından yeniden yazıldığı örneklerde bir imge kurgulama aracı ya da bir ideolojileştirme işlemi olarak görülebilecek yeniden yazımlar “yazarın imgesinin yeniden yazımı” olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yeniden yazım, Frankenstein, Metinlerarasılık, İdeoloji, İmge

Frankenstein As A Case of Rewriting

“Rewriting” has been associated with different concepts such as “intertextuality”, “hypertextuality” and “adaptation” in various fields of study whereas in Translation Studies it has mostly been viewed within the context of “interlingual translation”. The purpose of this article is to explore the concept and different dimensions of “rewriting” within the scope of Translation Studies. For this purpose, the novel Frankenstein; or, The Modern Prometheus by English author Mary Shelley has been selected as the corpus because it presents five different forms of rewriting in itself. After referring to these different examples of rewriting, the rewritten 1831 version of Frankenstein, which was first published in 1818, will be analyzed as an “ideological” rewriting, in light of the views of André Lefevere on the concept. The hints of this ideological rewriting will be traced in the author’s biography, and then 1818 and 1831 versions of the text will be studied comparatively. Making use of this textual and discursive data and providing thematic commentaries, our descriptive study will attempt to reveal the personal and social ideology behind the rewriting. As a result of this descriptive study, the rewritten 1831 version of Frankenstein will be reckoned as Mary Shelley’s rewriting of her own authorial image. In the examples where the texts are rewritten by their own authors, these rewritings might be utilized as “image construction tools” and/or “ideologization processes”, thus we conclude that they should be viewed as “the rewritings of the authorial images”.

Keywords:

Rewriting, Frankenstein, Intertextuality, Ideology, Image,

PDF

___

Ackroyd, P. (2008). The casebook of Victor Frankenstein. London: Vintage.
Aktulum, K. (2000). Metinlerarasıiİlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınları.
Barthes, R. (1981). “Theory of the Text”, Robert Young (ed.) Untying the Text: A Post-Structuralist Reader içinde (ss. 31-47). London: Routledge and Kegan Paul.
Birkan-Baydan, E. (2011). Editing as rewriting. İÜ Çeviribilim Dergisi 3(1), 55–79.
Genette, G. (1997). Palimpsests. Lincoln: University of Nebraska Press.
Hermans, T. (2009). Translation in Systems: Descriptive and Systemic Approaches Explained. Manchester: St. Jerome.
Jakobson, R. (2008). Çevirinin Dil(bilimsel) Özellikleri Üzerine (Çev. Ömer B. Albayrak), Mehmet Rifat (haz.), Çeviri Seçkisi II Çeviri(bilim) Nedir? içinde (ss. 61-66). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Kristeva, J. (1980). “Word, Dialogue and Novel”, L. S. Roudiez (ed.), Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art içinde (ss. 64-91). New York, NY: Colombia University Press.
Lefevere, A. (1992). Translation, rewriting, and the manipulation of literary fame. London: Routledge.
Mellor, A. K. (1988). “In Search of a Family.” Mary Shelley, Her Life, Her Fiction, Her Monsters içinde (ss. 1-37). New York: Methuen.
Murray, E. B. (1981). Changes in the 1823 Edition of Frankenstein. The Library, 6th Series, 3, 320–7.
Poovey, M. (1984). “‘My Hideous Progeny’: The Lady and the Monster.” The Proper Lady and the Woman Writer: Ideology as Style in the Works of Mary Wollstonecraft, Mary Shelley, and Jane Austen içinde (ss. 114-142). Chicago: University of Chicago.
Robinson, C. (2016). “Frankenstein.” A. Smith (ed.), The Cambridge Companion to Frankenstein içinde (ss. 13-25). Cambridge: Cambridge University Press.
Shelley, M. (1818 [2019]). Frankenstein 1818 Text. Nick Groom (ed.) Oxford University Press: New York.
Shelley, M. (1831 [2008]). Frankenstein. Joseph M. K. (ed.) Oxford University Press: New York.
Tymoczko, M. (1999). Translation in a Postcolonial Context: Early Irish Literature in English Translation. Manchester: St. Jerome.
Venuti, L. (2008). The Translator’s Invisibility: A History of Translation. 2nd ed. London: Routledge.
Venuti, L. (2012). “How to Read a Translation”, Translation Changes Everything içinde (ss. 109-115). Abingdon, Oxon: Routledge.