TÜRKİYE SAĞLIK SİSTEMİNİN DÖNÜŞÜMÜ (2003-13): COVİD-19 PANDEMİSİ İLE MÜCADELE SÜRECİNDE SAĞLIK REFORMLARINA YENİDEN BAKIŞ

Bu makale, Türkiye sağlık sisteminin Sağlıkta Dönüşüm Programı (2003-13) tecrübesini betimleyici birşekilde tekrar ele alıyor. Sağlık sisteminin altyapı gelişimi ve kapasite artışıyla neticelenen güncel sağlıkreformlarını, regülasyonları ve kısmen planlama faaliyetleri yeniden gözden geçirildi. Bunu yaparken, ülkesağlık sistemlerinin genel niteliklerindeki çeşitlilikler de makalede sunuldu. Türkiye’nin yakın bir tarihtetamamlamış olduğu Sağlıkta Dönüşüm Programı (2003-13), bilinmezliklerden müteşekkil COVİD-19küresel salgını ile mücadeleye hazırlıklı bir sağlık altyapısı ve kapasitesi ile sağlık sistemini donatmıştır.Bu küresel salgın ile mücadelede, ülke yönetimlerinin kararlarına ve vatandaşlarının davranışlarına yönveren önemli bir etmenin kendi sağlık sistemlerinin kapasitesine duydukları güven olduğu, Türkiyetecrübesinde faydalanılarak, makalede tartışıldı. Bu makale ile, Türkiye’de güncel sağlık reformları veregülasyon uygulamaları, ülkelerin sağlık sistemleri arasındaki çeşitlilikleri de sunularak, kısa kısa elealındı. Böylece, COVİD-19 pandemisi ile mücadele sürecini inceleyen çalışmalara sağlık sistemi ile ilgiligerekli araştırma zeminini de sunulmuş oldu.

HEALTH SYSTEM TRANSFORMATION IN TURKEY (2003-13): REVISITING THE HEALTH REFORMS AMID COVID-19 PANDEMIC

This article revisits the Health Transformation Program (2003-13) of health system in Turkey. The most recent health reforms, regulations and planning practices in part, which resulted in a better infrastructure and a higher capacity of the health system, has been examined. While doing this, the article has also presented the variety in the main characteristics of health systems. The Health Transformation Program (2003-13) has equipped the health sytem in Turkey with a sufficient health infrastructure and system capacity in the fight with such an unknown novel coronavirus illness (COVID-19). In the battle with this pandemic,in the light of Turkey’s experience, the article discusses that a vital factor that shape their decisions and behaviors has been the trust and confidence that both governors and citizens have in related to the health system of their countries. In this article, the recent health reforms and regulation practices in Turkey, alongside considering differences in main components of a health system, have been reviewed. Thus, the article provides a background on the health system for studies in Turkey which will investigate the national fight with the COVID-19 pandemic.

PDF

___

Akdağ, R. (2012). Turkey Health Transformation Program Assessment Report (2003-2011). T.C. Sağlık Bakanlığı.
Aran, M. ve Roks, C. (2014). Turkey on the way of universal health coverage through the health transformation program (2003–13). World Bank health, nutrition and population (HNP) discussion paper. Washington DC.
Armocida, B., Formenti, B., Ussai, S., Palestra, F. ve Missoni, E. (2020). The Italian health system and the COVID-19 challenge. Lancet Public Health, 5(5), e253. doi: 10.1016/S2468-2667(20)30074-8
Atun, R., Aydın, S., Chakraborty, S., Sümer, S., Aran, M., Gürol, İ., …Akdağ, R. (2013). Universal health coverage in Turkey: enhancement of equity. The Lancet, 382(9886), 65-99. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(13)61051-X
Boyacı, İ. (2017). Private hospitals and enhancement of geographic equity in health access: the case of Turkey. Yale Fox International Fellowship Policy Brief Series 2017. https://foxfellowship.yale.edu/sites/default/files/files/Boyaci.pdf
Covid-19 Health System Response Monitor. (2020). Turkey. https://www.covid19healthsystem.org/countries/turkey/countrypage.aspx
Dünya Sağlık Örgütü. (2010). What is a pandemic? Diseases. https://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/pandemic/en/
Dünya Sağlık Örgütü. (2020a, 8 Mart). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 48. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/situation-reports/20200308-sitrep-48-covid19.pdf?sfvrsn=16f7ccef_4
Dünya Sağlık Örgütü. (2020b). [Internet üzerinden]. Twitter gönderisi 30 Ocak 22:43. https://twitter.com/WHO/status/1222968678595076096
Dünya Sağlık Örgütü. (2020c, 11 Şubat). Novel Coronavirus(2019-nCoV)
Situation Report – 22. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/situation-reports/20200211-sitrep-22- ncov.pdf?sfvrsn=fb6d49b1_2
Dünya Sağlık Örgütü. (2020d). Turkey: WHO Coronavirus disease (COVID-19) dashboard. https://covid19.who.int/region/euro/country/TR
Dünya Sağlık Örgütü. (2020e). Universal Health Coverage. Health Systems. https://www.who.int/healthsystems/universal_health_coverage/en/
Dünya Sağlık Örgütü – Avrupa. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. Health topics. https://www.euro.who.int/en/health-topics/healthemergencies/coronavirus-covid-19/novel-coronavirus-2019-ncov
Ersoy, İ. (2015, 9 Ocak). Müsteşardan ‘özel’ kehanet: bu hastaneler kapanacak. Medimagazin. https://www.medimagazin.com.tr/ozel-saglik/genel/tr-mustesardanozel-kehanet-bu-hastaneler-kapanacak-9-672-63815.html
Gaffney, A. (2020, 21 Mart). America's extreme neoliberal healthcare system is putting the country at risk. The Guardian. https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/mar/21/medicare-for-allcoronavirus-covid-19-single-payer
Jones, G. (2015, 3 Mart). Indiscriminate cuts threaten Italy's healthcare successes. Reuters. https://www.reuters.com/article/us-italy-health-awakeningsinsight/indiscriminate-cuts-threaten-italys-healthcare-successesidUSKBN0LZ0G320150303
OECD. (2010). How much is too much? Value for Money in Health Spending (1. baskı) içinde (21-42). Paris: OECD Publishing. https://www.oecd.org/berlin/46201464.pdf
OECD. (2016, 22 Temmuz). Universal health coverage and health outcomes. https://www.oecd.org/els/health-systems/Universal-Health-Coverage-and-HealthOutcomes-OECD-G7-Health-Ministerial-2016.pdf
OECD. (2017). Financing of health care. Health at a Glance 2017: OECD Indicators (1. baskı) içinde (136-137). Paris: OECD Publishing. doi: https://doi.org/10.1787/health_glance-2017-46-en
OECD ve Dünya Bankası. (2008). OECD reviews of health systems: Turkey 2008. Paris: OECD Publishing. doi: https://doi.org/10.1787/9789264051096-en
T.C. Resmi Gazete. (2008, 15 Şubat) Özel hastaneler yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Sayı: 26778. Ankara: Başbakanlık Basımevi. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/02/20080215-5.htm
Sosyal Güvenlik Kurumu. (b.t.) SGK 2014. SGK istatistik yıllıkları. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2009). Sağlık istatistikleri yıllığı 2008 (Yayın no. 806). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Sağlık istatistikleri yıllığı 2013 (Yayın no. 956). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2015). Sağlık istatistikleri yıllığı 2014 (Yayın no. 1010). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
TC Sağlık Bakanlığı. (2017). Sağlık istatistikleri yıllığı 2016 (Yayın no. 1083). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2019). Pandemik influenza ulusal hazırlık planı. Ankara. https://grip.gov.tr/depo/saglikcalisanlari/ulusal_pandemi_plani.pdf
Wolper, F.L. (2010). Health care administration: managing organized delivery systems. (5. baskı). Massachusetts: Jones & Bartlett Learning