Başak ÖZORAL

ORTADOĞU’DA KORONAVİRÜS MÜCADELESİNİN POLİTİK VE EKONOMİK YANSIMALARININ İRAN VE KÖRFEZ ÜLKELERİ ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çin'de ortaya çıkan ve pek çok ülkeye yayılarak dünyada en önemli gündem maddesi haline gelen koronavirüs diğer adıyla Covid-19 salgını Ortadoğu ülkelerinde de sosyal ve ekonomik anlamda tedbirler alınmasına neden oldu. Virüsten ciddi şekilde etkilenen İran ve Körfez ülkelerindeki kriz yönetimini ve izlenen politikaları incelemek Ortadoğu’nun değişen sosyo-ekonomik yapısını anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu çalışmada Körfez İşbirliği Konsey ülkeleri ve İran örnekleri ele alınmış, bu ülkelerin ekonomik ve siyasi yapılarına ait genel bir tanımlama ardından koronavirüs sürecinin yönetilmesi ve bölgedeki etkisi üzerinde durulmuştur. İran bu pandemiden en erken ve en şiddetli etkilenen Ortadoğu ülkesidir, Körfez Arap Ülkeleri de yoğun göçmen nüfusları olan ve pek çok açıdan dışa bağımlı ülkeler olduğundan farklı etkilenme süreçleri yaşamaktadırlar. Ancak koronavirüs sürecinde hepsinde ortaya çıkan ortak durum ekonomik ve siyasi anlamda değişim taleplerinin şiddetlenmesi ve kaçınılmazlığı olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Koronavirüs, İran, Körfez Ülkeleri

PDF

___

Abdullah, M., Karabacak, S. (2020, 11, 05). "Suudi Arabistan ekonomik krizle mücadele için kemer sıkma önlemlerini artırdı", Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/suudi-arabistan-ekonomik-krizle-mucadele-icin-kemer-sikma-onlemlerini-artirdi/1836681 adresinden erişildi.
Ahishali, M.M. (2020, Mayıs 6). Iran: Death toll from coronavirus surges to 6,418. Anadolu Ajansı.https://www.aa.com.tr/en/latest-on-coronavirus-outbreak/iran-death-toll-from-coronavirus-surges-to-6-418/1831004 adresinden erişildi. Al Jazeera. (2020, Şubat 23). https://www.aljazeera.com/news/2020/03/hard-hit-iran-frees-prisoners-coronavirus-outbreak-200317110516495.html adresinden erişildi Al Jazeera. (2020 Mart 17)."Coronavirus pandemic 'could kill millions' in Iran". https://www.aljazeera.com/news/2020/03/coronavirus-pandemic-kill-millions-iran-200317135500255.html. adresinden erişildi. Akbarzadeh, S. "Democracy Promotion versus Engagement with Iran", Journal of Contemporary Asia, Cilt 41, No.3, 2011, s.477. Akdeniz, E. (2020, Nisan 27). "Koronayı Gören Şirketler ‘Kafala’ya Sarıldı." Evrensel. https://www.evrensel.net/yazi/86225/koronayi-goren-sirketler-kafalaya-sarildi adresinden erişildi.
BBC.(2020 Şubat 26). Coronavirus: Iran has no plans to quarantine cities, Rouhani says. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51651454 adresinden erişildi.
Cheraghlou, A. M. (2020 , Nisan 14). "Iran and the economic fallout of COVID-19." Middle Est Institute, https://www.mei.edu/publications/iran-and-economic-fallout-covid-19 adresinden erişildi.
Demir, H.(2020, Eylül 19)."Suudi Arabistan nereye koşuyor?" Türkiye Gazetesi, https://m.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/hilmi-demir/609900.aspx adresinden erişildi.
Engin Sune and Ali Murat Özdemir, Rantçı Devlet Yazını Üzerine Deneme, Uluslararası İlişkiler / International Relations, Vol. 9, No. 35 (Güz / Fall 2012), pp. 3-31.Hanachi, P. (2020. Nisan 20). Sanctions are crippling Iran's fight against coronavirus the guardian, https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/apr/04/coronavirus-boundaries-fight-global-shared-threats adresinden erişildi.
Guzansky, Y. (2020, Mart 26). Saudi Arabia: Not Your Father's Kingdom. Research report. The Institute for National Security Studies. https://www.inss.org.il/publication/saudi-arabia-challenges/ adresinden erişildi
Haidar, S.(2020, Nisan 16). The Hindu Coronavirus | Most COVID-19 positive Indians abroad are in the Gulf, https://www.thehindu.com/news/national/coronavirus-3336-indians-infected-by-coronavirus-in-53-countries-say-govt-sources/article31357569.ece adresinden erişildi.
Hussein, H. (2018, Haziran 1). Energy: Driving Force Behind Increasing Female Participation in the Gulf? Research report . Atlantic Council. ss.1-10.
Karan, C.(2020, Nisan 20). Sputnik.İran iç siyasi mücadele nedeniyle koronavirüs karşısında tedbir almakta gecikti. https://tr.sputniknews.com/ceyda_karan_eksen/202004171041859318-iran-ic-siyasi-mucadele-nedeniyle-koronavirus-karsisinda-tedbir-almakta-gecikti/ adresinden erişildi.
Mabon, S. It’s a Family Affair: Religion, Geopolitics and the Rise of Mohammed bin Salman. Insight Turkey, Vol. 20, No. 2, (Bahar, 2018), ss. 51-66.
Mahdavi, H. (1970). "The pattern and problems of economic development in rentier states: the case of Iran," in M. Cook (ed.), Studies in the economic history of the Middle East , Oxford University Press, London.
Mathew, S. (2020, Mayıs 22). Oxford Economics Sees Exodus of Expat Workers From Across Gulf, https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-22/oxford-economics-sees-exodus-of-expat-workers-from-across-gcc adresinden erişildi.
Ministry of Public Health. ( 2020, Nisan 29).Ministry of Health Reports 15 New Cases of COVID-19". Saudi Press Agency adresinden erişildi
Ahıshalı, M. M. (2019, Kasım 18). "İran'da benzin zammına tepkiler siyaseti de sarstı", Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/iranda-benzin-zammina-tepkiler-siyaseti-de-sarsti/1648846 adresinden erişildi.
Ruhani, H. (2005, Eylül 30). Beyond the Challenges Facing Iran and the IAEA Concerning the Nuclear Dossier, s.35.
Şark’ul Avsat, (2020, Mayıs 4). Expo 2020 Dubai 2021’e ertelendi. Pazartesi,. https://aawsat.com/turkish/home/article/2266936/%E2%80%8Bexpo-2020-dubai-2021%E2%80%99e-ertelendi adresinden erişildi.
Şark’ul Avsat. (2020, Mayıs 5). Muhammed bin Raşid Al Mektum’, Kovid-19 sonrası stratejisini açıkladı. https://turkish.aawsat.com//home/article/2268271/%e2%80%8bmuhammed-bin-ra%c5%9fid-al-mektum%e2%80%99-kovid-19-sonras%c4%b1-stratejisini-a%c3%a7%c4%b1klad%c4%b1 adresinden erişildi.
Şark’ul Avsat,(2020, Mayıs 5). İran Meclisi para birimi olarak riyal yerine tümen kullanılması tasarısını onayladı. https://aawsat.com/turkish/home/article/2268281/%E2%80%8Biran-meclisi-para-birimi-olarak-riyal-yerine-t%C3%BCmen-kullan%C4%B1lmas%C4%B1-tasar%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1. adresinden erişildi.
Şark’ul Avsat. (2020, Mayıs 3).Suudi Maliye Bakanı: Koronanın etkilerine karşı kemer sıkacağız. https://aawsat.com/turkish/home/article/2265211/%E2%80%8Bsuudi-maliye-bakan%C4%B1-koronan%C4%B1n-etkilerine-kar%C5%9F%C4%B1-kemer-s%C4%B1kaca%C4%9F%C4%B1z adresinden erişildi. Saudi Press Agency. (2020, Mayıs 3). Covid-19 Disease Interactive Dashboard". Spa.gov.sa adresinden erişildi. The New York Times. (2020, Nisan 8). "Live Updates: Elite Saudi Hospital Braces for a Wave of Royal Patients" adresinden erişildi. Turak, N. (2020, Ocak 29). "First Middle East cases of coronavirus confirmed in the UAE" CNBC. https://www.cnbc.com/2020/01/29/first-middle-east-cases-of-coronavirus-confirmed-in-the-uae.html adresinden erişildi.