Asırlar boyunca doğruluğu ve hakikiliği sorgulanamaz ilâhi bir kitap olarak Batı dünyasını derin bir şekilde etkileyen Kitâb-ı Mukaddes, özellikle XVIII. asırdan itibaren akılcılığın ve bilimselliğin Batı dünyasında yaygınlaşması neticesinde, objektif, rasyonel ve bilimsel prensipler ışığında incelenmesi gereken bir kitap olarak görülmeye başlanmıştır. Kitâb-ı Mukaddes’i oluşturan eserler bu prensipler ışığında tetkik edilmiş ve bu çalışmalar Batılıların Kitâb-ı Mukaddes’e olan bakış açılarında birtakım fikrî değişimlere yol açmıştır. Neticede bu fikrî değişimler, Kitâb-ı Mukaddes Eleştirisi (Biblical Criticism) olarak nitelendirilen disiplinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Çalışmamız, Kitâb-ı Mukaddes Eleştirisinin ilk öncülerinden birisi olan, Orta Çağ’da yaşamış Yahudi bir heretik Hivî el-Belhî’nin Tanah ve özellikle de Tevrat hakkındaki eleştirileri ve bunlara Rabbânî Yahudilik kanadından Saadia Gaon tarafından verilen yanıtlar hakkındadır. Hivî, kendi dönemine kadar neredeyse hiçbir âlimin alçak sesle dahi dillendiremediği Tanah’ta bulunan, izaha muhtaç çeşitli ifadeleri yüksek sesle dile getiren ilk araştırmacılardan olması nedeniyle önem kazanmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde Hivî el-Belhî ve Saadia Gaon hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Hivî’nin özellikle Tevrat hakkında ileri sürdüğü eleştirel noktalar ve ondan kısa bir süre sonra yaşamış Saadia Gaon’un bu eleştirilere verdiği yanıtlar ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise Hivî’nin bilgi kaynaklarından bahsedilmiştir.

The Bible as an unquestionable book of its righteousness and truth has profoundly influenced the Western world for centuries. It has begun to be seen as a book that must be examined in the light of objective, rational and scientific principles in consequence of the spread of wisdom and science in the Western world since the 18th century. The Bible was examined in the light of these principles and these studies have led to some intellectual exchanges in the eyes of the Western view of the Bible. Eventually, these intellectual changes paved the way for the emergence of the discipline of Biblical Criticism. Our work is about the criticism of a Jewish heretic Hiwi al-Balkhi who lived in the Middle Age and was one of the first pioneers of the Biblical Criticism on Tanakh and specially Torah. Also, the answers given by Saadia Gaon from the wing of Rabbanic Judaism is discussed. Hiwi gained importance because he was one of the first critics who put into words various points which require explanation in the Tanakh and up to his time almost no scholar dared to declaim. In the first part of the work, information about Hiwi al-Balkhi and Saadia Gaon was given. In the second part, the critical points that Hiwi asserted particularly about the Torah and the answers given on these criticisms by Saadia Gaon who lived soon afterwards were discussed. In the last part of the work, Hiwi's knowledge sources were mentioned.