Kur'ân'da Mekke Müşriklerinin Ahiret İnançları ile Hayra Engel Olmaları Arasındaki İlişki
Odak alanını nüzûl dönemi Mekke vasatı ile sınırlandıran bu çalışma, Allah'a inanan ve birtakım ritüelleri yerine getiren Mekkelilerden bir kısmının ahiret inancına sahip olmamaları ile hayra engel olmaları arasındaki ilişkiyi Kur'ân'dan hareketle ele almaktadır. Mekke müşriklerinin ahirete inanmamaları sebebiyle iyi ve kötü amellerinin karşılığını bu dünyaya hasrettikleri; mal, evlat gibi imkânlara sahip olarak iyi bir yaşam sürmenin, amellerin Allah katında kabul gördüğünün; bu gibi imkânlardan yoksun olmanın ise Allah katındaki kötü durumun göstergesi olduğuna dair bir inanç besledikleri araştırmada ulaşılan sonuçlardır. Mekke müşriklerinin sosyo-ekonomik durumu kötü olan kişilere olumsuz davranmalarının sebebinde, onların bu kötü durumlarının Allah'ın iradesi gereği olduğu ve birtakım yardımlarla onların durumlarını iyileştirmenin Allah'ın iradesine karşı gelmek olacağına dair sahip oldukları bir inancın varlığı da çalışmada ulaşılan bir başka sonuçtur. Kendileri yardımda bulunmadıkları gibi, yardıma teşvik etmemeleri ve hayra engel olmaları bu inanç ile anlam bulmaktadır. Ahiret inancına sahip olmamanın hayra engel olmayı intaç etmesinin arka planındaki bu tasavvuru deşifre eden Kur'ân; varlık içinde yaşamanın, Allah tarafından razı olunmanın bir göstergesi olduğu inancını, geçmişte helak edilen pek çok kavmin kendilerinden daha varlıklı olduğu olgusuyla reddetmiş, sahip olunan imkânların imtihan vesilesi olduğunu vurgulayarak sosyo-ekonomik durumu kötü olanların iyileştirilmesi gerektiğine dair buyruklarını defalarca yinelemiştir.
THE RELATIONSHIP BETWEEN HEREAFTER BELIEFS OF THE MECCAN MUSHREKS AND THEIR HINDERING OF THE GOOD IN THE QURAN
This study deals with the relationship between some meccans who believe in Allah, fulfilling some religious ritual but having no faith in afterlife and their hindering of the good according to Qur'anic perspective by solely focusing on Mecca during the revelation period. Some results of the study are that Meccan mushreks/polytheists due to hereafter disbelief were just expecting reward of their good and bad deeds only in this world. That they believed if one lives a comfortable life with having some money and children this means your deeds has been approved by Allah and if one is in a totally opposite condition in his/her life their interpritation was that you are in unfavourbale position before Allah. One of the other results reached in this study is that the reason why polytheists of Mecca displayed wrong attitude towards the poor people was because they believed in that their bad situation was under God's will. Therefore should someone wanted to help those poor people this would be something against the the God's will. Consequently their inaction in helping the poors and promoting the others around for the same purpose as well as their hindering relief efforts is then meaningful in terms of their above stated belief. The Qur'an notice us about the real reason why those people tried to hinder the good was because their hereafter unbelief. Qur'an also reject their belief that living with a wealthy life represents God mercy on them narrating that many destroyed tribes was wealthier then those people in Mecca. The Qur'an emphasize that whatever you have is your exam in your life. Thus, the Qur'an repeat the command to improve the socio-economic condition of the poor over and over again.
___
- ÂLÛSÎ, Mahmûd Şükrî (v. 1342/1924): Bülûğu'l-Ereb fî Marifeti Ahvâli'l-Arab, tsh. Muham- med Behçet el-Eserî, 2. Baskı, y.y., t.y.
- AZİMLİ, Mehmet: Cahiliyye'yi Farklı Okumak, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, 2015
- BEĞAVÎ, Hüseyin b. Mesud (v. 516): Tefsîru'l-Beğavî - Meâlimu't-Tenzîl, Riyad, Dâru Tîbe, 1409 (h).
- BULUT, Halil İbrahim: Kur'ân Işığında Mûcize ve Peygamber, İstanbul, Rağbet Yayınları, 2002.
- CEVAD ALİ (v. 1987): el-Mufassal fî Târîhi'l-Arab Kable'l-İslâm, y.y., Câmiatü Bağdât, 1993.
- DEMİR, İsmail: "Câhiliyet ve İslâm'ın İlk dönemlerinde yaşamış bazı cömertler", Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2002, sayı: 18.
- DEMİRCAN, Adnan: "Kur'ân'ın, Nüzûl Dönemi Putperest Arapları İçin Kaynaklığı Üzerine", İstem, Yıl:2, Sayı:4, 2004.
- DERVEZE, İzzet: Kur'an'a Göre Hz. Muhammed'in Hayatı I, çev.: Mehmet Yolcu, İstanbul, Ekin Yayınları, 1998.
- EBU HAYYAN, Muhammed b. Yusuf (v. 745): el-Bahru'l-Muhît, Beyrut, Dâru'l-Kütübi'l- İlmiyye, 1993.
- EBUSSUUD, Ebussuûd b. Muhammed (v. 982): İrşadü'l-Akli's-Selîm ilâ Mezâyâ'l-Kitâbi'l- Kerîm, Riyad, Mektebetü'r-Riyâdi'l-Hadîse, t.y.
- EBU UBEYDE, Mamer b. Müsennâ (v. 210): Mecâzü'l-Kur'ân, Kâhire, Mektebetü'l-Hancî, t.y.
- GÜNGÖR, Mevlüt: "Kur'an Bağlamında İslam Öncesi Mekke Toplumundaki Tanrı ve Ahiret İnancı", Dini Araştırmalar Dergisi, cilt: 8, sayı: 23.
- HÂZİN, Ali b. Muhammed (v. 741): Lübâbu't-Te'vîl fî Meân't-Tenzîl, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l- İlmiyye, 2004.
- İBN ABBÂS, Abdullah b. Abbâs (v. 68): Tenvîru'l-Mikbâs min Tefsîri İbn Abbâs, nşr. Fîrûzâbâdî, Beyrut, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1992.
- İBN AŞUR, Muhammed Tâhir (v. 1973): et-Tahrir ve't-Tenvîr, Tunus, Dâru't-Tûnusiyye, 1984.
- İBN ATİYYE, Abdülhak b. Ğâlib (v. 541): el-Muharreru'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz, Bey- rut, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2001.
- İBN EBÎ HÂTİM, Abdurrahman b. Muhammed er-Râzî (v. 327): Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Ri- yad, Mektebetü Nezâr Mustafa el-Bâz, 1997.
- İBN HABÎB, Muhammed b. Habîb (v. 245), el-Muhabber, Beyrut, Dâru'l-Âfâki'l-Cedîde, t.y.
- İBN KESÎR, İsmail b. Ömer (v. 774): Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, y.y., Dâru Tîbe, t.y.
- İBNÜ'L-CEVZÎ, Abdurrahman b. Ali (v. 597): Zâdü'l-Mesîr fî İlmi't-Tefsîr, y.y., Mektebetü'l- İslâmî, t.y.
- KURTUBÎ, Muhammed b. Ahmed (v. 671): el-Câmiu li Ahkâmi'l-Kur'ân ve'l-Mübeyyinu limâ Tedammenehû mine's-Sünneti ve Âyi'l-Furkân, Beyrut, Müessesetü'r-Risâle, 2006.
- MÂTÜRÎDÎ, Muhammed b. Muhammed (v. 333): Te'vîlâtü Ehli's-Sünne, Beyrut, Müessesetü'r-Risâle, 2004.
- MÂVERDÎ, Ali b. Muhammed (v. 450): en-Nüket ve'l-Uyûn, Beyrut, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, t.y.
- MESÛDÎ, Ali b. Hüseyin (v. 346): Mürûcu'z-Zeheb ve Meâdini'l-Cevher, Beyrut, Mektebetü'l- Asriyye, 2005.
- MUKATİL B. SÜLEYMAN (v. 150): Tefsir, Beyrut, Müessesetü't-Târîhi'l-Arabî, 2002.
- OKUMUŞ, Mesut: "Kur'an'a Göre Dünya Ahiret İlişkisi", VIII. Kur'an Sempozyumu: Günü- müz Dünyasında Müslümanlar, Ankara, Fecr Yayınları, 2006.
- ÖĞMÜŞ, Harun: Câhiliyye Şiirine Göre Arap Yaşantısı ve Kur'ân'ın Getirdiği Değişim, Kon- ya, Aybil Yayınları, 2012.
- ÖZTÜRK, Resul: "İslam Öncesi Arap Toplumunun Tanrı Tasavvuru ve Bu Tasavvurun İslam'ın Tanrı Tasavvuruna Etkisi Sorunu", Dinbilimleri Akademik Araştırma Der- gisi, VII (2007), sayı: 1.
- RÂĞIB ISFAHÂNÎ, Hüseyin b. Muhammed (h. V. asrın ilk çeyreği): el-Müfredât fî Ğarîbi'l- Kur'ân, y.y., Mektebetü Nezâr Mustafa el-Bâz, t.y.
- RÂZÎ, Muhammed b. Ömer (v. 606): Mefâtîhu'l-Ğayb, Beyrut, Dâru'l-Fikr, 1981.
- SALEBÎ, Ebû İshâk Ahmed (v. 427): el-Keşf ve'l-Beyân, Beyrut, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, 2002.
- TABERÎ, Muhammed b. Cerîr (v. 310): Câmiu'l-Beyân an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, y.y., Dâru Hecr, t.y.
- TÜRCAN, Galip: Kur'an'da Ahiret İnancı, Ankara, Aziz Andaç Yayınları, 2006.
- YAVUZ, Ömer Faruk: "Kur'an Perspektifinde Dünya-Ahiret Bütünlüğü", Dinbilimleri Aka- demik Araştırma Dergisi, VI (2006), sayı: 3, yıl: 2006. Kur'ân ve Kıyâmet, İstanbul, Marifet Yayınları, 1997.
- YAZIR, Elmalılı Hamdi (v. 1942): Hak Dîni Kur'an Dili, İstanbul, Çelik-Şura Yayınları, 1993.
- YILDIZ, Hakkı Dursun: "Arap" md., Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1991.
- YÜKSEL, Emrullah: "Mutlak Adâletin Tecelli Edeceği İnancı (Âhiret)", İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 3, yıl: 2001.
- ZEMAHŞERÎ, Mahmud b. Ömer (v. 538): el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidi't-Tenzîl ve Uyûni'l- Ekâvîl fî Vücûhi't-Te'vîl, Riyad, Mektebetü'l-Ubeykân, 1998.
- ZEVZENÎ, Hüseyin b. Ahmed (v. 486): Şerhu'l-Muallakâti's-Seb', y.y., Dâru'l-âlemiyye, t.y.
- ISSN: 1306-7044
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Abdullah Bosnevî'nin Vahdet-i Vücûda Dair Bir Risalesi ya da Kitâbü Tehakkuk
Kur'ân'da Mekke Müşriklerinin Ahiret İnançları ile Hayra Engel Olmaları Arasındaki İlişki
Hadisler Bağlamında Bid'at Olgusu ve Bid'atle Mücadelenin Gerekliliği
İslami İlimler Dergisi 11/1 2016 Makaleler - Tüm
İslami İlimler Dergisi 11/1 2016 TAM SAYI MAKALELER
Dinler Arası Diyaloğun Mümkün Gerçekleşme Konsepti: Ateizm