BÜVEYHİLER’İN BAĞDAT HÂKİMİYETİ (334/945 – 447/1055)
Her devletin tarihte oynadığı bir rol vardır. Yaşadıkları, hüküm sürdükleri zaman ve coğrafyada az veya çok tarihin oluşumuna tesir etmişler ve bu çerçevede de tarihe mâl olmuşlardır. Bu devletlerden birisi de Büveyhîler’dir. Büveyhîler denince genelde, Halifelere ve Sünni Müslümanlara baskı uygulayıp “Hilafeti” Fatımîlere devretmeye çalışmış olmalarından dolayı, Abbasi imparatorluğunda açılmış bir kara sayfa olarak anlatılır. Bu makalede; Abbasi tarihinde 334/945 – 447/1055 yüz on yıllık dönemde hâkimiyet kuran ve bölgedeki iktidar boşluğundan istifade edip yeni bir güç olarak ortaya çıkan Deylem asıllı Şiî Büveyhîler’in, Bağdat hâkimiyeti, bütün siyasi ve askeri otoritelerini ellerinden aldıkları, Abbasi Halifeleri üzerindeki etkileri ve Selçuklular tarafından Bağdat hâkimiyetlerine son verilmesi kısaca anlatılacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Büveyhiler, Abbasiler, Bağdat
___
- Referans1 AŞÛR, Said Abdulfettah, Tarihu’l-İslâm ve Hadaratih, 1.baskı, Kahire, 1987.
- Referans2 El-IŞ, Yusuf, Tarihu’l-Asri’l-Hilafeti’l-Abbasîyye, Dımaşk, 1982.
- Referans3 GÜNER, Ahmet, “Büveyhîler Dönemi Çok Seslilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: XII, İzmir, 1999; “Büveyhî Devlet Adamlarının Kitaba İlgileri ve Kütüphaneleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, 2001, XIII.
- Referans4 HASAN, Hasan İbrahim, İslam Tarihi (Siyasi, Dini, Kültürel, Sosyal), Terc. Komisyon, İst. 1985, En-Nuzumu’lİslâmiyye, Kahire, 1970
- Referans5 HITTI, Philip K. Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi. Çev: Salih Tuğ, İst. 1980, III.
- Referans6 İBNÜ’L ESİR, el-Kâmil fi’t-Tarih, çev. Abdülkerim Özaydın, İstanbul, 1987.
- Referans7 İBNÜ’L KESİR, el-Bidâye ve’n-Nihâye, 2.Baskı Beyrut, 1990.
- Referans8 MERÇİL, Erdoğan, “Büveyhîler” DİA, İst. 1992, VI.
- Referans9 MEZ, Adam, Onuncu Yüzyılda İslam Medeniyeti, Çev: Salih Şaban, İstanbul, 2000.
- Referans10 SEVİM, Ali, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi (Başlangıçtan 1086’ya kadar), Ankara, 1987.
- Referans11 ŞAKİR, Mahmut, et-Tarihu’l- İslamiyye, 5. baskı, by.y., 1991.
- Referans12 YETKİN, Şerare, “Abbasîler” DİA, İstanbul, 1988, I.
- Referans13 ZETTERSTEN, K. V. “Büveyhîler”, İ:A., İst. 1961, II
- Referans14 ATEŞ, Ahmet, “Deylem”, İ.A. İst. 1965, III.
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Adnan DEMİRCAN