TÜRKİYE’DE TEDARİKÇİ FİNANSMANI VE KATILIM BANKACILIĞI UYGULAMASI

Tedarikçi finansmanı, özellikle KOBİ niteliğindeki firmalar için yeni bir çözüm önermektedir. Kriz dönemlerinde daha da ciddileşen krediye ulaşım sorunu, nakit yönetimi ve tedarik zincirlerinin bozulması konularında olumlu bir yaklaşımı olan bu enstrüman, İslami finans uygulayıcısı olan Katılım Bankaları için de yeni bir alan açmakta ve kurumsal müşteriler için katılım finansı prensiplerine uygun bir çözüm önermektedir. Dünya’da “Supplier Chain Finance” olarak ifade edilen bu enstrüman özellikle nakit akışı ve finans yönetimi açısından son yıllarda önem arz etmektedir. Bu ürünün çok yakın zamanda katılım finans sistemine dâhil olması nedeni ile yapılan akademik çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Tedarikçi finansmanının KOBİ’lerin kısa vadede yapabilecekleri finansal planlama ve değer oluşturma süreçlerinin ve verimliliklerinin artmasına katkıda bulunması beklenmektedir. Katılım finansı prensipleri çerçevesinde ihtiyaç duyulan ticari işlemlerin gerçekleştirilebilmesi başta faiz hassasiyeti olmak üzere katılım finansı hassasiyeti olan firmalar için yeni bir kapı açmıştır. Çalışmamızın amacı, katılım bankacılığı uygulaması ile birlikte tedarikçi finansmanı enstrümanının KOBİ’lere olan finansal ve operasyonel faydalarını açıklamaktır. KOBİ’lerin ödeme periyodu sürelerine olan etkisini ve uzun vadeli, stratejik faydaları gibi konular ise bu çalışmanın dışında tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Tedarikçi Finansmanı, KOBİ, Nakit Yönetimi, Katılım Bankacılığı Ters Faktoring

Supplier Finance and Participation Banking Application in Türkiye

Supplier financing offers a new solution, particularly for SME companies. This instrument, which has a positive approach to the problems of access to credit, cash management and disruption of supply chains, which become more serious in times of crisis, opens a new field for Islamic finance practitioners, Participation Banks, and offers a solution in accordance with the principles of participation finance for corporate customers. This instrument, known as "Supplier Chain Finance" in the world, has been especially important in recent years in terms of cash flow and finance management. Since this product has been included in the participation finance system very recently, the number of studies is very limited. Supplier financing is expected to contribute to the increase of financial planning and value creation processes and productivity of SMEs in the short term. The realization of commercial transactions needed within the framework of participation finance principles has opened a new door for companies with sensitivity to participation finance, especially sensitivity to interest. The aim of the research is to discuss and explain the financial and operational benefits of the supplier financing instrument to SMEs, together with the participation banking application. Issues such as the effect of SMEs on payment period and their long-term, strategic benefits are excluded from this study.

Keywords:

Supplier Financing SME, Cash Management, Participation Banking, Reverse Factoring,

PDF

___

Acar, O. ve Alabacak, M. (2022). Geleneksel Finansmana Alternatif Bir Ürün Önerisi: Katılım Bankacılığı Tedarikçi Finansmanı. E. Mollaahmetoğlu ve B. B. Akartepe (Ed.), Faizsiz Finans: Alternatif Finansman Yöntemleri içinde (ss. 73–90). Istanbul: Filiz Kitabevi.
Ahmed, Z., Ismail, M. A., Osman, L. H. ve Senik, Z. C. (2022). Islamic Finance Involvement in Supply Chain of Financed Assets A Library Research and Systematic Literature Review. Turkish Journal of Islamic Economics (TUJISE), 9(2). doi:10.26414/A2411
Al-Zaqeba, M. A. A., Jarah, B. A. F., Al-Bazaiah, S. A. I., Malahim, S. S., Hamour, A. M. A., Alshehadeh, A. R., … Al-Khawaja, H. A. (2022). The effect of reverse factoring financial changes on supply chain. Uncertain Supply Chain Management, 10(4), 1331–1338. doi:10.5267/j.uscm.2022.7.006
Apaydın, B. (2019). Türkiye’de KOBİ’ler ve Faktoring. G. Gürsoy ve M. Ş. Ensari (Ed.), Compare Customer Relationship Management in Hospitality Sector Between Iran and Turkey içinde . Istanbul: İstanbul Okan Üniversitesi. https://okan.edu.tr/irditechman/ adresinden erişildi.
Balay, R. (2004). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 37(2), 61–82. doi:10.1501/Egifak_0000000097
BDDK. Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik (2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200315-10.htm adresinden erişildi.
Besley, S. ve Brigham F., E. (2008). Essentials of Managerial Finance. Thomson Higher Education içinde . South-Western College Pub.
Biçer, M. O. (2021). Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve Alt Düzenlemeleri Yorumu (Bankaların Faktoring İşlemleri ile Faktoring Şirketleri Açısından). İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
CapBay. (2022). Shariah Compliant Supply Chain Financing Solution | CapBay Islamic. 19 Eylül 2022 tarihinde https://capbay.com/islamic/#1623657944199-6cb6c379-be2a adresinden erişildi.
Demir, A. N. (2020). Katılım Bankalarında KOBİ Müşterilerine Sunulan Ürünler ve Bu Ürünlerin Kullanımı Neticesinde Ülke Ekonomisine Sağlanan Katkılar. https://openaccess.izu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12436/2431 adresinden erişildi.
Eke, S. ve Çetiner, M. (2020). İhracatta Tedarikçi Kredi Riskinin Garanti Altına Alınmasında Faktöring, İhracat Artışına ve Ekonomik Büyümeye Desteği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 181–200. doi:10.29106/fesa.730637
Emir, M. ve Eyüboğlu, K. (2010). Global Finansal Krizin Türkiye’deki Kobiler Üzerindeki Etkileri. The Impacts of Global Financial Crisis On The Small and Medium Sized Enterprises in Turkey., (46), 31–43. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bth&AN=48972436&site=ehost-live adresinden erişildi.
Erol, M. ve Atmaca, M. (2016). Investigation Of SMEs Preventative Measures Against Financial Failures Under Economic Crisis Environment : A Research Study. The Journal of Accounting and Finance, (71), 165–178.
Eryüzlü, H. ve Hopoğlu, S. (2020). Devlet Politikalarının Şirket Açılış ve Kapanışı Üzerindeki Etkileri: Türkiye İçin Ekonometrik Bir Analiz, 2010-2018. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 297–303. doi:10.18506/anemon.524011
Figopara. (2023). Figopara. 21 Mayıs 2023 tarihinde https://figopara.com/ adresinden erişildi.
Gelsomino, L. M., Mangiaracina, R., Perego, A. ve Tumino, A. (2016). Supply chain finance: a literature review. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 46(4), 348–367. doi:10.1108/IJPDLM-08-2014-0173
Gundogdu, A. S. (2016). Exploring novel Islamic finance methods in support of OIC exports. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 7(2), 78–92. doi:10.1108/JIABR-04-2014-0015
Gürsoy, H. ve Artantaş, E. (2021). Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Küresel Krizlerden Etkilenme Durumuna Uluslararası Bakış. Pearson Journal of Social Sciences and Humanities, 6(16), 428–437. doi:10.46872/pj.447
Hawser, A. (2022). World’s Best Supply Chain Finance Providers 2022 | Global Finance Magazine. Global Finance. 18 Eylül 2022 tarihinde https://www.gfmag.com/magazine/february-2022/worlds-best-supply-chain-finance-providers-2022 adresinden erişildi.
IFC. (2023). Global Trade Supplier Finance. 21 Mayıs 2023 tarihinde https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/industry_ext_content/ifc_external_corporate_site/financial+institutions/priorities/global+trade/gtsf2 adresinden erişildi.
Kavcıoğlu, Ş. (2014). Kriz Dönemleri Sonrasında Türk Bankacılık Sektöründe Kredi Analizi (2002-2011 Dönemi). Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. Marmara Üniversitesi.
Kavcıoğlu, Ş. (2018). Ulusal Varlık Fonları ve Türkiye. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 87–109. doi:10.14784/marufacd.460664
Kouvelis, P. ve Xu, F. (2021). A Supply Chain Theory of Factoring and Reverse Factoring. Management Science, 67(10), 6071–6088. doi:10.1287/mnsc.2020.3788
Kurtuluş, A. B. (2021). Türkiye’de Tedarikçi Finansmanı Faaliyetleri. Katılım Finans, 47. https://tkbb.org.tr/Documents/Tkbbyayinlari/Katilim_Finans_27.Sayi.pdf adresinden erişildi.
Kuveyt Türk. (2019). Katılım bankacılığında bir ilk: Tedarikçi Finansmanı. https://www.kuveytturk.com.tr/hakkimizda/kuveyt-turk-hakkinda/bizden-haberler/katilim-bankaciliginda-bir-ilk-tedarikci-finansmani adresinden erişildi.
Meezan Bank. (2022). Meezan Bank introduces Wisaaq – Pakistan’s First Digital Supply Chain Financing Platform, in Collaboration with Coca-Cola Beverages Pakistan Limited (CCI Pakistan), Powered by Haball | Meezan Bank. Meezan Bank. 21 Mayıs 2023 tarihinde https://www.meezanbank.com/meezan-bank-introduces-wisaaq/ adresinden erişildi.
PrimeRevenue. (2022). Accelerating Global Commerce by Streamlining B2B Payments. 18 Eylül 2022 tarihinde https://primerevenue.com/about-us/ adresinden erişildi.
Resmi Gazete. Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2015). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150204-9.htm. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150204-9.htm adresinden erişildi.
Schofer, J. ve Fowler, J. (2017). Unlocking off-balance sheet benefits for buyers and suppliers/ Understanding Supply Chain Finance. https://www.pwc.com.au/publications/pdf/supply-chain-finance-jul17.pdf adresinden erişildi.
Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2(4), 141–156. doi:10.31671/dogus.2019.314
Sun, X. (2022). Supply Chain Finance. Singapore: Springer Nature Singapore. doi:10.1007/978-981-19-3513-8 Tanrısever, F. (2017). Tedarik Zinciri Finansmanını Kobi’ler Üzerindeki Operasyonel ve Finansal Etkileri. Verimlilik Dergisi, (3), 73–88.
Templar, S., Findlay, C. ve Hofmann, E. (2016). Financing the End-to-end Supply Chain. A Reference Guide to Supply Chain Finance.
Thompson, F. (2021). SABB rolls out new sharia-compliant SCF product | Global Trade Review (GTR). GTR Global Trade Review. 19 Eylül 2022 tarihinde https://www.gtreview.com/news/mena/sabb-rolls-out-new-sharia-compliant-scf-product/ adresinden erişildi.
TÜİK. (2022). Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2021. 31 Ocak 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kucuk-ve-Orta-Buyuklukteki-Girisim-Istatistikleri-2021-45685 adresinden erişildi.
Uyanık, R. Y. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Faktoring Tanımı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 23–40. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/84469 adresinden erişildi.
Wang, L. ve Wang, Y. (2022). Supply chain financial service management system based on block chain IoT data sharing and edge computing. Alexandria Engineering Journal, 61(1), 147–158. doi:10.1016/j.aej.2021.04.079
Weele, A. J. Van. (2018). Purchasing and Supply Chain Management. Cengage Learning. London: Cengage.
Xu, X., Chen, X., Jia, F., Brown, S., Gong, Y. ve Xu, Y. (2018). Supply chain finance: A systematic literature review and bibliometric analysis. International Journal of Production Economics, 204, 160–173. doi:10.1016/j.ijpe.2018.08.003
Yay, G. G. (2009). Küreselleşme ve Para Politikası. Ekonomi Bilimleri Dergisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebd/issue/4853/66764 adresinden erişildi.