Tüketim kültürü bağlamında reklam ve çocuklar üzerindeki etkileri: “Maret yoook mu? Reklamı üzerine bir çözümleme”

Reklamlar, bir fikir, ürün ya da hizmet aracılığı ile hedef kitle üzerinde bir etki yaratmayı amaçlar. Bilindiği üzere reklamların, hedef kitlelerinden biri olan çocukların davranışlarında belirleyici bir etkisi mevcuttur. Televizyonun görsel-işitsel gücü ve bu güç karşısında kayıtsız kalabilen ebeveynlerin çocuklarının, her gün çok sayıda reklam mesajına maruz kaldığını yadsınamaz bir gerçektir. Bu çalışmanın konusu, reklamların çocuklara yönelik etkileri, çocuğun reklam ile olan etkileşiminde tüketim kültürünün dayattıkları, çocukların reklamlarda sunulan yaşam stillerinden ne derece etkilendikleri, beslenmeden-davranış etkisine, değer yargılarının oluşumuna kadar birçok konuda reklamın var olan etkileridir. Çalışmanın amacı, çocuklara yönelik televizyon reklamlarını farklı boyutları ile ele almak, çocukların reklamdan etkilenme düzeyini kaynak tarafından kurgulanan reklamlarının iletileri üzerinden anlamaya çalışmaktır. Bu bağlamında 2015 yılında televizyonda yayınlanan reklamlardan kasti örnekleme metodu ile Maret markasının “Yoook mu?” reklamı seçilerek reklam filminin incelenmesi için göstergebilimsel analiz kullanılmıştır. Anlama ulaşmak için gösteren ve gösterilen arasındaki bağıntının göstergenin üç görünüm seviyesinde olabileceğini varsayan Peirce’nin yaklaşımı esas alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Reklam, Çocuk, Tüketim Kültürü, Reklamın Etkileri, Göstergebilim

Advertisements and its impacts on children in the context of consumerism: “An analysis of the Maret yoook mu? commercial”

Advertisements aim to leave impact on target group via an idea, product or service. As known, advertisements have a decisive impact on the behaivours of one of their target groups, childrens.Visual and auditory power of television and children, whose parents stay indifferent on this power, have been exposed to too many advertisement message every day,are both uncontrovertible truhts. The topic of this work is the impact of the advertisement; such as the advertisement's impact on the children, the consumerism's imposes on the interaction between advertisements and children, how much children affected from the lifestyles presented on advertisements, affects on their nutrition and behaviour and the formation of their value judgements.The target of this work is to handle the TV commercials targeting children from different aspects and to understand the childrens' impact rates from the advertisements' message, which is constructed by the source.In this context, the advertisement called "Yoook mu?" from Maret brand chosen from commercials aired in 2015 via intentional sampling method; and semiotic analysis used for the analysis of the commercial movie. A coding scale about commercial movie has been made on the scale for creating meaningful findings. For reaching the meaning, Peirce's approach, which supposes that the correlation between the indicative and indicated can happen on three degrees of the indicator, has been used as a basis.

Keywords:

Advertisement, Children, Consumerism, Impacts of Advertisement, Semiotics,

PDF

___

Alan, G. A. (2011). Postmodern Tüketim Kültüründe Pazarlama Yönelimli Halkla İlişkiler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.

Batı, U. (2004). Meta Estetiği: Kapitalist Toplumlarda Reklamcılık Teorisine Eleştirel Bir Bakış. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi. 2, 67-82.

Batı, U. (2005). Bir Anlam Yaratma Süreci ve İdeolojik Yapı Olarak Reklamların Göstergebilim Bir Bakış Açısıyla Çözümlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (2), 175-190.

Baudrillard, J. (2002). Tüketim Toplumu (Söylenceleri-Yapıları). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bayhan, V. (2011). Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu : Tüketiyorum Öyleyse Varım. Sosyoloji Konferansları Dergisi. 43, 221-248.

Çamdereli, M. (2006). Reklam Arası. Konya: Tablet Kitabevi.

Çerçi, F. (2009). Çocukların Reklamı Anlama Ve Algılama Düzeyleri İle

Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Mersin İlinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana : Çukurova Üniversitesi SBE.

Çınar, R. ve Çubukçu, İ. (2009). Tüketim Toplumunun Şekillenmesi ve Tüketici Davranışları-Karşılaştırmalı Bir Uygulama-. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(1), 277-300.

Dağtaş, B. (2009). “Reklamları Görmek: Reklam Metinlerinin Ait Olduğu Kültürler Ve Egemen Form Olarak Tüketim Kültürü”. Reklamcılık: Bakmak Ve Görmek. D. Tellan (drl.). Ankara: Ütopya Yayınları.

Doğan, A. (2015). . Siyasal Reklamlarda "Millet" Teması: Cumhurbaşkanlığı Seçimi Ve 30 Mart Yerel Seçimi Örneği. Turkish Studies. 10 (2), 249-265.

Elden, M. ve Ulukök, Ö. (2006). Çocuklara Yönelik Reklamlarda Denetim ve Etik. Ege Üniversitesi Küresel İletişim Dergisi. 2, 1-22.

Engin, H. B. (2013). Çocuk ve Reklam: Çocuklar Olması Gerekenden Erken Büyüyor. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler El Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı, Cilt 1, 217-234

Kalan, Ö. G. (2010). Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: 'Kinder' Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 38, 75-89.

Karaca, Y. (2010). Reklamlarda Kadın İmgesi Ve Tüketim Kültürü Oluşturmadaki Rolü:Ulusal Tv Reklamlarına İlişkin Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi SBE.

Karaca, Y., Pekyaman, A., ve Güney, H. (2007). Ebeveynlerin Televizyon Reklam İçeriklerinin Çocuklar Üzerindeki Etkilerini Etik Açıdan Algılamalarına Yönelik Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (2), 233-250.

Kocabaş, F. ve Elden, M. (1997). Reklamcılık Kavramlar, Kararlar, Kurumlar. İstan-bul: İletişim Yayınları.

Oğuz, N. (2008). Tüketim Kültürünün Üniversite Gençliği Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi SBE.

Özmakas, U. (2009). Charles Sanders Peirce’in Gösterge Kavramı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (1), 32-45.

Özsoy, T. (2006). “Türk Dergi Reklamlarında Kadın İmgesi Kullanımı; 1971-2004 Döneminin Bir Değerlendirmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi SBE.

Peltekoğlu Balta, F. (2007). Halkla İlişkiler Nedir?. İstanbul: Beta Yayıncılık.

Sormaz, F. ve Yüksel, H. (2012). Değişen Çocukluk, Oyun ve Oyuncağın Endüs-trileşmesi ve Tüketim Kültürü. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 11 (3), 985 -1008.

Şentürk, Ü. (2008). Modern Kontrol: Tüketim. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 32 (2), 221-239.

Tokgöz, O. (1982). Televizyon Reklamlarının Anne-Çocuk İkilisine Etkileri (Eskişehir ve Yozgat'ta Yapılan Alan Araştırmaları). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.

Tosun, N. B. ( 2003). Pazarlama Halkla İlişkileri ve Reklam. İstanbul: Türkmen Kitabevi.

Ustaahmetoğlu, E. (2012). Reklamlarda Kullanılan Kaynağın Güvenirliğinin Satın Alma Niyetine Etkisi. International Journal of Economic and Administrative Studies. 15, 399-410.

Yıldız, Ö. E. ve Deneçli, C. (2013). Reklamda Animasyon Karakter Kullanımının Çocukların Beslenme Alışkanlıkları Üzerindeki Etkileri. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 36, 241-253.

Yüksel, M. (2004). Reklamların, Toplumun Tüketim Toplumu Haline Dönüşmesindeki Etkileri. Reklamların İzleyiciler Üzerindeki Etkileri Oturumu Paneli. Ankara: RTÜK.