Levinson’un Kuramı Bağlamında Kemal Sunal’ın Psikobiyografisi

Bu çalışmada “neden bazı insanlar yaşamları boyunca daha üretken ve yapıcı olabiliyorlar?” sorusuna cevap aranmıştır. Bu bağlamda bu çalışmada Türk toplumu tarafından bir komedi ustası olarak benimsenen Kemal Sunal’ın yaşamı Levinson’un bireysel yaşam yapısı açısından incelenmiştir. Bu çalışma, nitel araştırma yaklaşımlarından psikobiyografik durum çalışmasına dayanmaktadır. Kemal Sunal ile ilgili verileri toplamak amacıyla onun yaşamının anlatıldığı videolar, röportajlar, kitaplar doküman olarak incelenmiştir. Verileri analiz etmek üzere Kemal Sunal’ın doğumundan ölümüne dek süren yaşam akışı araştırmacı tarafından yeniden öykülendirilmiştir. Verilerin analizinde NVivo11’den yararlanılarak kuram ile yaşam akışının çeşitli unsurlarının karşılaştırıldığı matris kodlama işlemi yapılmıştır. Kemal Sunal’ın 56 yıllık (1944-2000) yaşamı incelendiğinde, çocukluk ve okul yılları; hayal dünyası, tiyatro dönemi; keşfediliş, sinemaya ilk adım; güldürü kuşağı, gülümseten adam; Şaban tiplemesi, kendini arayan adam; Kemal Sunal güldürüsü, yeniden sahneye; miras aşamalarının O’nun yaşam akışının dönüm noktaları arasında olduğu görülmüştür. O’nun kariyer yaşamında tiyatroya başladığı ilk yetişkinliğe geçiş (17-22 yaş; 1966-1972), sinemaya adım attığı 30 yaş geçişi (28-33 yaş; 1972-1976) ve orta yaş geçişi dönemlerinde yaşam yapısında yeniden değerlendirmeler yaptığı sonucuna ulaşılmaktadır. Kemal Sunal’ın durulma döneminde (33-40 yaş; 1977-1984) gençlik hayallerini yerine getirdiği, psikolojik ve biyolojik açıdan doruk yıllarını yaşadığı, aile ve iş yaşamında üretken olduğu, mesleki açıdan ilerlemenin olduğu görülmüştür. Orta yaş geçişi döneminde Kemal Sunal’ın yaşam yapısında büyük değişimler olmuştur. Kemal Sunal’ın 25’e yakın filmde rol aldığı (40-45 yaş; 1985-1989) orta yaş geçişi döneminde yaşamını yeniden şekillendirdiği saptanmıştır. Orta yetişkinlik çağının ortalarında (45-50 yaş; 1990-1995) ise, kendi kariyerini araştırdığı çalışmalarıyla başarılı bir şekilde sonraki kuşakları yetiştirme ve onlara tecrübelerini aktarma görevlerini (50-55 yaş; 1996-2000) yerine getirdiği sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, Kemal Sunal’ın yaşam yapısının merkezinde iş yaşamının olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Levinson’un yaşam yapısı kuramı, Psikobiyografi, Kemal Sunal, Şaban Tiplemesi

Kemal Sunal's Psychobiography based on Levinson's Theory

In this study, the answer was sought "why do some people become more productive and constructive throughout their lives?" In this context, the life of Kemal Sunal, who was adopted as a comedy master by Turkish society in this study, has been examined in terms of the individual life structure of Levinson. This study is based on a psychobiographical case study from qualitative research approaches. In order to collect data about Kemal Sunal, the videos, interviews and books about his life were examined as documents. In order to analyze the data, the life stream from Kemal Sunal to his death was re-narrated by the researcher. In the analysis of the data, the matrix coding process was carried out using NVivo11 to compare the various elements of the theoretical life flow. When Kemal Sunal's 56 years (1944-2000) life is examined, childhood and school years; dream world, theater period; discovered, the first step to cinema; comforter band, smiling man; Shaban typography, the man who is looking for himself; Kemal Sunal comedy, re-scene; it is seen that the stages of heritage are among the turning points of the life stream of Him. He reached the first adult life (17-22 years, 1966-1972), the 30-year transition (28-33 years, 1972-1976), and the re-evaluation of life in middle age. It has been seen that Kemal Sunal has been proactive in his professional and career life, living in the psychological and biologically climatic periods, fulfilling his dreams of youth in the period of rest (33-40 years; 1977-1984). During the middle age period, Kemal Sunal's life structure has changed greatly. It has been determined that Kemal Sunal reshaped his life in the age of middle age (40-45 years; 1985-1989) in which he played in close to 25 movies. In the mid-adulthood (45-50 years; 1990-1995), it was the result of successfully conducting research into his own career, raising the next generations and transferring their experiences (50-55 years; 1995-2000) to them. As a result, it is seen that Kemal Sunal's business life is at the center of its life structure.

Keywords:

Levinson's theory of life structure, Psychobiography, Kemal Sunal, Shaban Typography,

PDF

___

Aktu, Y. (2016). Levinson’un yaşam yapısı kuramı açısından Benim Adım Khan filminin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (37), 505-517.
Anderson, J. W. (2010). Psikobiyografinin metodolojisi (Çev. G. Kağnıcı).Tarih Okulu Dergisi, VII.
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480. Doi: 10.1037//0003-066X.55.5.469
Baatjies, V. P. (2015). A psychobiography of Vuyiswa Mckonie. Master of Social Sciences in Clinical Psychology, University of KwaZulu-Natal. Retrieved from: https://webcache.googleusercontent.com
Bulut, S. (2014). Life story inquiry. Journal of Human Sciences, 11(1), 880-895. Doi:10.14687/ijhs.v11i1.2815
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
CNN Türk. (2015). https://www.cnnturk.com/magazin/kemal-sunal-benim-sokaga-atacak-param-yok-ki-dagitayim (11. 11. 2015) (8-9 Mayıs 1985 tarihlerinde Ses dergisinde iki bölüm halinde yayımlan röportajının güncellenmiş hali)
Carpenter, G. (1992). Adult perceptions of leisure: Life experiences and life structure. Society and Leisure, 15(2), 587-605. Doi: 10.1080/07053436.1992.10715433
Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi.(2. baskı). Y. Dede, & S. B. Demir (Çev., Edt.). Ankara: Anı yayıncılık.
Donn, J. E. (2005). Adult development and well-being of mid-life never married singles. Miami University, Miami, USA. Erişim adresi: http:// rave.ohiolink.edu.
Dündar, U. (Yön.) (1998). Arena: Kemal Sunal [Belgesel]. Türkiye. Erişim Tarihi: 07/07/2018, Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=wXuQSa5HPzE
Fouché, J. P., & van Niekerk, R. (2010). Academic psychobiography in South Africa: Past, present and future. South African Journal of Psychology, 40(4), 495–507. Doi: 10.1177/008124631004000410
Fouché, P., Plessis, R., & Van Niekerk, R. (2017). Levinsonian seasons in the life of Steve Jobs A psychobiographical case study. Indo-Pacific Journal of Phenomenology, 17 (1), 1-18, Doi: 10.1080/20797222.2017.1331970
Genç, A.,& Genç, Ö. (2016). Psikobiyografik bir inceleme: İbn Rüşd. International Journal of Social Science, 44, 443-452.
Gersick, C. J. G., & Kram, K. E. (2002). High-Achieving women at midlife. An exploratory study. Journal of Management Inquiry, 11 (2),104-127. Doi: 10.1177/10592602011002005
Green, S. J. (2006). Karen Horney: A psychobiographical study. Unpublished doctoral dissertation, Rhodes University, Grahamstown, South Africa. Retrieved from: https://webcache.googleusercontent.com
Gürsu, O. (2015). Hasan Basri Çantay: Bir psikobiyografi denemesi. Ekev Akademi Dergisi, 62, 251-267.Erişim adresi: http://webcache.googleusercontent.com
İnan, S. (2016). Tarih yazımında psikobiyografiler: İyi örneklerden yöntemin belirlenmesine. Turkish History Education Journal, 5(2), 491-514.Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/261330.
Kaplan, H. (2009). Bazen bir puro sadece bir purodur: Leonardo da Vinci’nin dini kimliği üzerine psikobiyografik bir inceleme. Dini Araştırmalar, 12,(35), 107-126. Erişim adresi: dergipark.gov.tr/download/article-file/52072.
Kemal Sunal (t.y.). 5/11/2017 tarihinde www.wikizero.com/tr/Kemal_Sunal adresinden alınmıştır.
Larson, B. (2014). Wilfred R. Bion. A Levinsonian study of the emergence of creativity following the age 50 transition. Doctoral dissertation. Wright Institute Graduate School of Psychology. (UMI No: 3663386).
Levinson, D. J. (1978). The seasons of a man's life. New York, USA: Knopf. Erişim adresi: https://books.google.com.
Levinson, D. J. (1986). A conception of adult development. American Psychologist, 41(1), 3-13. Doi: 10.1037/0003-066X.41.1.3
Levinson, D. J. (1996). The seasons of a woman's life. New York, USA: Knopf. Erişim adresi: https://books.google.com
McAdams, D. P. (2001). The psychology of life stories. Review of general psychology, 5(2), 100-122. Doi: 10.1037//1089-2680.5.2.100
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. (2. Baskı). Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications: Sage. Erişim adresi: https://books.google.com
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2013). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, California: Sage. Erişim adresi: https://books.google.com
O'Connor, D., & Wolfe, D. M. (1991). From crisis to growth at midlife: Changes in personal paradigm. Journal of Organizational Behavior, 12(4), 323-340.Doi: 10.1002/job.4030120407
Ollerenshaw, J. A., & Creswell, J. W. (2002). Narrative research: A comparison of two restorying data analysis approaches. Qualitative Inquiry, 8(3), 329-347.Doi: 10.1177/10778004008003008
Ponterotto, J. G. (2015). Psychobiography in psychology: Past, present, and future. Journal of Psychology in Africa,25(5), 379–389. Doi: 10.1080/14330237.2015.1101267
Rickards, T. S. (2005). Confronting the taken-for-granted: the process of losing and regaining credibility for women coming-out at mid-life. Unpublished master’s thesis, The University Of New Brunswick, Ottowa, Canada.
Robinson, O. (2008). Developmental crisis in early adulthood: A composite qualitative analysis. Unpublished doctoral dissertation, University of London, London.
Shanahan, M. J., Porfeli, E., Mortimer, J. T., & Erickson, L. D. (2005). Subjective age identity and the transition to adulthood: When does one become an adult. In Settersten, Richard A., Jr. (Ed); Furstenberg, Frank F., Jr. (Ed); Rumbaut, Rubén G. (Ed), On the frontier of adulthood: Theory, research, and public policy (pp. 225-255). Chicago, IL, USA: University of Chicago Press. Retrieved from:https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/.../STARV28A7.pdf.
Schultz, W. T. (Ed.). (2005). Handbook of psychobiography. New York: Oxford University Press. Erişim adresi: https://books.google.com.tr
Smithson, K. L. (2011). The relationship among social connectedness, meaning in life, and wellness for adult women in Levinson's mid-life transition stage. Unpublished doctoral dissertation, Georgia State University, Atlanta, USA. Retrieved from:https://scholarworks.gsu.edu Sugarman, L. (2004). Life-span development: Frameworks, accounts and strategies. London: Routledge. Erişim adresi: https://books.google.com.tr
Sunal, A.K. (2001). TV ve sinemada Kemal Sunal güldürüsü. İstanbul: Om yayınevi. Sunal, G. (2014). Kemal; hadi gel, bi kahve içelim. İstanbul: Doğan kitap.
Teksoy, E. (2015). Kemal Sunal'ın Şaban tiplemesinde Charlie Chaplin ve Şarlo tiplemesinin etkileri. Doktora tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türkiye Radyo Televizyonu. [TRT Belgesel] (2003). Hayatım roman, Kemal Sunal belgeseli. [Belgesel]. Erişim Tarihi: 07/08/2018, Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=mIvgNrdRLj8
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10.Baskı). İstanbul: Seçkin Yayıncılık