MAKEDONYA’DAKİ İSTİKRARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN OHRİD ÇERÇEVE ANLAŞMASI BAĞLAMINDA ANALİZİ

1991 yılında bağımsızlığını ilan eden ve Yunanistan’la yaşadığı isim sorunu nedeniyle uluslararası alanda Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya (FYRM) ismini kullanan Makedonya Cumhuriyeti’nde 2001 yılında Makedon ve Arnavutlar arasında yaklaşık 8 ay süren çatışmalar yaşanmıştır. Bu çatışmalar sonrasında iki grup temsilcilerinin masaya oturmasıyla başlayan müzakere süreci yaklaşık 2 hafta sürmüş ve 13 Ağustos 2001 tarihinde Ohrid Çerçeve Anlaşması (OÇA) imzalanmıştır. OÇA, Makedonya’nın siyasi yapısının yanı sıra demokratikleşme sürecini de etkilemiştir. Ohrid sonrası süreç tüm zorluklara rağmen azınlık hakları konusunda önemli adımların atıldığı, özellikle yerel yönetimlerde etnik temsille ilgili sorunların giderilmeye çalışıldığı ve özellikle dil özgürlükleri konusunda ciddi gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Ancak bu olumlu gelişmelerle birlikte OÇA sonrası süreçte hedeflenen düzenlemelerin tam olarak gerçekleştirilemediği ve tarafların memnuniyetsizliklerinin de varlığını koruduğu izlenmektedir. Bu süreç Ohrid üzerinde yeniden bir gözden geçirme sürecinin yaşanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu gözden geçirme süreci kısmen Makedonya Cumhuriyeti’nin siyasi ve sivil mekanizmalarında başlatılmıştır, ancak bu konuda daha kararlılıkla ilerlenmesi ve gerekirse uluslararası yapıların da desteğinin alınması yerinde olacaktır. Bu çalışma bağlamında Ohrid Çerçeve Anlaşması ve sonrası süreç Makedonya’daki istikrarın sürdürülebilirliği temelinde tarafların da görüşleri dikkate alınarak analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Makedonya Cumhuriyeti, Arnavut, Makedon, Türk, Ohrid Çerçeve Anlaşması

ANALYSIS OF THE SUSTAINABILITY OF STABILITY IN MACEDONIA IN TERMS OF THE OHRID FRAMEWORK AGREEMENT

In the Republic of Macedonia, which declared its independence in 1991, and used the name the Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) on the international area due to its name problem with Greece, there were conflicts between Macedonians and Albanians lasted for about 8 months in 2001. The negotiation process, started between the representatives of two groups following the conflicts, lasted about two weeks, and the Ohrid Framework Agreement (OFA) was signed on 13 August 2001. The OFA has considerably affected political structure and democratization process of Macedonia. After this event, despite a thorny process, there have been seen improvements in minority rights; notably, the local governments have gained more autonomy; and serious steps have been taken regarding language freedoms. However, along with these positive developments, it is observed that after the OFA, the targeted regulations cannot be fully realized, and parties of both sides have dissatisfaction about the process. For that reason, it is a necessity to reconsider the OFA and its implementation. This process has been partly initiated by the political and civilian mechanisms of the Republic of Macedonia; however, if necessary, it is to the point that international structures give concrete support to this processes. This study analyses the sustainability of stability in Macedonia in terms of the OFA and post-process, regarding the opinions of both parties.

Keywords:

Republic of Macedonia, Albania, Macedonian, Turkish, Ohrid Framework Agreement,

PDF

___

Adamson, Kevin; Dejan Jovic (2004). “The Macedonian-Albanian political frontier: the re-articulation of post-Yugoslav political identities”. Nations and Nationalism, 10 (3), 293-311.
Aleksovska, Marija (2015). “Trust in Changing Institutions: The Ohrid Framework Agreement and Institutional Trust in Macedonia”. East European Quarterly, 43 (1) : 55-84.
Bajrami, Demush ve Arburim Iseni (2014). “The Challenge of (Non) Implementation of the Ohrid Framework Agreement in The Republic of Macedonia”. European Scientific Journal, 10 (10), 203-218.
Beki, Süleyman (2016). ENSAR Derneği Başkanı, kendisiyle 29 Kasım 2016 tarihinde gerçekleştirilen mülakat.
Bell, Imogan (2003). Central and South Eastern Europe 2004. UK: Routledge.
Biberaj, Elez (1998). Albania In Transition: The Rocky Road To Democracy. Westview Press: Boulder.
Blazhevska, Irina Cudoska (2016). Faculty of Political Science and Diplomacy, FON-University, Skopje, Macedonia, Irina Cudoska Blazhevska ile 30 Kasım 2016 tarihinde yapılan mülakat.
Brunnbauer, Ulf (2002). “The Implementation of the Ohrid Agreement”. Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe (JEMIE), Centre for the Study of Balkan Societies and Cultures (CSBC) University of Graz, 1, http://www.ecmi.de/jemie/download/Focus1-2002Brunnbauer.pdf (Erişim Tarihi 30.01.2016)
CIA The World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html (Erişim Tarihi 13.03.2016).
Dehari, Fatmir; Fiona Todhri (2015). “Unemployment in Ethnic Groups in Macedonia, Ohrid Agreement Kicevo’s Case”. Anglisticum Journal (IJLLIS), 4 (1), 41-48.
Emin, Hüsrev (2016). MATUSİTEB Genel Başkanı olarak kendisiyle gerçekleştirilen 29 Kasım 2016 tarihinde gerçekleştirilen mülakat
Emin, Nedim (2014). “Makedonya Siyasetini Anlama Kılavuzu”, Seta Rapor, http://file.setav.org/Files/Pdf/20141030171352_makedonya-siyasetini-anlama-kilavuzu-pdf.pdf (Erişim Tarihi 22.02.2016)
Erol, Mehmet Seyfettin (2007). “Makedonya Sorunu’nun Temel Dinamikleri”. Balkanlar El Kitabı, Cilt II-Çağdaş Balkanlar, Osman Karatay, Bilgehan A. Gökdağ (Der.), Ankara: Karam&Vadi Yayınları.
Gülboy, G. Pınar (2012). “Makedonya’da Arnavut-Makedon Çatışması ve Ohrid Anlaşması”. Türkiye-Makedonya İlişkileri, Yeliz Okay, Tuncay Babalı (Eds.), İstanbul: Doğu Kitabevi, 101-116.
Hürriyet, “Makedonya’da UÇK çatışması”, 11 Mayıs 2015, http://www.hurriyet.com.tr/dunya/makedonya-da-uck-catismasi-28969481 (Erişim Tarihi: 23. 04. 2016)
http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/framework_agreement_ohrid_130801_en.pdf (Erişim Tarihi 12.03.2016).
http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/2013/macedonia#.U3_H2NJ_s1Y (Erişim Tarihi 23.07.2014)
http://www.mfa.gov.tr/makedonya-siyasi-gorunumu.tr.mfa (Erişim Tarihi 15.03.2016).
http://www.servat.unibe.ch/icl/mk00000_.html (Erişim Tarihi 23.12.2015)
Ismayılov, Elnur (2015). “Makedonya: Batı ile Rusya’nın Çıkarlarının Çakıştığı Yeni Bir Saha Mı?”, Bilgesam Analiz Avrupa, No 2016, http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-66-20150526371216.pdf (Erişim Tarihi 14.01.2016).
Koneska, Cvete (2014). “After Ethnic Conflict-Policy-making in Post Conflict Bosnia and Herzegovina and Macedonia”, Southeast Europen Studies, England.
Kotsevski, Sreten (2014). “Yerel Seviyede Etnik Topluluklar Hakları Gerçekleşmesi Ve Korunması - Deneyimler ve Öneriler”, OSCE, Üsküp.
Kut, Şule (2005). Balkanlarda Kimlik ve Egemenlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
“Macedonia: Ten Years After The Conflict”, International Crisis Group, Europe Report No.212, 11 August 2011.
Maliki, N. (2006). “Balkanlar: Makedonya’nın Yeni Düzeni: Ohri Çerçeve Anlaşması’nın Beşinci Yıldönümü”. Düşünce Gündem Dergisi, 30.
Mandacı, Nazif (2007). “Turks of Macedonia: Travails of the ‘Smaller’ Minority”. Journal of Muslim Minority Affairs, 27 (1), 5-24.
Mandacı, Nazif (2008). “Makedonya Cumhuriyeti’nde Arnavut Makedon Etnik Çatışması ve Ohri Süreci”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mandacı, Nazif (2012). “Makedonya”. Çağdaş Balkan Siyaseti, Murat Necip Arman, Nazif Mandacı (Eds.), Ankara: Gazi Kitabevi, 205-234.
Memedi, Recep (2016). BESA parti üyesi, BAP Projesi çerçevesinde Makedonya’da gerçekleştirilen saha çalışmasında kendisiyle gerçekleştirilen mülakat (29 Kasım 2016).
Netkova, Bilyana P. “Makedonya Anayasasına Göre Milliyetlerin Durumu ve Hakları”, Erol Tufan (çev.), 207-208, http://www.iudergi.com/tr/index.php/guneydogu/article/view /1080/869, (Erişim Tarihi 23.10.2014).
Ohrid Çerçeve Anlaşması’nın orijinal tam metni, http://ec.europa.eu/ enlargement/pdf/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/framework_agreement_ohrid_130801_en.pdf (Erişim Tarihi 12.03.2016)
Ordanoski, Sašo; Aleksandar Matovski (2007). “Between Ohrid and Dayton: The Future of Macedonia’s Framework Agreement”. Südosteuropa Mitteilungen, 4, 4850.
Paul, Amanda (2011). “Macedonia’s EU, NATO dreams: Forever deadlocked?”, Today’s Zaman, http://www.todayszaman.com/columnist-238662-macedonias-eu--nato-dreams--forever-deadlocked.html, (Erişim Tarihi 25.09.2013).
Poulton, Hugh (1995). Who are the Macedonians?. UK: C.Hurst and Co.
Poulton, Hugh, (1993). Balkanlar, Çatışan Azınlıklar Çatışan Devletler. İstanbul: Sarmal.
Rocha, Inma Perez (2003). “Macedonia after the Ohrid Agreement”. Instituto Galego de Analise e Documentacion Internacional (IGADI), http://www.igadi.org/artigos/2003/ ipr_macedonia_despois_do_tratado_de_ohrid_us.htm (Erişim Tarihi 21. 03. 2016)
Trajkovski, Miki (2012). “Ohrid agreement faces criticism, 11 years later”, SETimes.
http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2012/08/22/feature-03, (Erişim Tarihi 25.09.2013).
Treneska-Deskoska, Renata (2017). “Accommodating Multilingualism in Macedonia”. Social Inclusion, 5 (4): 60–68.
Tufan, Şirin (2015). “On Multi-Ethnicity, Multilingualism and Language Policy In The Republic of Macedonia”. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 6-31.
Yerasimos, Stefanos (1994). Milliyetler ve Sınırlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Zahariadis, Nikolas (2003). “External Interventions and Domestic Ethnic Conflict in Yugoslav Macedonia”. Political Science Quarterly, 118 (2), 259-279.