ADİL DÜNYA İNANCI ÜZERİNE BİR POLEMOS

Bu çalışmanın temel amacı, insan için kaçınılmaz olan dünyayı değerlendirme ve anlamlandırma etkinliğinin bir biçimi olarak Lerner’ın “Adil Dünya İnancı” tezini psikolojik, felsefi ve sosyolojik bağlamda değerlendirmektir. Elbette söz konusu değerlendirmeyi bütün perspektifleri serimleyecek biçimde burada ele almak olanaklı değildir, bu nedenle belirli açılardan sınırlandırılmış ve fakat birbirine seslenen bir tartışma ağı kurulmaya çalışılmıştır. Bu tartışma düzleminin ilk dokusunu psikolojik değerlendirme oluşturmaktadır. Burada genel olarak adil dünya inancı tezinin dayanakları ve günlük hayatın idame edilmesindeki düzenleyici rolüne farklı açılardan değinilmiştir. İkinci dokuyu söz konusu tezi, bir yapı-söküme uğratma olanağını yoklamak adına Nietzsche’nin sürü ahlakı perspektifinden değerlendirmek oluşturmaktadır. Üçüncü doku bağlamında aynı zamanda kişilerarası ilişkiler açısından önemi olan adil dünya inancı tezi, toplumsal değerlendirme dünyasının bileşenleri açısından ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmanın ikincil amacını disiplinler arası bir çoksesliliğin olanağını sağlamak olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Adalet, Adil Dünya İnancı, Değerlendirme, Sürü Ahlakı, Değer Dünyaları

A POLEMOS ON JUST WORLD BELIEF

The main aim of this article is to evaluate Lerner’s thesis of Just-World Belief which is a form of evaluating and interpreting activity that is inevitable for human in regard to psychology, philosophy and sociology. Certainly this evaluation in question can not be exposed here in respect to all aspects, therefore it is tried to establish a network that is limited from certain aspects, but at the same time calls on each other. First tissue of this discussion level consists of psychological evaluation. Herein the basic grounds and in maintaining life the regulative role of Just World Belief thesis mentioned form different angels. Second tissue of discussion consists of evaluating this thesis from Nietzsche’s herd morality on behalf of the possibility of deconstructing it. In the context of third tissue, Just World Belief that is at the same time crucial for interpersonal relation discussed according to the components of social evaluation world. In this regard secondary purpose of this study is to create a possibility of interdisiplinary polyphony.

Keywords:

Justice, Just World Belief, Evaluation, Herd Morality, Worlds of value,

PDF

___

Bastounis, Marina; Minibaş Poussard, Jale (2012). “Causal Attributions of Workplace Gender Equality, Just World Belief, and the Self/Other Distinction”. Social Behaviour and Personality, 40, 433-452.
Correia, Isabel; Dalbert, Claudia (2007). “Belief in a Just World, Justice Concerns, and Well-Being at Portuguese Schools”. European Journal of Psychology of Education, 22, 421- 437.
Correia, Isabel; Kamble, Suresh; Dalbert, Claudia (2009). “Blief in a Just World and Well-Being of Bullies, Victims and Defenders: A Study with Porteguese and Indian Students”. Anxiety, Stress & Coping, 22, 497-508.
Dzuka, Jozef; Dalbert, Claudia (2006). “The Belief in a Just World and Subjective Well-Being in Old Age”. Aging & Mental Health, 10, 439-444.
Kant, Immanuel (2007). “Idea for A Universal History with A Cosmopolitan Aim”. Anthropology, History and Education: The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant, Günter Zöller; Robert B. Louden (Eds.), 107-121, UK: Cambridge University Press.
Kuçuradi, Ioanna (2009). Nietzsche ve İnsan. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Lerner, Melvin J. (1980a). The Belief in a Just World A Fundamental Delusion. Newyork: Springer Science.
Lerner, Melvin J. (1980b). The Belief in a Just World: A Fundamental Delusion. New York: Plenum Press.
Lerner, Melvin J. (1977). “The Justice Motive: Some Hypotheses as to its Origins and Forms”. Journal of Personality, 45, 1-52.
Lerner, Melvin J.; Miller, Dale T. (1978). “Just World Research and the Attribution Process: Looking Back and Ahead”. Psychological Bulletin, 85, 1030–1051.
Lerner, Melvin J.; Simmons, Carolyn (1966). “Observer’s Reaction to the ‘Innocent Victim’: Compassion or Rejection?”. Journal of Personality and Social Psychology, 4, 203–210.
Lucas, Todd; Alexander, Sheldon; Firestone, Ira; Lebreton, James M. (2008). “Just World Beliefs, Perceived Stress, and Health Behavior: The Impact of a Procedurally Just World”. Psychology and Health, 23, 849-865.
Murray, John D.; Spadafore, Jo Ann; McIntosh, William D. (2005). “Belief in a Just World and Social Perception: Evidence Forautomatic Activation”. Journal of Social Psychology, 145, 35–47.
Nietzsche, Friedrich (2016). İyinin ve Kötünün Ötesinde. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Nietzsche, Friedrich (2015). Böyle Söyledi Zerdüşt. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Nietzsche, Friedrich (2011). Ahlakın Soykütüğü. Çev. Zeynep Alagonya, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Nietzsche, Friedrich (2005). Putların Batışı ya da Çekiçle Felsefe Nasıl Yapılır. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İthaki Yayınları.
Nietzsche, Friedrich (2003). Şen Bilim. Çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.
Öcel, Hatem (2011). “İşyeri Zorbalığı ve Fiziksel Rahatsızlık Belirtileri: Adil Dünya İnancının Düzenleyici Rolü”. Türk Psikoloji Yazıları, 26, 76-86.
Thévenot, Laurent; Boltanski, Luc (2006). On Justification, The Economics of Worth. New Jersey: Princeton University Press.
http://www.etimolojiturkce.com/kelime/adil (Erişim Tarihi 12.01.2017).
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5881c6e9375785.26073828 (Erişim Tarihi 12.01.2017).