SOSYAL ARABULUCULUKTA ETKİN İLETİŞİM VE EMPATİ BECERİSİNİN ROLÜNÜN SOSYAL PSİKOLOJİK BAĞLAMDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Ülkemizde arabuluculuk, 2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle yasal bir altyapıya kavuşmuştur. Bu yöntem taraflar arasında güven ilişkisinin zedelendiği, karşılıklı dinlemenin ve anlamanın kesintiye uğradığı ya da uyuşmazlığın baş gösterdiği durumlarda tamamen tarafsız üçüncü bir kişi olan arabulucunun sürece dâhil edilerek taraflar arası uzlaşma sağlamasına dayanır. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan arabuluculuk yargı sistemi ile rekabet içinde olmadığı gibi, yargısal yollara başvuru imkânını da ortadan kaldırmamakta, devlete ait olan yargı yetkisinin mutlak egemenliğine zarar vermeden çatışmaların daha basit ve kısa yoldan cözülmesine imkân sağlamaktır. Çatışmanın kendi başına her zaman olumsuz bir durum olduğunu söylemek mümkün değildir; çünkü çatışma aynı zamanda gelişim ve değişim için zorunlu olan doğal bir güçtür. Çatışmanın olumlu ya da olumsuz hangi yöne gideceğini, nasıl yönetildiği ve uzlaşma koşulları belirler. Bir uyuşmazlık durumunda bulunan tarafların her iki tarafın da yararına olan alternatif çözüm yollarını düşünme ve geliştirme olasılıkları oldukça düşüktür. Bu noktada arabulucunun devreye girerek hukuk bilgisi ile her iki taraf için de uygun olabilecek çözüm yolunun bulunmasının yanısıra kullandığı etkin iletişim yöntemlerine hakim bir şekilde süreci etkin bir şekilde yönetmesi, yöntemin başarılı sonuçlanmasında önemli rol oynamaktadır. Bu çalışma, arabuluculukta yöntemi ile uyuşmazlıkların çözümünde empatik yaklaşımın rol ve önemini yapılmış çalışmalar ışığında sosyal psikolojik bağlamda değerlendirmekte, arabuluculuk uygulamasının başarısını artırmaya yönelik uzmanlık eğitimine bağlı tavsiyeler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Alternatif çözüm, sosyal arabulucuk, arabulucu, etki iletişim, empati

EVALUATION OF THE ROLE OF EFFECTIVE COMMUNICATION AND EMPATHY SKILLS IN SOCIAL MEDIATION IN SOCIAL PSYCHOLOGICAL CONTEXT

Mediation in our country has gained a legal infrastructure with the entry into force of the Law on Mediation in Civil Disputes dated 2012 and numbered 6325. This method is based on the inclusion of the mediator, who is a completely impartial third party, in the process, and reconciliation between the parties in cases where the trust relationship between the parties is damaged, mutual listening and understanding is interrupted, or a dispute arises. Mediation, which is one of the alternative dispute resolution methods, is not in competition with the judicial system, and it does not eliminate the possibility of resorting to judicial remedies, and it allows for a simpler and shorter way to resolve conflicts without harming the absolute sovereignty of the state's jurisdiction. It is not possible to say that conflict in itself is always a negative situation; because conflict is also a natural force necessary for development and change. The positive or negative direction of the conflict determines how it is managed and the conditions for reconciliation. The probability of the parties in a dispute to consider and develop alternative solutions that benefit both parties is very low. At this point, the mediator's involvement in finding a solution that may be suitable for both parties with legal knowledge and effective management of the process in a way that is wellversed in the effective communication methods he uses plays an important role in the successful outcome of the method. This study evaluates the role and importance of the empathic approach in the resolution of disputes with the mediation method in the light of the studies conducted in the social psychological context, and offers recommendations based on specialist training to increase the success of the mediation practice.

Keywords:

Alternative solution, social mediation, mediator, impact communication, empathy,

PDF

___

Akbulut, E. ve Sağlam, Halil İ. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Empatik Eğilim Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(2), 1068-1083.
Akkoyun, F. (1995). Transaksiyol Analize Giriş, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
Besemer, C. (2009). Mediation: Die Kunst der Vermittlung in Konflikten. Darmstadt.
Cevahir, R.; Çınar, N.; Sözeri, C.; Şahin, S. ve Kuğuoğlu, S. (2008). Ebe-lik Öğrencilerinin Devam Ettikleri Sınıflara Göre Empatik Becerilerinin Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 3(7), 3-15.
Cloke, K. ve Goldsmith, J. (2018). Çatışma Yönetimi, Çev. Elif Berkan, İstanbul.
Compton, B. R., Galaway, B. ve Cournoyer, B. R. (2005). Social Work Processes (7th ed.). Belmont, CA: Brooks/Cole.
Çelik, E. ve Çağdaş, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Em-patik Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 23-38.
Davis, C. M. (1990) “What Is Empaty, and Can Empaty Be Taught?”. Physical Therapy, 70(11), 707-711.
Dereboy, Ç., Harlak, H., Gürel, S., Gemalmaz, A. ve Eskin, M. (2005). Tıp Eğitiminde Eşduyumu Öğretmek”. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(2), 83-89.
Doğan, H.; Üngüren, E. ve Algür, S. (2010). Öfke ve Empati İlişkisine Yönelik Otel Zincirinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19(3), 277-298.
Dökmen, Ü. (1997). İletişim Çatışmaları ve Empati, 14. Baskı, Sistem Yayıncılık.
Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama İle Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1-2), 155-190.
Dökmen, Ü. (1990). Yeni Bir Empati Modeli Ve Empatik Becerinin İki Farklı Yaklaşımla Ölçülmesi. Psikoloji Dergisi, 7(24), 42-50.
Dökmen, Ü. (2008). Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati. 53. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Erkan, G. (1997). Sosyal Hizmette Mülakat. Ankara.
Genç, S.Z. ve Kalafat, T. (2010). Öğretmen Adaylarının Empatik Beceri-leri ile Problem Çözme Becerileri. Kuramsal Eğitimbilim. 3(2), 135-147.
Gökulu, G. (2014). Aydınlanma Felsefesinin Ceza Adalet Sistemine Etki-leri ve Şiddetin Eleştirisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Yıl: 2. Sayı: 5, 629-650
Gürüz, D. ve Temel Eğinli, A. (2008). İletişim Becerileri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Håkansson, J. ve Montgomery, H. (2003). Empathy as an interpersonal phenomenon. Journal of Social and Personal Relationships, 20(3), 267–284.
Halıcıoğlu, İ. U. (2004). Annelerin Empatik Beceri Düzeyi ile Çocuk Ye-tiştirme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Hasta, D. ve Güler, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası İlişki Tarzları ve Empati Açısından Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(1), 64-104.
Holm, U. (2002). Empathy and Professional Attitude in Social Workers and Non-Trained Aides. International Journal of Social Welfare, 11, 66-75.
Karlsberg, J. A. ve Karlsberg, R. C. (1994). The affectionate bond: The goal of couple-centered therapy. Journal of Humanistic Psychology, 34(1), 132-141.
Kılıç, S. (2005). İstanbul’daki Okul Öncesi Öğretmenlerinin Empatik Be-ceri Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kılıç, A. ve Şahin, B. (2019). Empatik Eğilim ve Çatışma Çözme Davranı-şı İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 853-884.
Kışlak, Ş. T. ve Çabukça, F. (2002). Empati ve Demografik Değişkenlerin Evlilik Uyumu ile İlişkisi. Aile ve Toplum Dergisi. Cilt 2(5), 1-7.
Klappenbach, D. (2011). Mediativekommunikation: Mit Rogers, Rosen-berg&Co. Konfliktfaehig für den Alltagwerden (2.Baskı). Paderborn.
Korkmaz, F. ve Kıyak, E. (2018). 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunuyla 6235 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununda Getirilen Değişikliklerin Değerlendirilmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(1), 31-56.
Lennon, R. ve Nancy E. (1990). Gender and Age Differences in Empathy and Sympathy. Empathy and It’s Development. Cambridge Üniversitesi Yayınla-rı, New York.
Long, E.CJ. ve Angera, J. (1999). Understanding The One You Love: A Longitudinal Assessment of An Empathy Training Program For Couples in Ro-mantic Relationships. Family Relations,48(3), 235-243.
Mete, S. ve Gerçek E. (2005). “PDÖ Yöntemiyle Eğitim Gören Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilim ve Becerilerinin İncelenmesi”. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 9(2):11-17
Mitchell, C. G. (1998) “Perceptions of Empathy and Client Satisfaction with Managed Behavioral Health Care”. [Reports - Evaluative]. Social Work, 43(5), 404-411.
Navaro L. (2000). Gerçekten Beni Duyuyor musun? İstanbul: Remzi Ya-yınevi,
Nerdrum, P. (1997) “Maintenance of the Effect of Training in Communi-cation Skills: A Controlled Follow-up Study of Level of Communicated Em-pathy”. British Journal of Social Work, 27, 705-722.
Okvuran, A. (1994). Çağdaş İnsanı Yaratmada Yaratıcı Drama Eğitiminin Önemi ve Empatik Beceri ve Empatik Eğilim Düzeylerine Etkisi. Ankara Üni-versitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 27(1), 185-194.
Öztürk, F.; Koparan, Ş.; Haşıl, N.; Efe, M. ve Özkaya, G. (2004). Antre-nör ve Hakemlerin Empati Durumlarının Araştırılması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2(1), 19-25.
Özyazıcıoğlu, N.; Aydınoğlu, N. ve Aytekin, G. (2009). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Empatik ve Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 12(3), 46- 53.
Pala, A. (2008). Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (1)23, 13-23.
Parkinson, L. (2018) Aile Arabuluculuğu, Ed., Fatma Yonca Yücel. TC Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Patterson, C.H. (1974). Relationship Counseling and Psychotherapy, Harper and Row Publishers, New York.
Pinderhughes, E. (1979). Teaching Empathy in Cross-Cultural Social Work. Social Work, 7, 312-316.
Pişkin, M. (1989). Orta Dereceli Okullarda Görevli Yönetici, Öğretmen ve Danışmanların İdeal ve Gerçek Danışmanlık Görev Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Raines, J. (1990). Empathy in Clinical Social Work. Clinical Social Work Journal, 18(1), 57-72.
Rasoal, C., Jungert, T., Hau, S., Stiwne, E. E. ve Andersson, G. (2009). Ethnocultural Empathy among Students in Health Care Education. Evaluation & the Health Professions, 32(3), 300-313.
Rehber, E. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi. Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Rehber, E. ve Atıcı, M. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 323–342.
Rogers, C. R. (1951). Client Centered The rapy. Boston, Mass: Hougton Mif in Co.
Rogers, C. R. (1975). Empathic: An Unappreciated Way of Being. Coun-celing Psychologist, 5, 2-10.
Rosetree, R. (2007). Empati ile Güçlenin-Ruhsal Yolculuğun 25 Yolu. (Çeviren: Şule Gülmen). Prestij Yayınları, İstanbul
Saari, C. (1994). Empathy in Clinical Social Work: Playing in Transcon-textual Space. Journal of Analytic Social Work, 2(1), 25-42.
Salmon, S. (2003). Teaching Empathy: The Peace Curriculum. [Reports - Descriptive]. Reclaiming Children and Youth: The Jour- nal of Strength-based Interventions, 12(3), 167-173.
Sevimligül, G. (2002). Hemşirelerin Empatik Eğilim ve Empatik Beceri Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Stephan, W. C. ve Finlay, K. (1999). The Role of Empathy in Improving Intergroup Relations. Journal of Social Issues, 55(4), 729-747.
Straussner, S. L. A. ve Phillips, N. K. (2005). The Role of Empathy in Work with Women Offenders. International Journal of Prisoner Health, 1(2-4), 255-262.
Strug, D.; Ottman, R.; Kaye, J.; Saltzberg, S.; Walker, J. ve Mendez, H. (2003). Client Satisfaction and Staff Empathy at Pediatric Hiv/Aids Programs. Journal of Social Service Research, 29(4), 1-22.
Şahin, Y. F. (2010). İletişim Becerilerine Genel Bir Bakış. İçinde: Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim. (Ed: A. Kaya). Ankara: Pegem Akademi, 32-55.
Özdoğan, A.; Ergüler, A.D.; Ergüler, E.; Özden, N.; Somer, P.; Özmum-cu, S.; Keçer Korkmaz, S.; Akipek Öcal, Ş. ve Şıpka, Ş. (2020). Aile ve Miras Hukukunda Uzman Arabuluculuk, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabulucu-luk Daire Başkanlığı.
Öztürk, H. (2016). Arabuluculuk Eğı̇timlerı̇nde Eğitmen Tutum ve Görüşlerı̇ne Yönelı̇k Bı̇r Araştırma: Türkı̇ye Barolar Bı̇rlı̇ği Modelı̇, Yüksek Li-sans Tezi Başkent Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bilı̇mler Enstı̇tüsü, Ankara.
Robbins, P. S. (2001). Organizational Behavior, New Jersey: Prentice Hall Inc.
Tarrant, M., Dazeley, S. ve Cottom, T. (2009). Social Categorization and Empathy for Outgroup Members. British Journal of Social Psychology, 48, 427-446.
Tutuk, A.; Al, D. ve Doğan, S. (2002). Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerisi ve Empati Düzeylerinin Belirlenmesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 6(2), 36-41.
Yeşilırmak, A. (2019). Arabulucu Kimdir?. İçinde: Temel Arabuluculuk Eğitimi Katılımcı Kitabı, Editör: Yeşilırmak, A.; Kekeç, E.K.; Bulur, A., Hukuk İşleri Arabuluculuk Daire Başkanlığı, 2. Baskı, Arcs Matbacılık, 63-75.
Yıldırım, A. (2005). Empati ve Çatışmalar. Yargı Yayınevi, Ankara.
Yılmaz, İ. ve Akyel, Y. (2008). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Empatik Eğilim Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(3), 27-33.
Yiğit, R. ve Deniz, M. E. (2012). Polislerin İletişim Becerilerinin Beş Fak-tör Kişilik Özellikleri ve Empatik Eğilimlerine Göre İncelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14(3), 67-84.
Yiğitbaş, Ç.; Deveci, S.E.; Açık, Y.; Ozan, A.T. ve Oğuzöncül, A.F. (2013). Sağlık Eğitimi Alan Bir Grup Öğrencinin Empatik Eğilim ve Becerisi. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 7-13.
Yüksel, A. (2015). Empati: Tanım, Kapsam, Oluşum ve Gelişim, In Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek Çocuk ve Empati, Ankara: Pegem Akademi.