ARNAVUTLUK’TA TAŞKIN RİSK ANALİZİ

Bu çalışmada bir taşkın ülkesi olarak nitelenebilendirebilecek olan Arnavutluk’taki taşkın riksi Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yöntem ve tekniklerinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada değişik ölçeklerde ve farklı kaynaklardan elde edilen faktör haritalarından yararlanılmıştır. Bu haritalardan elde edilen jeoloji, jeomorfoloji, eğim, bakı, yağış, akarsuya uzaklık, yer altı suyu, toprak ve arazi kullanım özelliklerine ait veriler koşullara bağlı ağırlıklı çakıştırma yöntemi ile birleştirilerek, taşkın risk alanları belirlenmiştir. Analiz sonucunda Arnavutluk topraklarının % 45’inin risksiz, % 18.52’sinin orta derecede riskli ve % 36’sının da risk altında olduğu anlaşılmıştır. Buna gore en riskli sahalar başkent Tirana olmak üzere kuzeyden güneye Shkoder, Burrel, Durres, Elbasan, Fier, Berat, Vlor ve Sarvee gibi büyük ve yoğun nüfuslu yerleşim alanlarının bulunduğu sahalardır.

Anahtar Kelimeler:

Taşkın, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Risk Alanları, Arnavutluk, Balkanlar.

ANALYSIS OF FLOOD RISK IN ALBANIA

Albania, one of the Balkan countries, faces various natural disasters. An annual average of 125 individuals has been affected from natural disasters in the past 20 years ve economic damage amounts to 26.673 million dollars. The most damage is caused by floods in the area. Floods which is experienced with an annual average of 0.29 % have affected 130.484 in different years ve 18 individuals dies as a result. The economic damage caused by the floods is estimated to be 197.5 million dollars. The study aims to analyze the flood risk in Albania using Geographical Information Systems (GIS). The study employs various scales ve factor maps obtained from different resources. Data from geology, geomorphology, slope, exposure, rainfall, distance to rivers, underground water ve soil ve lve use characteristics are connected with condition dependent weighted overlay method to define flood risk areas. Results of analysis show that 45 % of Albania carries no risk, 18.52 % has medium level risk ve 36 % is under risk. Accordingly, the riskiest areas are the big cities with dense populations such as capital Tirana ve from north to south Shkoder, Burrel, Durres, Elbasan, Fier, Berat, Vlor ve Sarvee. More comprehensive studies with a multidisciplinary approach should be planned in the country that has high flood risk.

Keywords:

Flood, Geographical Information Systems, Risk Areas, Albania, Balkans.,

PDF

___

Atalay, İ., 2011, Resimli ve Haritalı Dünya Coğrafyası, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
Baker, V. R., Kochel, R. C., Paton, P. C., 1988, Flood Geomorphology, John Wiley & Sons, USA.
Bogdani, M., 2006, Risk Assessment From Floodings In The Rivers Of Albania, International Conference on "Water Observation ve Information System for Decision Support" Ohrid, Republic of Macedonia - 23, 26 May 2006.
Bogolomov, L. A., 1963, Topografical Interpretation of Aerial Photographs of Natural Landscape, Moscow, Gosgeoltekhizdat, JPRS, 17-771.
Clerici, A., Perego, S., Tellini, C., Vescovi, P., 2002, A Procedore for Lveslide Susceptibility Zonation by Conditional Analysis Method. Geomorphology, Issue: 43, pp.: 349-364.
CRED, 2003, International Disaster Database, Centre for Research on the Epidemiology of Disasters, Brussels, Belgium.
Dutta, D., Herath, S., 2004, Trend of floods in Asia ve proposal for flood risk management with integrated river basin approach, In Proceeding of the Second International Conference of Asia-Pacific Hydrology ve Water Resources Association, Singapore, Volume: I; pp.: 128-137.
Dutta, D., Herath, S., Musiake, K., 2006, An application of a flood risk analysis system for impact analysis of flood control plan in a river basin, Hydrological Processes, Volume: 20, pp.: 1365-1384.
Ekinci, D., 2004, Gülüç Çayı Havzasının Uygulamalı Jeomorfolojisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
Ekinci, D., 2011, Zonguldak-Hisarönü Arasındaki Karadeniz Akaçlama Havzasının Kütle Hareketleri Duyarlılık Analizi, Titiz Yayıncılık, İstanbul.
Ekinci, D., Özşahin, E., 2011, Geomorphology of Balkans, Balkan Studies I Geograpy & Geostrategy, Published by: Cyril and Methodius University Skopje-Macedonia, Volume: 1, Editorial Board: Deniz EKİNCİ, George MLADENOVSKI, Reshat QAHILI, İsmail MANGALTEPE, Fatih Mehmet SANCAKTAR, Nilgün YAVUZ, Mehmet Ali EROĞLU, Eyüp ZENGİN, Süriya TAUK, Composition by: Babil, ISBN-10-9989-43-3011, ISBN-13-978-9989-43-301-6, EAN-9789989433016, s.: 180-195.
Goudie, A. S., 2004, Encyclopedia of Geomorphology, Volume: 1-2, Routledge Taylor & Francis Group, London. Grazhdania, S., Shumkab, S., 2007, An approach to mapping soil erosion by water with application to Albania, Desalination, Volume: 213, pp.: 263–272.
Güner, İ., Ertürk, M., 2005, Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Horton, R. E., 1945, Ersoional Development of Streams ve Their Drainage Basins; Hydrophysical Approach to Quantitative Morphology, Bull. Geol. Soc. Amer., Volume: 56, pp.: 275-370.
Hoşgören, M. Y., 2001, Hidrografya’nın Ana Çizgileri 1: Yeraltısuları-Kaynaklar-Akarsular, Çantay Kitabevi, İstanbul.
IFRCRCS (International Federation of Red Cross ve Red Crescent Society), 1998, World Disaster Report 1998, Oxford University Press, UK.
Kılıçer, Ü., 2000, Meteorolojik Kaynaklı Doğal Afetler , Alt Komisyon Raporu, Ankara, Türkiye.
Kirkby, M. J., Atkinson, K., Lockwood, J. G., 1990, Aspect, Vegetation Cover ve Erosion on Semi-arid Hillslope, in J.B. Thornes (ed.), Vegetation ve Erosion, 25-39, Chichester: Wiley.
Mater, B., 1998, Toprak Coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Meço, S., Aliaj, S., 2000, Geology of Albania, (with contributions by Ismail Turku), ISBN: 3–443–11028–2, Gebrüder Borntraeger, Berlin, Özcan, O., Musaoğlu, N., Şeker, D. Z., 2009, Taşkın Alanlarının CBS ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi ve Risk Yönetimi; Sakarya Havzası Örneği, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11-15 Mayıs 2009, Ankara.
Özdemir, H., 2007a, Havran Çayı Havzasının (Balıkesir) CBS ve Uzaktan Algılama Yöntemleriyle Taşkın ve Heyelan Risk Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
Özdemir, H., 2007b, Farklı Senaryolara Göre Taşkın Risk Analizi: Havran Çayı Örneği (Balıkesir), TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.: 155-166, Ankara.
Özdemir, H., 2007c, Taşkınların Haritalanmasında HEC-GeoRAS ve HEC-RAS'ın Kullanımı: Havran Çayı Örneği (Balıkesir), TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 30 Ekim - 2 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon.
Özdemir, H., 2008a, GIS-based Lveslide Risk Analysis in the Havran River Basin (Western Turkey), Geophysical Research Abstracts, Volume: 10, EGU2008-A-07528, SRef-ID: 1607-7962/gra/EGU2008-A-07528, EGU General Assembly 2008, 13-18 April 2008, Vienna - Austria.
Özdemir, H., 2008b, Taşkınların Tahmini ve Risk Analizinde CBS-UZAL ve Hidrolik Modellemenin Entegrasyonu, DSİ XI. Bölge Müdürlüğü, Taşkın Konferansı, 19-20 Haziran 2008, Edirne.
Özdemir, H., Bayrakdar, C., 2008, 16 Kasım 2007 Tuzla Deresi Taşkınının Nedenleri Üzerine Bir Araştırma (Silivriİstanbul), Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 49, s.: 123-139.
Özey, R., 2006, Afetler Coğrafyası, Aktif Yayınevi, İstanbul.
Özey, R., 2012, Avrupa Coğrafyası, 2. Baskı, Aktif Yayınları, İstanbul.
Özşahin, E., 2012, Deltas Of Albania (W BALKANS), The 2nd International Balkan Annual Conference (IBAC 2012), October 10-12, Tirana, Albania.
Saha, A. K., Gupta, P. R., Arora, M. K., 2002, GIS-based Landslide Hazard Zonation in the Bhagirathi (Ganga) Valley, Himalayas, International Journal of Remote Sensing, Volume: 23, Issue: 2, pp.: 357-369.
Samimi, E., Qiriazi, P., Sala, S., Dollma, M., Ciba, A., 1997, Envıronmental Informatıon Systems In Albanıa, Assessment Report, Geographic Studies Centre, Tirana, Albania.
Schultz, G. A., Engman, E. T., 2000, Remote Sensing in Hydrology ve Water Management, Springer-Verlag, Berlin.
Selenika, A., 2004, Flood Potential In Albania, BALWOIS 2004 - Ohrid, FY Republic of Macedonia, 25-29 May 2004, Macedonia.
Selenika, A., Kuriqi, A., Ardicioglu, M., 2011, Risk Assessment from Flooding in the Rivers of Albania, International Balkans Conference on Challenges of Civil Engineering, BCCCE, 19-21 May 2011, EPOKA University, Tirana, Albania.
Sherman, L. K., 1932, The Relation of Hydrographs of Runoff to Size ve Character of Drainage Basin, Trans. Am. Geophys. Union, Volume: 13, pp.: 332-339.
Strahler, A. N., 1964, Quantitative geomorphology of drainage basins ve channel networks, In “Hanbook of Applied Hydrology” (V. T. Chow, ed.), Newyork.
Sunkar, M., Tonbul, S., 2009, Batman’da Yaşanan Taşkın (31 Ekim -1Kasım 2006) İle Meteorolojik Olaylar Arasındaki İlişkiler. 2009, 3. Ulusal Kar Kongresi (17-19 Şubat 2009) Erzurum, T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, s.: 121-130.
Sunkar, M., Tonbul, S., 2010a, Batman’da 31 Ekim-1 Kasım 2006 Tarihinde Yaşanan Taşkının Nedenleri, II. Ulusal Taşkın Sempozyumu 22-24 Mart 2010 Afyonkarahisar, Tebliğler Kitabı, s.: 349-361, Afyonkarahisar.
Sunkar, M., Tonbul, S., 2010b, Hydrographic Analysis Of Iluh Creek Causing Flood and Torrent Events In Batman, The 2nd International Geography Symposium (GEOMED 2010), June 2-5, 2010 Kemer-Antalya, Turkey. Sunkar, M., Tonbul, S., 2010c, İluh Deresi Havzası’na (Batman) Yönelik Sel ve Taşkın Riski Analizleri, ISSN:13063111, e-Journal of New World Sciences Academy, Volume: 5, Number: 4, Article Number: 4A0033, pp.: 255-2
Şahin, C., Sipahioğlu, Ş., 2003, Doğal Afetler ve Türkiye, Genişletilmiş 2. Baskı, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
Tonbul, S., Sunkar, M., 2008, Batman Şehrinde Yer Seçiminin Jeomorfolojik Özellikler ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi, Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu 2008 (Prof. Dr. M. ARDOS Anısına) Çanakkale, Bildiriler Kitabı, s.:103-114, Turoğlu, H., 2005, Bartın’da meydana gelen sel ve taşkınlara ait zarar azaltma ve önleme önerileri, İ.T.Ü. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu V, 02-03 Haziran 2005, Bildiriler Kitabı, s.:104-110, İstanbul.
Turoğlu, H., Özdemir, H., 2005, Bartın’da Sel ve Taşkınlar. Sebepler, Etkiler, Önleme ve Zarar Azaltma Önerileri, ISBN 975-9060-04-3, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Verstappen, H. Th., 1983, Applied Geomorphology, ITC Enschede, The Netherlves.
Web www.emdat.be/, (Son Erişim Tarihi: 11.04.2012).
Web http://www.preventionweb.net/english/countries/statistics/?cid=2, (Son Erişim Tarihi: 11.04.2012).
Web http://en.wikipedia.org/wiki/File:Albaniaflood3.jpg, (Son Erişim Tarihi: 23.04.2012).
Zdruli, P., 2005, Soil Survey in Albania. In: Soil Resources of Europe, Second Edition, ESB-RR9, pp.: 39-45.
Zdruli, P., Lushaj, Sh., Pezzuto, A., Fanelli, D., D’Amico, O., Filomeno, O., De Santis, S., Todorovic, M., Nerilli, E., Dedaj, K., Seferi, B., 2003, Preparing a georeferenced soil database for Albania at scale 1:250,000 using the European Soil Bureau Manual of Procedures 1.1. In: OPTIONS Méditerranéennes. SERIE A: Mediterranean Seminars, Volume A 54. Selected papers of the 7th International Meeting on Soils with Mediterranean Type of Climate-(Zdruli, P., Steduto, P. and Kapur, S. (eds). Centre International de Hautes Etudes Agronomiques Mediterranéennes (CIHEAM). Paris, France.