Türkiye-Yunanistan Sınırındaki Mülteci Krizinin Söylem Analizi Bağlamında Değerlendirilmesi: Hürriyet ve Kathimerini Örneği *

Dünya genelinde son yıllarda artan ekonomik krizler, siyasi sorunlar, iç savaşlar, etnik ve dini çatışmalarla birlikte ortaya çıkan insan haklarına saldırılar kendi ülkelerini terk edip başka ülkelere göç eden insanların sayısında da artış göstermiştir. Türkiye, uluslararası göç konusunda Avrupa’ya açılan kapılarda stratejik öneme sahip bir ülke konumundadır. Özellikle son on yılda ülkede artan sığınmacı hareketleri ulusal ve uluslararası basın kuruluşlarında sık sık yer bulmaktadır. 28 Şubat 2020 tarihinde Türkiye’nin Avrupa’ya karadan ve denizden sınır kapılarının açıldığını ve sınırı geçmek isteyenleri durdurmayacakları haberleri üzerine, Suriye sınırından ve Türkiye’nin çeşitli illerinden Avrupa’ya gitmek isteyen mülteciler sınır kapılarına akın etti. Bu süreç 26 Mart 2020’de simge olarak kabul edilen Edirne- Pazarkule sınır kapısında yaklaşık 10 bin kişinin toplandığı kamp alanının boşaltılması ile sona erdi. Geçen bu 28 günlük sürecin ilk 15 günü ulusal ve uluslararası medyada büyük yankı uyandırdı. Mülteci krizinin Hürriyet ve Kathimerini gazeteleri bağlamında ilk kez ele alınmış olması bu çalışmayı özel kılmaktadır. Bu çalışma Hürriyet ve Kathimerini gazetelerinin 29 Şubat-15 Mart 2020 tarihleri arasında uluslararası çapta yankı uyandıran Türkiye-Yunanistan arasındaki mülteci krizi ile alakalı haberlerinde kullandıkları görsel ve başlıkların Teun A. Van Dijk’in eleştirel söylem analizi kapsamında karşılaştırmalı incelemesini ele almaktadır. İncelenen gazetelerin, haber metnini üretirken, ülke çıkarlarını gözeterek görsel ve metin içeriklerini nasıl farklılaştırdıkları değerlendirilmektedir. Ayrıca haberin tarafsızlığının, haberi üreten gazetenin lehine değişim gösterdiği ve kamuoyu oluştururken de aynı konu üzerinde farklı söylemler geliştirdiği gözlemlenmektedir.

Evaluation of the Refugee Crisis on the Turkey-Greece Border in the Context of Discourse Analysis: Example of Hurriyet and Kathimerini

Attacks on human rights that have emerged with the increasing economic crises, political problems, civil wars, ethnic and religious conflicts throughout the world have also increased the number of people who leave their own countries and migrate to other countries. Turkey is a country of strategic importance in the European gateway to international migration. Especially in the last decade, the increasing refugee movements in the country frequently find their way into national and international media. February 28, 2020 date of the opening of Turkey's European land and sea border crossings and stop those who want to get their news was made. Thus it flocked to the border crossing of refugees seeking to reach Europe from various provinces of Turkey. This process ended with the evacuation of the camp area, where approximately 10 thousand people gathered at the EdirnePazarkule border gate, which was accepted as a symbol on March 26, 2020. The first 15 days of this 28-day process caused great repercussions in the national and international media. The fact that the refugee crisis was dealt with for the first time in the context of Hurriyet and Kathimerini newspapers makes this study special. In this study, Hurriyet and Kathimerini newspapers on February 29 - the scope of March 15, 2020 between international scale resonated Turkey - Greece between the refugee crisis visuals they use on relevant news and headlines Van Dijk's critical discourse analysis focuses on a comparative examination. It is evaluated how the examined newspapers differentiate their visual and text content while producing the news text, taking into account the interests of the country. In addition, it is observed that the impartiality of the news has changed in favor of the newspaper that produces the news and that different discourses are developed on the same subject while forming public opinion.

PDF

___

Çoban, Keneş, H. (2016). Metaforun Ayrımcı Hegemonyanın İnşasındaki Rolü: Suriyelilerin Haberleştirilmesinde Metafor Kullanımı, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2):253-280.
Çobaner, A. A. (2015). Çocuk Hakları Bağlamında Suriyeli Mülteci Çocukların Haberlerde Temsili, Marmara İletişim Dergisi. (24), 27-54. DOI: 10.17829/midr.20152419996
Doğanay, Ü., Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı Basında Suriyeli ‘Mülteciler’: Ayrımcı Söylemlerin Rasyonel ve Duygusal Gerekçelerinin İnşası. Mülkiye Dergisi, 40 (1) , 143-184.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2019). Düzensiz Göç Hakkında. Erişim Tarihi: 03.05.2021. Erişim Adresi: https://www.goc.gov.tr/duzensiz-gochakkinda
Göç Terimleri Sözlüğü (IOM). (2009). Uluslararası Göç Hukuku, Uluslararası Göç Örgütü (IOM), No:31, İkinci Baskı
Göker, G. ve Keskin, S. (2015). Haber Medyası ve Mülteciler; Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. (41), 230-256.
Gölcü, A. ve Dağlı, A.N. (2017). Haber Söyleminde ‘Öteki’yi Aramak: Suriyeli Mülteciler Örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 1- 11.
Herman, E. S. ve Chomsky, N. (2012) Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. Çev. E. Abadoğlu. 2. Basım. İstanbul: bgst Yayınları.15-16
Hürriyet Gazetesi. (2020). Şubat-Mart Sayıları, Erişim Tarihi: Nisan 2021. Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/
Kasap, F. Dolunay, A ve İneci, Ö. (2019). Yazılı Basında Mülteci Haberleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme: The Guardian ve Hürriyet Örneği, Journal of History Culture and Art Research. 8 (1), 378-391.
Kathimerini Gazetesi. (2020). Şubat-Mart Sayıları, Erişim Tarihi: Nisan 2021. Erişim Adresi: https://www.kathimerini.gr/
Kuş, O. (2016). Dijital Nefret Söylemini Anlamak: Suriyeli Mülteci Krizi Örnek Olayı Bağlamında Bbc World Servıce Facebook Sayfasına Gelen Yorumların Metin Madenciliği Tekniği İle Analizi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (51), 97-121.
Özer, Ö. (2018). Gökyüzüne Çığlık Öncülerden Eleştiren Söylem Yaklaşımları ve Özgün Çözümlemeler. Karatay/Konya: Literatürk Academia Yayınları.
Resmi Gazete. (2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Resmi Gazete (Sayı:28615). Erişim Tarihi: 7 Mayıs 2021. Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm
Reuters Haber Ajansı. (2020). 'Europe is nicer': migrants head west after Turkey opens border. Erişim Tarihi: 06.05.2021. Erişim Adresi: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey-migrants-idUSKC N20M0KK.
Şahin, Z.B. ve Birincioğlu, Y.D. (2020) Toplumsal Cinsiyet ve Medya: Şule Çet’in Şüpheli Ölümü Üzerine Haberlerin Eleştirel Söylem Analizi. Erciyes İletişim Dergisi. 7 (1), 189-216
UNHCR. (2020). UNHCR Türkiye İstatistikleri: Erişim Tarihi: 03.05.2020. Erişim Adresi: https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri,
Van, Dijk, T. A. (2003). Critical Discourse Analysis. D.Schiffrin., D. Tannen, & E., H. Hamilton (Ed.), In The Handbook of Discourse Analysis. (352-372). Oxford: Blakwell Publishing
Van, Dijk, T.A. (2009). News, Discourse, and Ideology, In The Handbook Of Journalısm Studıes, Editors: Karin Wahl-Jorgensen and Thomas Hanitzsch, pp:191-204.
Yardım, G. ve Doğruel, H. (2019) Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Haber Metinlerinin İncelenmesi: Pippa Bacca Cinayeti Örneği, Erciyes İletişim Dergisi. Cilt 6, sayı 1, ss. 137-148, Ocak 2019, doi:10.17680/erciyes iletisim.516124.