Muhammed İkbal Ve Mehmed Ākif’in Düşüncesinde Kur’an

Bu makalede, Muhammed İkbal ve Mehmed Ākif’in Kur’an birikimi, Kur’an’a yaklaşımları ve āyetleri yorumlama biçimleri incelenecektir. İlk olarak şiirlerinde kullandıkları Kur’an kelimeleri esas alınarak Kur’an birikimi ortaya konacaktır. Kur’an’a bakışları, bu hususta mürācāt ettikleri Cemāleddin Efgānī ve Muhammed Abduh’un yaklaşımları bağlamında işlenecektir. Çünkü her iki grubun Kur’an’a bakışlarında benzeşen yönler bulunmaktadır. Āyetleri yorumlama biçimleri ise manzum tefsirlerden ve diğer yorumlardan örneklerle açıklanacaktır. Görebildiğimiz kadarıyla Kur’an’a vākıf olan bu iki mütefekkir, Kur’an’ı kendilerine iniyormuşçasına okumuşlar, bu bakış açısıyla āyetleri yorumlayarak onu yaşadıkları çağa taşımaya çalışmışlardır.

Anahtar Kelimeler:

İkbal, Ākif, Kur’an kelimeleri, Kur’an’a mürācāt, Yorumlar

Qur’ān In The Thoughts Of Muhammed Ikbal And Mehmed Akif

In this article, Muhammed Ikbal and Mehmed Akif’s Qur'ān knowledge, their approach to Qur’ān and their interpretation style of verses will be examined. First, their Qur’ān knowledge will be manifested based on the Qur’ān words which they used in their poems. Their look to Qur’ān will be examined in the context of Cemāleddin Efgānī and Muhammed Abduh’s approach, who they have applied regarding to this matter. Because there are similar aspects in the look of both groups to Qur’ān. Their interpretation styles of verses shall be explained with examples from written verse commentaries and other interpretations. As far as we could see, these two reflective person who have a grasp of Qur’ān, have read Qur’ān as if it is being revealed only to themselves, tried to carry it to the era they live by interpreting the verses with this point of view.

Keywords:

Ikbal, Akîf, Qur’ān Words, Application to Qur’ān, Current Interpretations,

PDF

___

Abduh, Muhammed ve Reşid Rıza, Tefsīru’l Menār, Kahire: Dāru’l-menār, 1366/1947.
Abduh, Muhammed, Tevhid Risālesi, çev. Sabri Hizmetli, Ankara: Fecr Yayınları, 1986.
Akınoğlu, Mehmet Nafız, Kur’an-ı Kerim’in 30. Cüz’ünün Şiir İle Yorumu Dīnī ve Ahlaki Şiirler, Ankara: Nüve Matbaası, tsz.
Albayrak, Ahmet, “Düşünür, Şāir ve Aydın Olarak Muhammed İkbâl Portresi,” Boyun Eğmeyen Ateşin Dili Muhammed İkbal Hece Aylık Edebiyat Dergisi 17, (2013):12-25.
----------, “Türkçede Muhammed İkbal,” Boyun Eğmeyen Ateşin Dili Muhammed İkbal Hece Aylık Edebiyat Dergisi 17 (2013): 553-657.
Cündioğlu, Dücane, Bir Kur’an Şāiri Mehmed Ākif ve Kur’an Meāli, İstanbul: Kapı Yayınları, 2013.
Durmuş, İsmail, “Şiir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, c. XXXIX, s.144-154.
Düzdağ, Ertuğrul, “Mehmet Ākif Ersoy Hayatı ve Eserleri,” Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Mehmet Ākif Ersoy Özel Sayı Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi 7, (2006).
Erkilet, Alev, “Muhammed İkbal’de İslâmcılık Düşüncesi: Müşterek Ferdiyetçilik İcmâ ve Benlik Temelli İslâmî Diriliş Programı,” Boyun Eğmeyen Ateşin Dili Muhammed İkbal Hece Aylık Edebiyat Dergisi 17, (2013):71-83.
Ersoy, Mehmed Ākif, Safahat. nşr. Orhan Okay ve Mustafa İsen, Ankara: DİB Yayınları, 1992.
Günaydın, Yusuf Turan, “Mehmet Ākif Ersoy Kaynakçası (1911-2007),” Karakter Ābidesi ve Bir Çığlık Olarak Mehmet Ākif Hece Aylık Edebiyat Dergisi 12, (2008): 659-751.
İkbal, Muhammed, “Armağan-ı Hicaz,” Muhammed İkbal Doğudan Esintiler, çev. Ahmed Asrar İstanbul: Düşünce Yayınları, 1981 içinde, s.199-222.
----------, İslam’da Dīnī Düşüncenin Yeniden Doğuşu, çev. Ahmet Asrar, İstanbul: Birleşik Yayınları, tsz. ----------, Benlik ve Toplum, çev. Ali Yüksel, İstanbul: Birleşik Yayınları, 1999.
----------, Cāvidnāme, çev. Annemarie Schimmel, İstanbul: Kırkambar Yayınları, 1999.
----------, “Ḍarb-ı Kelim,” Muhammed İkbal Doğudan Esintiler, çev. Ahmed Asrar, İstanbul: Düşünce Yayınları, 1981 içinde, s.135-195.
Jansen, J.J.G, Kur’an’a Bilimsel-Filolojik-Pratik Yaklaşımlar, çev, Halilrahman Açar, Ankara: Fecr Yayınları, 1993.
Kara, İsmail, “Tanzimattan Cumhuriyete İslamcılık Tartşmaları,” Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları, t.y.
----------, Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi I Metinler Kişiler, İstanbul: Dergāh Yayınları, 2011.
Karaman, Hayrettin, “Efgānī”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, c. X, s. 456-466.
Kurnaz, Cemal, “Halkın Çağdaş Şāiri,” Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Mehmet Ākif Ersoy Özel Sayı Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi 7, (2006): 34-44.
Mahluf, Muhammed, Kelimātu’l-Kur’an. Beyrut: Dāru İbn Kesir, 2002/1423. Mehmed Ākif Ersoy’un Makaleleri, nşr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu ve Diğerleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
Mehmed Ākif’in Kur’an-ı Kerimi Tefsiri-Meviza ve Hutbeleri. nşr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu ve Diğerleri, Ankara: DİB Yayınları, 1992.
Modernleşmek mi İslamlaşmak mı? nşr. Halit Çil, İstanbul: İhya Yayınları, 1983.
Münevver, Muhammed, İkbal ve Kur’anī Hikmet, çev. M. Ali Özkan, İstanbul: İnsan Yayınları, 1995.
en-Nedvī, Ebu’l-Ḥasen, Dr. Muhammed İkbal, çev. Ali Ulvī Kurucu, Ankara: Hilal Yayınları, 1957. ----------, İkbal’in Mesajı, çev. Yusuf Işıcık, İstanbul: Birleşik Yayınları, 1999.
Özervarlı, M. Said, “Muhammed Abduh,” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, c.XXX, s.482-487.
Paçacı, Mehmet, Çağdaş Dönemde Kur’an ve Tefsire Ne Oldu?, İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
Schimmel, Annemarie, Peygamberāne Şāir ve Filozof Muhammed İkbal, çev. Senail Özkan, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1983.
Şahin, Davut, “Muhammed İkbal’in Kur’an Anlayışı,” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2002.
----------, “Muhammed İkbal'in Düşüncesinde Kur’an'ın Yeri”, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, (2014): 19-46.
Türer, Celal, “Muhammed İkbal’in Kur’an Tasavvuru,” Diyanet İlmi Dergi, 46, (2010): 63-78.
Yanar, Işık, “Yirminci Yüzyıl İslam Düşüncesine Mehmet Ākif’in Katkıları,” Karakter Ābidesi ve Bir Çığlık Olarak Mehmet Ākif Hece Aylık Edebiyat Dergisi 12, (2008): 126-135.