Milli Görüş Hareketi: Toplumsal Hareketlerde Çerçeve Değişimi Etkisi

Toplumsal hareketleri başlatan nedenler, bu hareketlerin oluşumu, gelişimi, yayılması ve değişimi, hareketlerin kendilerine müntesip toplaması, bu kişilerin organize edilmesi, harekete her türlü maddi ve manevi kaynağın sağlanabilmesi, hareketin etki kapasitesi ve benzeri özellikler sosyoloji ve siyaset biliminin ilgisini çeken konular olmuştur. Bu konulara cevap arayan toplumsal hareket teorisyenleri farklı kuramlar geliştirmişlerdir. Bu makalede toplumsal hareket teorilerinden yeni toplumsal hareketler ve çerçeve (framing) teorileri ışığında Milli Görüş hareketi incelenmiştir. Fikirlerin doğru bir çerçeve içerisinde hedef kitleye sunulması toplumsal hareketlerin başarı oranını artırmaktadır. Milli Görüş hareketi ilk çerçevesini toplumsal destek bulabileceği bir alana oturtarak hızlı bir büyüme gerçekleştirmiştir. 1990’lardan itibaren bu çerçevenin yeniden düzenlenmesi gerekmiş, ancak hareket bunu başaramamış, 2000’lerden itibaren küçülme ve dağılma sürecine girmiştir. Buna karşın hareketin bir uzantısı olarak Adalet ve Kalkınma Partisi çerçeve değişimi kısmını başarıyla tamamlamış ve kimliğini muhafazakar demokratlık çerçevesi etrafında kurmuştur. Bu şekilde toplumsal desteğini artırarak hızlı bir büyüme trendi yakalamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Milli Görüş; Necmettin Erbakan; toplumsal değişme; toplumsal hareketler; yeni toplumsal hareketler; çerçevelendirme; muhafazakarlık.

PDF

___

Akandere, Osman (2010). “1946 Genel Seçimleri ve Sonuçları Üzerinde İktidar ve Muhalefet Partileri Arasında Yapılan Tartışmalar II”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. c.26, s.76.
-
Adalet ve Kalkınma Partisi (2002). 3 Kasım 2002 Seçimleri Seçim Beyannamesi.
Akdoğan, Yalçın (2003). Muhafazakar Demokrasi. Ankara: AK Parti.
Benford, Robert D. ve David A. Snow (2000). “Framing Process and Social Movements: An Overview and Assessment”. Annual Review of Sociology. 26, pp. 611-639.
Calhoun, Craig (1994). “Social Theory and the Politics of Identity”. Social Theory and the Politics of Identity (Craig Calhoun, Ed.). Blackwell Publishing.
Cohen, Jean L. (1985). “Strategy or Identity: New Theoretical Paradigms and Contemporary Social Movements”. Social Research. 52:4, pp. 663-716.
Çakır, Ruşen (2002). Ayet ve Slogan: Türkiye’de İslami Oluşumlar. İstanbul: Metis Yayınları.
Çınar, Menderes (2006). “Turkey’s Transformation Under the AKP Rule.” The Muslim World. 96:1, pp. 469-486.
Durkheim, Emile (1995[1912]). The Elementary Forms of Religious Life. Trans. by Karen E. Fields. New York: The Free Press.
Epstein, Barbara (1991). Political Protest and Cultural Revolution: Nonviolent Direct Action in the 1970s and 1980s. Berkeley: University of California Press.
Erbakan, Necmettin (1975). Milli Görüş. İstanbul: Dergah Yayınları.
Erbakan, Necmettin (1997). Refah Partisi Savunması: Cumhuriyet Tarihinin En Büyük Kapatma Davası. İstanbul: Fast Yayıncılık.
Erbakan, Necmettin (2013). Davam. Ankara: Başak Matbaacılık.
-
Fazilet Partisi (1999). 18 Nisan 1999 Seçimleri Seçim Beyannamesi.
-
Gümüşçü, Şebnem ve Deniz Sert (2009). “The Power of the Devout Bourgeoisie: The Case of the Justice and Development Party in Turkey”. Middle Eastern Studies. 45:6, pp. 953-968.
Güran, Mehmet Salih ve Hüseyin Özarslan (2015). “Çerçeveleme Teorisi ve Toplumsal Hareketler”. Erciyes İletişim Dergisi Akademia. 4:1, pp. 36-50.
Hall, Stuart (1996). The Question of Cultural Identity. Modernity: An Introduction to Modern Societies (Stuart Hall, et al., Ed.). Blackwell Publishing.
Işık, Gülcan (2011). “Toplumsal Hareketler: Tarih-Kuram ve Kapsam”. Toplumsal Hareketler: Politikadan Edebiyata, Sanattan Sinemaya, Medyadan Toplumsal Algıya Teorik ve Pratik Analizler ve Yansımalar (Ed. Gülcan Işık). Ankara: Nobel Yay.
İçener-Çağlıyan, Zeyneb (2009). “The Justice and Development Party’s Conception of “Conservative Democracy”: Invention or Reinterpretation?” Turkish Studies, 10:4, pp. 595-612.
İslam Toplumu Milli Görüş (IGMG), www.igmg.org erişim 20 Ocak 2016.
Kaplan, Yusuf (2010). “TV-Net Birikimi’ne Dikkat!” Yeni Şafak. 31 Aralık 2010.
Keyman, E. Fuat (2010). “Modernization, Globalization and Democratization in Turkey: The AKP Experience and its Limits”. Constellations. 17:2, pp. 312-327.
Kızıltaş, Erbakan (2011). Herkesin Hocası Erbakan. 4. Baskı. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
Le Bon, Gustave (2002[1895]). The Crowd: A Study of the Popular Mind. New York: Dover Publications.
McCarthy, John D. ve Mayer N. Zald (1977). “Resource Mobilization and Social Movements: A Partial Theory”. The American Journal of Sociology, 82:6, pp. 1212-1241.
Milli Selamet Partisi (1973). Milli Selamet Partisi Programı. Ankara: Elif Matbaacılık.
Milli Selamet Partisi (1973). Milli Selamet Partisi Tüzüğü. Ankara: Elif Matbaacılık.
Milli Selamet Partisi (1973). 1973 Seçim Beyannamesi. İstanbul: Fatih Yayınevi.
Milli Selamet Partisi (1977). 5 Haziran 1977 Seçimleri Seçim Beyannamesi.
Morrison, Denton E. (1971). “Some Notes Toward Theory on Relative Deprivation, Social Movements, and Social Change”. The American Behavioral Scientist, 14(5).
Olson, Mancur (2002[1965]). The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups. 20th print. Cambridge: Harvard University Press.
Pichardo, Nelson A. (1997). “New Social Movements: A Critical Review”. Annual Review of Sociology. 23: 411-430.
Refah Partisi (1991). 20 Ekim 1991 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi. Ankara.
Refah Partisi (1995). 24 Aralık 1995 Seçimleri Seçim Beyannamesi. Ankara.
Saadet Partisi (2002). 3 Kasım 2002 Seçimleri Seçim Beyannamesi.
Saadet Partisi (2011). 12 Haziran 2011 Seçimleri Seçim Beyannamesi.
Safi, İsmail (2005). Türkiye’de Muhafazakarlığın Düşünsel – Siyasal Temelleri ve ‘Muhafazakar Demokrat’ Kimlik Arayışları. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı. Ankara.
Simmel, Georg (1964[1950]). The Sociology of Georg Simmel. Ed. By Kurt H. Wolff. Illinois: The Free Press.
Staggenborg, Suzanne (2016). Social Movements. Second Edition. New York: Oxford University Press.
Staggenborg, Suzanne (1998). “Social Movement Communities and Cycles of Protest: The Emergence and Maintenance of a Local Women’s Movement”. Social Problems. 45(2): 180-204.
Tarrow, Sidney (1998). Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics. New York: Cambridge University Press.
TBMM Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (2012). Ülkemizde Demokrasiye Müdahale Eden Tüm Darbe ve Muhtıralar ile Demokrasiyi İşlevsiz Kılan Diğer Bütün Girişim ve Süreçlerin Tüm Boyutları ile Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi. Dönem 24. Yasama Yılı 3. Ankara: TBMM.
Touraine, Alain (1971). The Post Industrial Society, Tomorrow’s Social History: Classes, Conflicts and Culture in the Programmed Society. Translated by Leonard F. X. Mayhew. New York: Random House.
Zaman, 20 Temmuz 2007. “Erdoğan: Meclis Dışında Bir Cumhurbaşkanı Formülüne Karşıyım”.
Zaman, 4 Aralık 2009. “Almanya Milli Görüş’e 14 Ayda Dördüncü Baskın”.