İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Türkiye-İspanya İlişkileri (1923-1939)

I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı’nın yaşandığı periyod Türkiye ve İspanya için var olma ve ayakta kalabilme mücadelesinin yaşandığı çok önemli bir zaman dilimidir. Akdeniz’in iki ayrı ucunda yer alan Türkiye ve İspanya devletleri arasındaki ilişki, tarihsel süreç açısından oldukça eskiye gitmektedir. Çalışma Türkiye Cumhuriyeti ve İspanya devleti arasındaki ilişkileri, 1923-1939 yılları arasında siyasi ve ekonomik açıdan ele almakta, konjonktürel gelişmelerin ikili ilişkileri nasıl etkilediğini analiz etmeye çalışmaktadır. 1923 yılından 1939 yılına kadar Krallık, Cumhuriyet ve İç Savaş dönemlerini yaşayan İspanya’nın Türkiye ile ilişkilerinin siyasi ve ekonomik olarak her üç evrede nasıl bir gelişme gösterdiği çalışmada cevap aranan temel soru olmuştur. Çalışma doküman analizi metoduyla Türkiye’nin bakış açısıyla Türkiye-İspanya ilişkilerini 1923-1939 yılları arasında ele alınarak, Türk dış politikası perspektifiyle değerlendirilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti arşiv kaynakları, resmi ve süreli yayınlar ile ikincil kaynaklar açısından ele alınan çalışmada Türkiye – İspanya ilişkilerinin erken sayılabilecek olan 1923-1939 yılları arasındaki safhaları Türkiye açısından ele alınarak tarihsel bir perspektif açısından analiz edilmiştir. Yapılan çalışma sahip olduğu orijinal kaynakları, geniş perspektiften bakış açısı, yapılan analiz ve özgünlüğü ile İspanya ve Türkiye arasındaki ilişkilere literatüre kaynaklık etmesi beklenmektedir. 1923- 1939 yılları arasında Türkiye-İspanya ilişkileri ele alındığında iki ülkenin karşılıklı olarak ikili ilişkileri gerçekleştirmek üzere ortaya koydukları iradenin İspanya’da yaşanan istikrarsız siyasi gelişmeler nedeniyle istenilen seviyede olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, İspanya, Dış Politika, Tarih, Uluslararası İlişkiler

Turkey-Spain Relations in the Period Between the Two World Wars (1923-1939)

The period of World War I and World War II is a very important period of time for Turkey and Spain, where the struggle for existence and survival is experienced. The relationship between the states of Türkiye and Spain, which are located at two different ends of the Mediterranean, goes back a long way in terms of historical process. The study dealt with the relations between the Republic of Türkiye and Spain from a political and economic point of view between the years 1923-1939 and tried to analyze how cyclical developments affect bilateral relations. The main question sought to be answered in the study was how the relations of Türkiye and Spain, which lived through the periods of the Kingdom, the Republic and the Civil War from 1923 to 1939, developed politically and economically in all three phases. The study evaluates Türkiye-Spain relations from the perspective of Türkiye with the method of document analysis between the years 1923-1939 and evaluates them from the perspective of Turkish foreign policy. In the study, which was handled in terms of archival sources, official and periodicals and secondary sources of the Republic of Türkiye, the phases of Türkiye-Spain relations between the years 1923-1939, which can be considered as early, were discussed in terms of Türkiye and evaluated in terms of historical perspective. The study is expected to be a source of literature on the relations between Spain and Türkiye with its original sources, broad perspective, analysis and originality. Considering the Türkiye-Spain relations between 1923-1939, it was seen that the will of the two countries to realize bilateral relations was not at the desired level due to the unstable political developments in Spain.

Keywords:

Türkiye, Spain, Turkish Foreign Policy, History, Diplomacy,

PDF

___

I. Official Publications
Aral, Hamid (1968). Dışişleri Bakanlığı 1967 Yıllığı, Ankara, Ankara Basım ve Ciltevi, p. 878-882
Aykut, Selim Sabit (1944). İktisadî ve İçtimaî Türkiye Rakkamlarla Türkiyede Harici Ticaret Volume: 1. Ankara.
Dışişleri Bakanlığı Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü, (1974). Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl Cumhuriyetin İlk On Yılı ve Balkan Paktı (1923-1934). Ankara.
Dışişleri Bakanlığı Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü, Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl: Montreux ve Savaş Öncesi Yılları (1935-1939).
Dışişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı Yıllığı 1964-1965. , p. 469-471.
Kaya, Şevket (1940). Türkiye Haricî Ticaret Tahlil ve Mukayese Raporu 1930-1938. İstanbul, Güneş Yayıncılık.
II. Source Works and Reviews
Aladağ, Seçil (2011). İspanya İç Savaşı ve Türkiye, Unpublished Master Thesis. İzmir, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Alantar, Özden Zeynep (1994). “Türk Dış Politikasında Milletler Cemiyeti Dönemi”, Faruk Sönmezoğlu (Ed.), Türk Dış Politikasının Analizi. İstanbul, Der Yayınları, p. 49-78.
Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995. Alkım Yayınevi.
Birlik, Gültekin K. (2016), "İspanya İç Savaşında (1936-1939) Türkiye’nin Dış Politikası", Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12/24, p. 122-155.
Bookchin, Murray (2014). Devrimci Halk Hareketleri Tarihi Spartakistlerden İspanya İç Savaşına (Üçüncü Devrim), Translator., Akın Sarı, Ankara, Dipnot Yayınları, p. 252.
Cajal, Máxımo (2009). “The Alliance of Civilizations: A Spanish View”, Insight Türkiye, Volume 11, Issue 3, p. 45-55.
Carpintero, Rafael (2012). “Turkish Literature Published in Spain (1954-2010)”, I.U. Journal of Translation Studies, Issue 5, p. 121-144.
Chislett, William (2009). “Spain and Türkiye: A Budding Relation”, ARI Real Instituto Elcano, 63, p. 1-7.
Dokuyan, Sabit ve Murat Sıtkı Karabulut (2019). “İspanya İç Savaşı’nın Başlaması ve Savaşın Türk Basınındaki Yansımaları (1936)”, Journal of Academic History and Thought, 6/4, p. 1186-1915.
Esenwein, George (2007). "Spanish Civil War: Franco’s Nationalist Army", A Military History Of Modern Spain From the Napoleonic Era to the International War on Terror, Ed., Wayne H. Bowen and Jose´ E. Alvarez, Praeger London, Security International, p. 68-70.
Gökşenli, Ebru Yener (2013). "İç Savaş ve Savaş Sonrası İspanyası’nın İlk Döneminde Toplumsal Değişim", İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Volume 3, Issue 26, p.145-170.
Hamoun, Caid Haddou ben (1996). One of the Rif chiefs who fought against the Spanish in the Rif Mountains of Morocco, sent a congratulatory message to the Paris Office, the most important representative of the Ankara Government, after the Turkish armies defeated the Greek forces on September 9, 1922; Bilâl N. Şimşir, Bizim Diplomatlar, Bilgi Yayınevi.
Kamen, Henry. Golden Age Spain. Palgrave Macmillan.
Lacoste, Yves (2008). Büyük Oyunu Anlamak Jeopolitik Bugünün Uzun Tarihi, Translator. İsmet Akça, İstanbul, NTV Yayınları.
Lecha, Eduard Soler i (2011). "Spanish-Turkish Relations: In Tune Despite the European Stalemate", CIDOB International Yearbook 2011, p. 201-207.
Lezcano, Victor Morales (1991). "İspanya ve Türkiye: Birbirlerini Tanımamazlıktan Yakınlaşmaya Doğru", OTAM (Journal of Ankara University Ottoman History Research and Application Center), Issue 2, p. 217-229.
Mestres Laia, Eduard Soler i Lecha (2006). "Spain and Türkiye: A Long-Lasting Alliance in a Turbulent Context?", Insight Türkiye, Vol 8, No 2, p. 117-126.
Dışişleri Bakanlığı, Dışişleri Baknlığı Yıllığı 1964-1965, p. 469-471.
Paz, Abel (1996). Halk Silahlanınca Durruti ve İspanya Anarşist Devrimi, Translator, Gün Zileli, İstanbul, Kaos Yayınları.
Phillips Jr, William D., Carla Rahn Phillips (2018). İspanya’nın Kısa Tarihi. Translator Tuna Erkmen. İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Pietro, Nenni (1973). İspanya’da İçsavaş ve Faşizm. Translator Orhan Suda. İstanbul, Suda Yayınları.
Sandoval, José and Manuel Azcarate (1969). İspanya İç Savaşı 1936-1939, translator, Mehmet Harmancı, İstanbul, Köprü Yayınları, p. 11-12.
Sertel, Savaş (2015). "Türk Hariciye Raporlarına Göre İspanya İç Savaşı (1936-1939)", Journal of Historical Studies, Volume 34, Issue 57, p. 271-290.
Şenyıldız, Özlem (2017). “Savaşa Katılan Yabancı Yazarların Gözünden İspanyol İç Savaşı”, Folklore/Literature, Volume 23, Issue 92, p. 141-154.
Şimşir, Bilâl N. (2001). Atatürk ve Yabancı Devlet Başkanları Volume III İspanya-Polonya. Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Şimşir, Bilâl N. (1990). Lozan Telgrafları I (1922-1923). Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Şimşir, Bilâl N. (1994). Lozan Telgrafları II (February- August 1923). Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Tabakoğlu, Hüseyin Serdar (2007). "The Re-Establishment of Ottoman-Spanish Relations in 1782", Türkoloji Araştırmaları, p. 496-524.
Uyanık, Eyüp (2006). Türkiye-İspanya İlişkileri (1923-1939). Unpublished Master Thesis. İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi Enstitüsü.
İstanbul Cervantes Institute, https://estambul.cervantes.es/tr/hakkimizda.htm, (Date Accessed September 10, 2021)