Benford Kanunu’nun Vergi Denetiminde Kullanımı ve Bir Örnek Uygulama

Türk Vergi Sistemi’nde vergileme, esas olarak beyan usulüne dayanır. Beyan usulüne dayanması, mükelleflere hareket serbestisi sağlamaktadır. Bu durum da bir kontrol mekanizmasını gerektirmektedir. Bu sebeple, vergi denetiminin önemli bir işlevi bulunmaktadır. Vergi denetimi sayesinde, mükelleflerin beyanlarını doğru bir şekilde yapıp yapmadığı tespit edilerek önemli bir gelir kaybının önüne geçilmektedir. Ancak sistemde yaşanan birtakım sıkıntılardan dolayı denetimden istenen verim sağlanamamaktadır. Bu sorunların çözümünde Benford Kanunu kullanılabilir. Benford Kanunu denetimde, bir ön kontrol mekanizması olarak denetlenecek olan şirketin seçilmesi sırasında yol gösterir. Bu çalışmada, Benford Kanunu’nun kullanılabilirliğini göstermek amacıyla, bir şirketten alınan veriler incelenerek bir uygulama yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Benford Kanunu, Vergi Denetimi, Rakamsal Analiz, Birinci Basamak Testi, Ki-Kare Uygunluk Testi

Utilization of Benford Law in Tax Audit and Its Application

Taxing in turkish tax system, is mainly based on declaration. Taxing based on declaration assures mobility to taxpayers. So this situation necessitates a control mechanism. Therefore tax audit has an important role. By means of tax audit, tax evaison is obstructed by ascertaining whether the declaritions of taxpayers are correct. But cause of problems of system tax audit is not as efficient as wanted. Benford Law should be used in solving this problems. Benford Law guides as pre-control mechanism while selecting corporation for auditing. In this study, with the purpose of showing Benford Law’s usability, a practise is performed by obtaining datas from a corporation.

Keywords:

Benford Law, Tax Audit, Digital Analysis, First Digit Test, Chi-Square Test,

PDF

___

Akkaş M. E. (2007). Denetimde Benford Kanunu’nun Uygulanması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 191 – 206.
Batun M. (2009). Benford Yasası ve Vergi Denetiminde Kullanılabilirliği, Yaklaşım Dergisi, Sayı:204, Aralık, http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=10747, (Erişim Tarihi: 15.11.2015).
Boztepe E. (2013). Benford Kanunu ve Muhasebe Denetiminde Kullanılabilirliği, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran, 73-83.
Browne M. W. (1998). Following Benford’s Law, or Looking Out for No. 1, The New York Times, Science, http://www.nytimes.com/1998/08/04/science/following-benford-s-law-or-looking-out-for-no-1.html?pagewanted=all. (Erişim Tarihi: 16.04.2016).
Cho W. K. T., ve B. J. Gaines (2007). Breaking the (Benford) Law: Statistical Fraud Detection in Compaign Finance, The American Statistician, Vol:61, No:3, 218-223.
Demirci Z. ve O. Avcı (2016). Vergi Denetiminde Alternatif Bir Yol: Benford Kanunu, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 329, Şubat, 100-111.
Durtschi C., W. Hillson ve C. Pacini (2004). The Effective Use of Benford’s Law to Assist in Detecting Fraud in Accounting Data, Journal of Forensic Accounting, Vol: 5, 17-34.
Erdoğan M., C. Elitaş, M. Erkan, O. Aydemir (2014). Muhasebe Hilelerinin Denetiminde Benford Yasası, Gazi Kitabevi, Yalova.
Güngör M. ve Y. Bulut (2008). Ki-Kare Testi Üzerine, Doğu Anadolu Araştırmaları, Cilt: 7, Sayı: 1, Ekim, 84-89.
Kalaycı Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı, Asil Yayın Dağıtım.
Kılıçoğlu M. (2016). Vergi Denetiminin Etkinliği ve Vergi Etiği, E-Yaklaşım Dergisi, Sayı: 285, Eylül, http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=29064, (Erişim Tarihi: 14.10.2016).
Korkmaz M. (2016). Vergi Denetimi, Vergi Ceza Tutarları ve Kayıt Dışı Ekonominin Vergi Cezalarının Caydırıcılığına Etkisi, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 330, Mart, 120-127.
Miller S. J., A. Berger ve T. Hill (2010). Theory and Applications of Benford’s Law, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
Nigrini M. J. ve L. J. Mittermaier (1997). The Use of Benford’s Law as an Aid in Analytical Procedures, Auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol: 16, No: 2, Fall, 52-67.
Pehlivan O. (1986). Vergi Denetimi ve Vergi Denetiminde Etkinlik, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 62, Ekim, http://www.vergidunyasi.com.tr/dergiler.php?id=543, (Erişim Tarihi: 14.10.2016).
Pericchi L. ve D. Torres (2011). Quick Anomaly Detection by The Newcomb- Benford Law, with Applications to Electoral Processes Data from The USA, Puerto Ricoand Venezuela, Statistical Science, Vol: 26, No: 4, 502-516.
Pietronero L., E. Tosatti, V. Tosatti ve A. Vespignani (2001). Explaning The Uneven Distribution of Numbers in Nature: The Laws of Benford and Zipf, Elsevier, Vol: 293, 297-304.
Singleton T. W. (2001). Understanding and Applying Benford’s Law, Isaca Journal, Vol: 3, 1-4.
Tekin F. ve A. Çelikkaya (2013). Vergi Denetimi, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Mart.
Yanık R. ve T. H. Samancı (2013). Benford Kanunu ve Muhasebe Verilerinde Uygulanmasına Ait Kamu Sektöründe Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 17, Sayı:1, 335-348.