Ayrımcılığın İnsan Hakları Boyutu ve 'Pozitif Ayrımcılık'

Ayrımcılık olgusu çok yönlü incelenmesi gereken çok boyutlu bir sorundur. Ayrımcılık kişilerin kişisel bir takım özelliklerinden kaynaklanabildiği için psikolojik, toplumsal ve gruplararası ilişkiler etrafında şekillenebildiği için sosyolojik, hukuktaki eşitlik ilkesini zedelediği için hukuki, siyasi kararlar ve ülkedeki düzenlemelerden kaynaklandığında ya da düzenlemeler ve kararlar yoluyla önlenemediğinde siyasi bir sorun olarak karşımıza çıkar. Diğer taraftan ayrımcılık insan hakkı ihlalidir ve temel bir insan hakları sorunudur. Bu çalışmada ayrımcılık sorunun çok boyutlu bir sorun olduğu ancak ayrımcılıkla mücadele edilirken sorunun insan hakları boyutunun ihmal edildiği ileri sürülmektedir. Bu çerçevede - ‘fiili eşitliğin sağlanması aracı’ ve ‘farklı grupların eşit temsil edilmesine dayanan bir siyaset biçimi’ olarak - pozitif ayrımcılık uygulamalarının sorunun insan hakları boyutu gözden kaçırıldığı takdirde ayrımcılıkla mücadelede başarılı olmasının mümkün olmadığı savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İnsan Hakları, Ayrımcılık, Pozitif Ayrımcılık, Kimlik, İnsan Haklarının Etik Eğitimi

The Human Rights Dimension of Discrimination and ‘Positive Discrimination’

Discrimination fact is a multidimensional problem that needs to be examined in detail. Discrimination is a psychological problem because it can be caused by personal features. It is also a sociological problem because it can be affected by social and intergroup relations. By the way it is a legal problem because it undermines the principle of equality in the law. When political decisions and regulations in the country cause discrimination or when discrimination cannot be prevented by regulations and decisions the discrimination problem emerges as a political problem. On other hand, discrimination is a ‘human rights’ violation and a fundamental human rights issue. In this essay, it is suggested that while combatting discrimination the human rights dimension is usually ignored. In this framework, it is argued that the application of positive discrimination would not possible to be successful if the human rights dimension of the problem is ignored.

Keywords:

Human Rights, Discrimination, Positive Discrimination, Identity, Ethical Education of Human Rights,

PDF

___

Ayra, Divya, “Hindistan üniversitelerinde 'kast intiharları'”, erişim tarihi 23.10.2014,
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2011/09/110927_india_caste.shtml.
Akbaş, Kasım ve Şen, İlker Gökhan, “Türkiye’de Kadına Yönelik Pozitif Ayrımcılık: Kavram, Uygulama ve Toplumsal Algılar”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Fakültesi 20. Yıl Özel Sayısı, (2013): 165-189.
Aydın, Suavi, Kimlik Sorunu, Ulusallık ve Türk Kimliği, Ankara: Öteki Yayınevi, 1998.
Bell, Mark, “Positive Action –Introducing the Concept”, Putting Equality into Practice-What Role for Positive Action?, Belçika: Avrupa Komisyonu, 2007. erişim tarihi 11.10.2014,
http://bookshop.europa.eu/en/putting-equality-into-practice-pbKE7707098/
Çotuksöken, Betül, İnsan Hakları Ve Felsefe, 2. bs., İstanbul: Papatya, 2012.
Deane, Tameshnie, “A Commentary On The Positive Discrimination Policy of İndia”, erişim tarihi 29.10.2014,
http://www.saflii.org/za/journals/PER/2009/2.html.
Dinçkol, Bihterin, “Kadın Erkek Eşitliği için Pozitif Ayrımcılık”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, (2005): 101-107.
Doytcheva, Milena, Çokkültürlülük, çev. Tuğba Akıncılar Onmuş, İstanbul: İletişim. 2009.
Eastland, Terry, “The Case Against Affirmative Action”, William and Mary Law Review 34/1, (1992): 33-53.
Fiss, Owen M., “Affirmative Action as a Strategy of Justice”, Faculty Scholarship Series, Paper 1322, (1997), erişim tarihi 21.09.2014,
http://digitalcommons.law.yale.edu/fss_papers/1322
Güriz, Adnan (ed.), Adalet Kavramı, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2001.
Hermann, Dirk, “The Current Position Of Affirmative Action”, Solidarity Institute Research Report, (2010), erişim tarihi 12.09.2014,
http://navorsing.co.za/wpcontent/uploads/2010/05/Thecurrentpositionofaffirmativeaction080919Rapport.pdf.
Jennings Marian, “Positive Action in Politics-Lessons and Challenges from Employment Equality Law”, The Political Studies Association of Ireland Annual Conference Papers, 2010, erişim tarihi 21.09.2014,
http://www.dit.ie/psai/papers/.
Kılıçbay, Mehmet Ali, “Kimlikler Okyanusu”, Doğu Batı Dergisi 23, (2003): 155-163.
Kuçuradi, İoanna (ed.), İnsan Haklarının Felsefi Temelleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1996.
Kuçuradi, İoanna, İnsan ve Değerleri, 3. bs., Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. 2003.
Kuçuradi İoanna & Paker Bülent (ed.), Elli Yıllık Deneyimlerin Işığında Türkiye’de ve Dünyada İnsan Hakları , 2. bs., Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2004.
Kuçuradi, İoanna, Etik, 4. bs., Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2006.
Kuçuradi, İoanna, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2007.
Maalouf, Amin, Ölümcül Kimlikler, çev. Aysel Bora, İstanbul: Yapı Kredi, 2009.
Özkazanç Alev, “Eğitim ve Çokkültürlülük: Amerikan Üniversitelerinde Irk ve Kültür Savaşları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 55/4, (2001): 111- 142.
Schnapper Dominique, Öteki ile İlişki, çev. Ayşegül Sönmezay, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2005.
Sowell, Thomas, "Affirmative Action" A Worldwide Disaster, Commentary 88/6, (1989): 21-41.
Tacar, Pulat, Kültürel Haklar, Ankara: Gündoğan, 1996.
Tanör, Bülent, Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 3. bs., İstanbul: BDS, 1994.
Tepe, Harun, “Kimlik, Kimlikler ve İnsan Hakları”, Elli Yıllık Deneyimlerin Işığında Türkiye’de ve Dünyada İnsan Hakları, (ed.) İoanna Kuçuradi & Bülent Paker (Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2004) , 2. bs., s. 88-98.
Tepe, Harun, “Etik Bir Sorun Olarak Ayrımcılık”, Felsefelogos Dergisi 29, (2006): 31-37.
Tepe, Harun, “Sosyal Haklar ve İnsan Hakları: Sosyal ve Ekonomik Haklar Olmadan İnsan Hakları Korunabilir mi”, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiriler, (ed.) Nergiz Mütevellioğlu & Mehmet Zanbak (Ankara: Belediye-İş, 2009), s. 97-105.
Uluç, Güliz, Medya ve Oryantalizm, İstanbul: Anahtar, 2009.
Uzpeder, Ebru., Davova/Roussinova Savelina, Özçelik, Sevgi & Gökçen, Sinan (ed.), Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Hak Mücadelesi, çev. Taboğlu, Ezgi. & Öney, Sezin, İstanbul: Mart Matbaacılık, 2008.
Üşür, Serpil, Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi ‘Türk Kadını Ve Fırsat Eşitliği’ Paneli, (2003): 13-19, erişim tarihi 23.10.2014, http://sam.baskent.edu.tr/paneller.php.
Weiwei, Li, “Equality and Non-Discrimination Under International Human Rights Law”, Norwegian Centre for Human Rights University of Oslo Research Notes, 2004, erişim tarihi 21.10.2014, http://www.humanrights.uio.no/forskning/publ/publikasjonsliste.html.
Young, Irıs Marian, Justice And The Politics Of Difference. Princeton: Princeton University, 1990.
Raporlar ve Belgeler
Affirmative Action: A Global Perspective, Global Rights-Partners for Justice Report, 2004, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.globalrights.org/site/DocServer/AffirmativeAction_GlobalPerspective.pdf.
American Convention On Human Rights "Pact Of San Jose, Costa Rıca", erişim tarihi 30.09.2014. http://www.oas.org/dil/treaties_B32_American_Convention_on_Human_Rights.htm.
Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, erişim tarihi 02.11.2014. http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/005.htm.
Council Directive 2000/43/EC of 29 June 2000 implementing the principle of equal treatment between persons irrespective of racial or ethnic origin, erişim tarihi 02.11.2013. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/?uri=CELEX:32000L0043.
Guatemala Raporu, erişim tarihi 30.09.2014, http://sim.law.uu.nl/SIM/CaseLaw/uncom.nsf/804bb175b68baaf7c125667f004cb333/2b8c67ee7e7b5c5cc125663c00343aad?OpenDocument.
Guide for Roma Activists, 2010, erişim tarihi 11.11.2014, http://www.erionet.eu/publications.htm.
ILO Discrimination Convention, erişim tarihi 23.10.2014. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---declaration/documents/publication/wcms_decl_fs_85_en.pdf.
International Covenant on Civil and Political Rights, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/ccpr.aspx.
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CESCR.aspx.
International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CERD.aspx.
OAS Declaration of the Rights and Duties of Man, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.hrcr.org/docs/OAS_Declaration/oasrights.html.
Report of the Regional Workshop for the Adoption and Implementation of Affirmative-Action Policies for People of African Descent in the Latin American and Caribbean Region, erişim tarihi 30.09.2014, http://www.iidh.Der.cr/comunidades/diversidades/docs/div_enlinea/add3.htm.
Summary of CEDAW General Recommendations, erişim tarihi 30.09.2014,
http://thewomensresourcecentre.org.uk/wp-content/uploads/2012/12/ cedaw_summary_of_general_recommendations.pdf.
The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, erişim tarihi 30.09.2014. http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/.
The Universal Declaration of Human Rights, erişim tarihi 23.12.2014. http://www.un.org/en/documents/udhr/.
World Conference against Racism, Racial Discrimination, Xenophobia and Related Intolerance, erişim tarihi 01.10.2014. http://www.un.org/WCAR/durban.pdf.