Alamut'ta Sünnî Bir Şeyh: III. Hasan Nev Müselman

İslâm dünyasında siyasî ve itikadî ihtilaflara bağlı olarak ortaya çıkan Bâtınîler, uzun yıllar İslâm dünyasında kurulu düzeni sarsan, yıkıcı faaliyetlerde bulunmuşlar, pek çok değerli devlet ve din adamına suikastlar düzenleyip, topluma dehşet saçmışlardır. Bâtınîler, mevcut siyasî ve dinî düzeni yıkmak ve kendi görüşlerini kabul ettirmek için her türlü yolu mubah saymışlar, hiçbir grup hatta Yahudiler ve Hristiyanlar dahi onlar kadar Müslümanlara zarar verememiştir. Ancak 607/1210 yılında Alamut Şeyhi olan Celaleddin III. Hasan kendisinden önceki şeyhlerin itikadı olan Şiî-İsmailî inancını reddederek Sünnî İslâm inancını benimsediğini ilan etmiş, kendisine Abbâsî halifesi Nâsır li-Dinillâh tarafından "Nev Müselman- Yeni Müslüman" lakabı verilmiştir. Bu makalemizin konusunu Celaleddin III. Hasan Nev Müselman'ın hayatı ve Alamut şeyhliği dönemindeki faaliyetleri oluşturmaktadır.

A Sunnı Sheikh in Alamut: III. Hasan Nev Muselman

Batiniyya which arised due to political and creed disputes in the Islamic World, was engaged in an activities that demolishing established order; terrorized society by assassinating plenty of valuable statesman and cleric long years. Batiniyya accepted licit for all ways to destroy existing political and religious order and to sell on their opinions. Even Jews and Christians could not damage Muslims as they did. However, Celaleddin III. Hasan who became Alamut Sheikh in 670/1210, refused Shiite-Ismaili belief which is creed of sheiks before him and declared that he adopted Sunni Islam belief. He was nicknamed as "nev müselman-new muslim" by Abbasid caliph Al-Nasir li-Din Allah. The subject of this article is Celaleddin III. Hasan The New Muslim's life and activities in period of his Alamut Seikh.

___

Barthold, Vasilij Viladimiroviç, Halife- Sultan, çev. İlyas Kamalov, İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2006.
Cüveynî Alaaddin Ata Melik, Tarih-i Cihan Güşa, çev. Mürsel Öztürk, Ankara: TTK Yayınları, 2013.
Ebü'l-Ferec, İbnü'l-İbrî Barhebracus Yuhanna, Abû'l-Farac Tarihi, trc. Ömer Rıza Doğrul, Ankara: TTK Yayınları, 1945.
Ebû Şâme, Şihabüddin Ebû Muhammed Abdurrahman b. İsmâil, Kitâbü Ravzateyn fî Ahbâri Devleteyn en-Nûriyye ve's-Selâhiyye, thk. İbrahim Şemsüddin, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2002.
Ebuzziya Tevfik, Hasan bin Sabbah, Kostantiniye: Matbaa-i Ebüzziya, 1300.
Eyyübî, Muhammed b. Takıyyüddin Ömer İbn Şahinşah, Mizmârü'l-hakâik ve Sırrü'l-Halâik, thk. Hasan Hebeş, Kahire: el-Hey'etü'l-Mısriyyeti'l-Âmme li'l- Kitâb, 2005.
Faruk Ömer Fevzi, el-Hilafetü'l-Abbâsiyye: es-Sukût ve'l-İnhiyâr, Amman: Dârü'ş-Şürûk, 1998.
Daftary, Ferhad, İsmaililer: Tarihleri ve Öğretileri, çev. Erdal Toprak, İstanbul: Doruk Yayınları, 2005.
Hemedânî, Reşidüddin Ebü'l-Fazl b. Ebi'l-Hayr Fazlullah, Camiü't-Tevarih, yay. Ahmet Ateş, Ankara: TTK Yayınları, 1957.
İbnü'l-Esîr, İzzüddin b. Ebi'l-Hasen Ali b. Muhammed, el-Kâmil fi't-Târîh, thk. Ebü'l-Fida' Abdullah el-Kâdî, Beyrut: Dârü'l-İlmiyye, 1987.
İbnü'l-Furat, Nasırüddin Muhammed b. Abdürrahim b. Ali, Târîhu İbni'l- Furat, thk. Hasan Muhammed Şemma', Basra: 1970.
İbnü'l-İmâd, Ebü'l-Felah Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed, Şezerâtü'z- Zeheb fî Ahbâri men Zeheb, thk. Abdülkadir Arnaut, Mahmûd Arnaut, Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1991.
İbnü's-Sâî, Ebû Talib Taceddin Ali b. Enceb b. Osman, el-Câmiü'l-Muhtasar fi Unvâni't-Tevârih ve Uyûni's-Siyer, nşr. Mustafa Cevad, Bağdat: Matbaatü's- Süryaniyye el-Katolikiyye, 1934.
İlhan, Avni, "Bâtıniyye", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992, c. V, s. 190-191.
İmadüddin Katib Muhammed b. Muhammed b. Hamid el-İsfahani , Kitabu Tarihi Devleti Âli Selcuk, Bündari Muhtasarı Mısır: Şeriketü Tab'ı Kütübi'l- Arabiyye, 1318/ 1900.
Lochart, Laurence, "Hasan Sabbah ve Haşişiler", çev. Süleyman Tülücü, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26, (2006): 231-238.
Lewis, Bernard, Haşişiler Ortaçağ İslâm Dünyasında Terörizm ve Siyaset, çev. Ali Aktan, İstanbul: Sebil Yayınları, 1995.
Madelung, Wilferd, "İsmâilîlik: Eski ve Yeni Davet", Dini Araştırmalar Dergisi , (2006): 281-294.
Makrîzî Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Ali b. Abdülkadir (845/1442), es Suluk li-Ma'rifeti'l-Muluk, thk. Muhammed Abdülkadir Ata, Beyrut: Daru'l- Kutubi'l-İlmiyye, 1418/1997.
Nesevî, Şihabüddin Muhammed b. Ahmed b. Ali (639/1241), Sîretü Sultan Celâlüddin Menkübirtî, thk. Hafız Ahmed Hamdi, Dâru'l-Fikri'l-Arabî.
Öz, Mustafa, "Nizâriyye", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2007, c. XXVII, 200.
Özaydın, Abdülkerim, " Alamut", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989, c. II, s.336-337.
Sıbt İbnü'l-Cevzî, Ebü'l-Muzaffer Şemseddin Yusuf b. Kızoğlu, Mir'âtü'z- Zamân fî Târîhi'l-A'yân, Dâiretü'l-Maârifi'l-Osmaniyye, Haydarabad, /1951.
Süyûtî Ebü'l-Fazl Celalüddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, Târîhu'l-Hulefâ, thk. Muhammed Muhyuddin Abdülhamit, Kahire: el-Mektebetü't-Ticâretü'l- Kübrâ, 1969.
Şentürk, Onur Kutlu, "Ortaçağ Nizârî İsmâilîlerinde Fedailik Kurumu", Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
Waterson, James, Alamut'un Fedaileri, çev. Özgür Özol, İstanbul: İkon Yayınları; 2012.
Yâfiî, Afifüddin Abdullah b. Es'ad b. Ali el-Yemâni, Mir'âtü'l-Cenân ve İbretü'l-Yakzân fî Ma'rifeti Havâdisi'z-Zamân, nşr. Halil Hasûr, Beyrut: Dâru'l- Kütübi'l-İlmiyye, 1471/1997.
Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, Târîhü'l- İslâm ve Vefeyâtü'l-Meşâhir ve'l-A'lâm, thk. Beşar Avad Maruf, Müessesetü'r- Risale, Beyrut,1424/2003.