METİN REYHANOĞLU, ŞÜKRAN SIRKINTIOĞLU YILDIRIM

Aile İşletmelerinde Aile Değerlerinin Örgüt Kültürüne Etkisi

Ekonomik, siyasal, kültürel ve sosyal şartlarda oluşan değişim işletmelerin bu değişime ayak uydurmalarını gerekli kılmaktadır. Bir örgütteki kültürün oluşmasına egemen olan değer ve inançlar işletmenin devamlılığında oldukça önemli bir araçtır. Örgüt kültürü, örgüt içinde yer alan kurucu, aileden çalışanlar, aileden olamayan çalışanlar, yönetici ve liderlerden etkilenmektedir. Bu etki, aralarında kan ve duygu bağı olan aile işletmelerinde çok daha güçlü olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı aile işletmesinin sürdürülebilir olmasında önemli etkisi olan örgüt kültürüne, aile değerlerinin etkisinin saptanmasıdır. Bu amaca ilişkin görgül çalışma, Antakya’daki aile işletmelerine anket tekniği kullanılarak uygulanmıştır. Aile değerleri için Schwartz’ın Değerler Araştırması ve örgüt kültürü için de Denison’un Örgüt Kültürü ölçekleri kullanılmıştır. Aile işletmelerinde aile değerleri boyutlarının örgüt kültürüne etki ettiği regresyon analizi sonucunda saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aile İşletmeleri, Aile Değerleri, Örgüt Kültürü, Schwartz Değerler Araştırması, Denison Örgüt Kültürü

PDF

___

Akgül, A. & Çevik, O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara: Emek Ofset.
Alpugan, O. (1998). Küçük İşletmeler, Ankara: Alfa Yayıncılık
Aronoff, C. (2004). Self-perpetuation family organization built on values: Necessary condition for long-term family business survival, Family Business Review, 17(1), 55-59.
Ateş, Ö. (2005). Aile Şirketlerinde Değişim ve Süreklilik, Yayın No:56, Ankara: Ankara Sanayi Odası Yayını.
Bacanlı, H. (2002), Değer Tercihleri: Psikolojik Kavram Analizleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bakan, İ., Büyükçeşme, T. & Bedestenci, Ç. (2004). Örgüt Sırlarının Çözümünde Örgüt Kültürü, İstanbul: Alfa Akademi Basım Yayım.
Barry, B. (1975). The development of organization structure in the family Firm, Journal of General Management, 293-315.
Baykal, A. N. (2002). Babalar, Oğullar ve Kızlar, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Berberoğlu, G. (1991). Karşılaştırmalı Yönetim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Bryman, A. & Cramer, D. (1997). Quantitative Data Analysis with SPSS for Windows, London: Routhledge.
Chua, J. H., Chrisman J. J. & Sharma, P. (1999), Defining the family business by behavior, Entrepreneurship Theory and Practice, 23(4), 112-123.
Danes, M. S., Heather, R. H. & Donald, Mc T. (2005). Gendered discourse about family business, Family Relations, 54(16), 116-130.
Denison, D. R. & Mishra, A. K. (1995). Toward a theory of organizational culture and effectiveness, Organization Science, 6(2), 204-223.
Denison, D., Lief, C. & Ward, J. L. (2004), Culture in family-owned enterprises: Recognizing and leveraging unique strengths, Family Business Review, XVII(1), 61-70.
Doğruer, E. (2002). Yönetimde Kültür ve Değerlerin Yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdoğmuş, N. (2004). Aile işletmeleri: İkinci kuşağın yetiştirilmesi, 1. Baskı, İstanbul: İGİAD Yayınları.
Fındıkçı, İ. (2005), Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, İstanbul: Alfa Yayınları.
Genç, N. & Karcıoğlu, F. (2004). Aile işletmelerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri bir uygulama, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Bildiri Kitabı, Nisan 17-18, Yayın No:40, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları Yayın.
Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü, Kırgızistan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 147-159.
Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences: International Differences in Work Related Values, London: Sage Publishing.
İbicioğlu, H. & Ak, B. (2005), Aile işletmelerinde aile değerlerinin özyetenek oluşturma potansiyeli: Örtülü bilgi eksenli bir analiz”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 315-324.
Karpuzoğlu, E. (2001). Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, İstanbul: Hayat Yayıncılık.
Kırım, A. (2001). Aile şirketlerinin yönetimi, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Kimberly, J. & Bouchikhi, H. (1995). The dynamics of organizational development and change: How the past shapes the present and constrains the future, Organization Science, 6(1), 9-18.
Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayınları.
Koiranen, M. (2002). Over 100 years of age but still entrepreneurially active in business: exploring the values and family characteristics of old finnish family firms, Family Business Review, 15, 3-26.
Köse, S., Tetik, S. & Ercan C. (2001). Örgüt kültürünü oluşturan faktörler. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(1), 219-242.
Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
Longenecker, G. J. & Moore, W. M. (1991). Small Business Management: An Entrepreneurial Emphasis, 8th Edition, Cincinnati: South Western Publishing.
Morris, H. M., Roy, W. W. & Deon, N. (1996). Factors influencing family business succession, Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 2(3), 68-81.
Mustakallio, M., Autio, E. & Zahra, S. A. (2002). Relational and contractual governance in family firms: Effects on strategic decision-making, Family Business Review, 15, 3-15.
Neubauer, F. & Lank, G. A. (1998). The Family Business : Its Governance For Sustainability, New York: Routledge.
Özalp, Ş. (1971). Küçük işletmeler, Yayın No: 90/49, Ankara: E.İ.T.İ.A.
Potobsky, G. V. (1992). Small and medium sized enterprises and labour law, International Labour Rewiew, 131, 6-18.
Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries. içinde M. Zanna (Ed.), Advances İn Experimental Social Psychology, 25, 1-65. New York: Academic Press. http://dx.doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60281-6
Şimşek, M. Ş., Ögüt, A. & Emini, F. T. (2004). Küreselleşme sürecinde aile işletmelerinin yönetsel ve örgütsel üstünlükleri ve sınırlılıkları: Yapısal ve işlevsel bir analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, (Mayıs 27-29), Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
Tagiuri, R., & Davis, J. A. (1992). On the goals of successful family companies, Family Business Review, Vol. 5 No:1, ss. 105-117.
Uluyol, O. (2004). Aile Şirketleri, Çatışmalar, Finansal Sorunlar ve Çözümler, Malatya: Medipres Yayıncılık.
Ural, T. & Balıkçıoğlu, B. (2004). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ile şirket sahibinin kültürel değerleri arasındaki ilişki: Antakya ve Kayseri örneği, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi, 17–18 Nisan, 534–546.
Vural, B. A. & Sohodol, Ç. (2004). Aile şirketlerinde kurumsal kültür: Avantajlar-dezavantajlar ve öneriler üzerine bir araştırma, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Bildiri Kitabı, (Nisan 17-18), İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 40.
Yahyagil, M. Y. (2004). Denison örgüt kültürü ölçme aracının geçerlik ve güvenirlik çalışması: Ampirik bir uygulama. İ.Ü. İşletme İktisadı Enstitüsü, Yönetim Dergisi, 47, 53-76.
Yalçın, A. (1993). Türkiye'deki Aile İşletmelerinin Karşılaştıkları Yönetim Ve Organizasyon Sorunlarının Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zahra, A. S., James, C. H. & Salvata, C. (2004). Entrepreneurship in family vs. non-family firms: A resource-based analysis of the effect of organizational culture, Entrepreneurship: Theory And Practice, 28(4), 363-381.