1919 Paris Barış Konferansı’nda Türk Tezleri

Paris Barış Konferansı 1919 yılında barışın şartlarını belirlemek için toplanmıştır. Konferansta, galip ve mağlup devletlerin temsilcileri arasında oldukça şiddetli tartışmalar cereyan etmiştir. Aslında konferansı yönlendirenler Büyük Dörtlü olarak ifade edilen İngiltere Başbakanı David Lloyd George, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson, Fransa Başbakanı Georges Clemenceau ve İtalya Başbakanı Vittorio Emanuele Orlando idi ve genelde galip devletlerin taleplerini ön plana çıkarıyorlar ve savaş sonrası Almanların geleceğe yönelik planlarını durdurmayı hedefliyorlardı. Bu çalışma Paris Barış Konferansı’na davet edilen iki Türk heyetinin tezlerini incelemektedir. Konferansın üzerinden 100 yıl geçmesine rağmen günümüzde bu konferansın etkileri tarihçiler ve bilim insanları tarafından tartışılmaya devam etmektedir. İstanbul hükümeti adına barış konferanslarına katılan Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Ankara hükümetiyle birlikte hareket ederek milli mücadelenin kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Barış, Konferans, Paris, İstanbul Heyeti, Ankara Heyeti

Turkish Theses in Paris Peace Conference of 1919

The Paris Peace Conference convened in 1919 to negotiate the peace treaties. During the conference, the representatives of the allied and defeated central powers debated details about the terms of the peace. In fact, the British Prime Minister David Lloyd George, President of the United States Woodrow Wilson, French Prime Minister Georges Clemenceau, and Italian Prime Minister Vittorio Emanuele Orlando, who were known as the Big Four, dominated the proceedings and tried to prevent the German plans in the future. This study examines the theses of two Turkish delegations invited to the Paris Peace Conference. Although 100 years passed since the conference, the effects of this conference continue to be discussed by historians and scientists. Grand Vizier Ahmet Tevfik Pasha, who participated in peace conferences on behalf of the Istanbul government, played a key role for the national struggle by acting with the Ankara government.

Keywords:

Peace, Conference, Paris, İstanbul Delegation, Ankara Delegation,

PDF

___

Ahmet Reşit Rey, İmparatorluğun Son Dönemlerinde Gördüklerim Yaptıklarım, (1890-1922), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2007, ss. 334-336.
Bilal Şimşir, İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), C. I, Ankara, s. 6. _________ , İngiliz Belgelerinde Atatürk, C. 3, s.201-202.
Cemil Topuzlu, İstibdat-Meşrutiyet-Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım, Nobel Matbaacılık, İstanbul 2003, ss. 201-202.
David Fromkin, Barışa Son Veren Barış, Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı, Epsilon Yayınevi, İstanbul 2018, s. 351.
İbrahim Artuç, Kurtuluş Savaşını Zorlu Yılları, İstanbul, 1988, s. 268.
İsmail Ediz, Diplomasi ve Savaş -İngiliz Belgelerinde Batı Anadolu’da Yunan İşgali- (1919-1922), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2015, s.94.
İsmail Hakkı Okday, Yanya’dan Ankara’ya, s. 390-398.
İsmail Köse, Türk-Amerikan İlişkilerinin Şekillenmesinde Amiral Mark L. Bristol’un Rolü (1919-1927), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2016, s. 108.
James Barr, Kırmızı Çizgi Paylaşılamayan Toprakların Yakın Tarihi, Pegasus Yayınları, İstanbul 2016, s.115.
Mahmut Goloğlu, Milli Mücadele Tarihi-III Üçüncü Meşrutiyet 1920 Birinci Büyük Millet Meclisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2014, s. 246.
Mahmud Goloğlu, Cumhuriyet’e Doğru 1921-1922, Ankara 1971, s. 106.
Margaret Macmillan, Paris 1919: 1919 Paris Barış Konferansı ve Dünyayı Değiştiren Altı Ayın Hikayesi, Çev: Belkıs Dişbudak, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2004, s. 6.
Mehmet Tevfik Biren, Bir Devlet Adamının Mehmet Tevfik Beyin (Biren) II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları, Arma Yayınları, İstanbul 1993, C. 2, ss. 198-199.
Nurten Çetin, Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2015, s. 328
Oral Sander, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, İmge Kitabevi, Ankara 2010, ss. 400-404.
Rıza Tevfik, Biraz da Ben Konuşayım, İletişim Yayınları, İstanbul 2013, ss. 140-141.
Salahi R. Sonyel, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, s. 117-118.
Selahattin Tansel, Mondros’tan Mudanya’ya, C. I, Ankara 1977, ss. 257-258.
Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri, s. 372.
Sina Akşin, İç Savaş ve Sevr’de Ölüm, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010, s. 130.