19. Yüzyılın Birinci Yarısında Aşiretler ve Demografik Yapı : Bayezid Sancağı

Bayezid Sancağı, Osmanlı-İran sınırında bulunan önemli bir serhad şehriydi. XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı-Safevi mücadelesi daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiş, Osmanlı-İran sınırında bulunan Bayezid, iki devlet arasındaki bu mücadelelerden olumsuz etkilenmiştir. Savaş veya sulh dönemlerinde iki devlet arasında gerçekleşen sınır hareketliliği Bayezid Sancağı açısından da önem arzetmekteydi. Çünkü bu hareketlilik sancağın siyasi, sosyal ve ekonomik yapısında değişiklikleri meydana gelmesine sebep olmuştur. Örneğin, konar-göçer Kürt aşiretlerin iki devlet arasında sürekli hareket halinde olmaları hem sancak halkını hem de Osmanlı-İran arasındaki ilişkileri olumsuz etkilemekteydi. Bu hareketlilik çoğu zaman iki devlet arasında anlaşmazlıklara ve diplomatik krizlere neden olmaktaydı. Bu çalışmada yukarıda belirtilen sınır hareketliliğinin nedeni ve Osmanlı Devleti’nin sınır hareketliliğinde izlediği politika incelenecektir.

Tribes and Demographic Structure in the First Half of the 19th Century: Bayezid Sanjak

Bayezid Sanjak was an important frontier city on the Ottoman-Iranian border. Since the 16th century, the Ottoman-Safevi struggle continued in the following centuries. Bayezid, was adversely affected by these struggles between the two states. The border crossigs between the two states during war or peace periods was also important in terms of Bayezid Sanjak. Because this mobility has caused changes in the political, social and economic structure of the this frontier sanjak. For example, constantly moving Kurdish tribes between the two states negatively affected both the sanjak people and the relations between the Ottoman and Iran. This mobility often led to disagreements and diplomatic crises between the two states. In this study, the above-mentioned border movement will be examined and the policy that the Ottoman State followed in the border crossing will also be examined.

___

  • Öz, Mehmet v. dğr., “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, der: Halil İnalcık- Şevket Pamuk, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000, s. 15-33.